President Trump is gisteren aangekomen in Brussel voor een NATO-top. Het ongemak van afgelopen dagen daarover is al groot genoeg, maar ik heb het angstige vermoeden dat we nog wel wat meer te zien zullen krijgen. En hebben we het als Europese lidstaten daar niet eigenlijk naar gemaakt?

Het geweeklaag over de schurende aanpak van president Trump is niet onbegrijpelijk, maar toch vooral een uiting van een gebrekkige Europese zelfreflectie. Slechts 7 van de 25 (oid) NATO-landen geven op dit moment circa 2% van het BNP uit aan defensie.

Nederland zit daar met een (door Rutte optimistisch gerekende 1,3%) ver onder. NB: die 1,3% (volgens Wiki overigens maar 1,19%, Rutte en cijfers gaan niet goed samen) omvat een totaal van 9, nog wat miljard euro. Ter illustratie van het probleem: om daar 2% van te maken moet de dividendbelasting niet worden afgeschaft, maar minstens verdrievoudigd. Er is een kleine 6 miljard extra nodig. Dat de premier vlak voor de top bekend liet maken dat hij en de regering hun best zouden gaan doen is even geloofwaardig als Putin die aankondigt voortaan extra lief te zijn voor moslimmigranten uit Tunesië en Marokko. Misschien gelooft hij dat op zo’n moment zelf, maar gebeuren zal het niet. En dat Rutte niets voor niets de leugenpremier is zullen ze in Washington ook wel weten.

Trump had vanmorgen een lunch met een klein groepje hoogwaardigheidsbekleders van NATO, en hij had er zin in: Vooraf waren een aantal Europese bondgenoten overigens al per brief gewaarschuwd.

Amusant, maar de bijtende ondertoon valt niet te ontkennen. Nog moeilijker tegen te spreken, want Trump heeft gewoon gelijk. Maar dat is zelfs niet meer dan een begin van zijn gelijk.

Als Trump de West-Europese bondgenoten wantrouwt dan heeft hij óók groot gelijk. Diezelfde West-Europese bondgenoten hebben tijdens USA2016 – van staatswege!!! – een stevig aantal miljoenen in de verkiezingskas van zijn tegenstandster Hillary Clinton gestort. Ook Nederland was goed voor €25 miljoen. Dat sterkt het vertrouwen in de Europese gluiperdjes niet bepaald, en ze mogen blij zijn dat Trump qua praktische grootmoedgheid een maatje groter is dan zijzelf.

Waar kwam eigenlijk de motivatie voor die financiële steun aan Hillary Clinton vandaan? Ongetwijfeld mede in gegeven door de gedachte dat ze winnen zou, en dat via de Clinton Foundation (recent is een onderzoek daarnaar opnieuw opgestart) vooruitbetaling voor toekomstige diensten werd geëist. Erger nog is dat vanuit de EU sinds lang werd geheuld met de neoneocons binnen de Amerikaanse overheid, de zogenoemde Deep State. Dat is een op zich interessant verhaal.

Sinds president Carter is de buitenlandse politiek van interventies waarbij de USA de rol van wereldpolitieagent op zich nam lang vooral een door Reagan ingesteld Republikeins prerogatief geweest, maar de regering-Obama nam die agenda en bloc over. In hoeverre Hillary Clinton daarbji instrumenteel was is daarbij een interessante vraag die toekomstige historici zullen moeten beantwoorden.

Na 2008 versterkte men daardoor ook de Democratische banden met de Europese bondgenoten, die op hun beurt samen met de neoneocons voor meer actie tegen Rusland pleitten. Nog steeds is een heel luidruchtige Europese tak van die neoneocons politiek actief (zie de Anne Appelbaum/Sikorski/Carl Bildt-as). De pogingen zowel Oekraïne als Georgië binnen de invloedssfeer van de NATO te trekken zijn er het uiterste gevolg vangeweest. Terwijl Rusland rond 1990 de niet vastgelegde belofte kreeg dat de NATO zich niet snel oostwaarts zou uitbreiden – een belofte die maar al te snel geschonden werd toen Rusland op instorten leek te staan – werd onder invloed van deze groep een snelle NATO- expansie oostwaarts begonnen.

De overgang van de Deep State naar de Democratische invloedssfeer maakte dat bij de Republikeinen het al bestaande wantrouwen tegen buitenlandse interventies de wind in de zeilen kreeg. Donald Trump was er sinds lang een exponent van, en hij werd de nachtmerrie van zowel Democraten als de neoneocon-Deep State. Het gevolg was het verhaal rond Russiagate, (waaraan het Britse MI6 mogelijk een bijdrage leverde via voor Amerikaanse geheime diensten verboden activiteiten) dat nog dagelijks onderwerp van onderzoek is om het te ontrafelen en de nefaste invloed te verminderen.

Deze aanval van Trump op NATO kan daar niet los van worden gezien, en het zou de NATO in haar voortbestaan kunnen bedreigen. Plotseling zijn alle belangen van de USA tegengesteld aan die van de EU, en de badinerende toon van de EU suggereert dat men niet begrijpt dat het menens is geworden. Een schurende aanpak is de stijl van onderhandelen van Trump, maar onderschat niet dat het tegelijk aangeeft hoe ver hij bereid is te gaan zonder tegemoetkomingen. De president zou kunnen besluiten dat het lidmaatschap van NATO niet langer in het belang van de USA is. Gezien de enorme defensiebegroting van het land is dat een veel minder vreemde gedachte dan de Europese overtuiging dat NATO het eeuwigdurende schild is waarop men gedachteloos vertrouwen kan. En dat de USA dat in stand houdt zonder een grotere bijdrage van de West-Europese landen dan een enkel vliegtuigje bij buitenlandse avonturen van Amerikaanse presidenten.

Krijgen we in zo’n geval acuut de Russen over ons heen? Erg waarschijnlijk is dat niet: het is niet in het belang van Rusland om een gebied met zo’n goede infrastructuur dat zo’n goed opgeleide bevolking bezit te vernietigen, of in een verwoeste staat te annexeren. Maar we zullen met meer consideratie met de Russen om moeten gaan. Dat had al nooit kwaad gekund, maar als de EU niet langer van onder de vleugels van de USA kan keffen naar de oosterburen maakt dat de situatie niet onaangenamer.

Wat verder onverlet laat dat het de Europese landen zou stimuleren op eigen benen te staan. Gezien de ‘buitenlandse politiek’ van de EU de afgelopen jaren kan enig nieuw realisme bepaald geen kwaad. De zelfvoldane goedheidswaanzin in Brussel en omstreken is niet allen hemeltergend, maar op langere termijn uiterst schadelijk voor de Europese samenleving.