Er zijn verschillende redenen om niet te veel aandacht te besteden aan peilingen van (toekomstig) stemgedrag bij verkiezingen.

Een van die redenen krijgt mijns inziens te weinig aandacht: in ‘debat’ over uitkomsten van die peilingen ligt een volstrekt misplaatste nadruk op het competitie-element: welke partij zou de grootste worden.

Het is PVV-sympathisanten niet kwalijk te nemen wanneer ze blij worden van het plaatje hiernaast (klikken voor vergroten). Van de peilingen lijkt dit de meest betrouwbare: het gaat hier om een combinatie van de gegevens van ‘alle peilingen’. En op het eerste gezicht lijkt het erop dat de PVV nu duidelijk alle andere partijen achter zich laat. Hier wreekt zich ook een beetje het tekortschieten van het wiskunde-onderwijs. Niet alleen bij VWO en Havo maar ook in de VMBO-versies van de wiskundeboeken komt het onderwerp aan de orde van misleidende grafische weergaves in de beschrijvende statistiek. Het doel van dit stukje van de statistiek is heel veel informatie in een oogopslag weergeven. Nu is dit, ook in deze ‘wiskunde-onderwijscontext’, nog best een lastige.

Het probleem is dat uit overwegingen van lay-out van de websitepagina het bovenste deel van de afbeelding maar is weggelaten (en hier heb ik ook nog de linkeras helemáál weggelaten). Hieronder een meer correcte weergave, waar ik ook nog wat historische gegevens in heb gestopt.

Irritant he, dat scrollen? Maar nu is het wel in anderhalve oogopslag duidelijk: de voorspelling is dat straks na de verkiezingen er nog uitsluitend kleine partijen in de Tweede Kamer zullen zitten. Nou vooruit: één middelgrote partij en verder alleen kleine partijen.

Speciaal voor wat jongere PVV-sympathisanten: in 1977 boekte de PvdA een fikse verkiezingswinst en kwam uit op 53 zetels. Vervolgens kwam die partij niet – nauwkeuriger gezegd: niet meer terúg – in het kabinet. En weliswaar werd er destijds nog sterker gepolariseerd dan kort voor de afgelopen verkiezingen, maar er was geen cordon sanitaire tegen de sociaal-democraten.

Het is niet mijn belangrijkste punt, maar ik kan het niet laten om ook nog maar eens te waarschuwen voor de waanzin om in dit verband te beginnen over kiesdrempels. In de meest rechtse kolom van de afbeelding bovenaan is de voorspelling opgenomen voor de denkbeeldige situatie waarin we in Nederland een zelfde kiesdrempel zouden hebben als in Turkije. Ook in deze situatie met nog slechts vijf partijen in het parlement zou er geen partij zijn die alleen kon gaan regeren en zou er slechts één tweepartijen-coalitie mogelijk zijn met een bescheiden meerderheid: PVV + VVD.

Mijn punt is dat verantwoordelijke politici in alle partijen, maar toch vooral in en rond de PVV, nu echt eens hun gedachten moeten laten gaan over de komende kabinetsvorming; of die nu kort na het EU-referendum van 6 april of pas begin 2017 gaat plaatsvinden.

Met name is er erg veel voor te zeggen om eens heel serieus te gaan nadenken over de vorming van een zakenkabinet.