Het Hooggerechtshof in Polen maakt nu bewegingen die duiden op compromisbereidheid. Of men dat in Brussel ook zo voelt moet worden afgewacht.

De EU-laven melden:

De voorzitter van het Poolse hooggerechtshof, Malgorzata Manowska, heeft gelast geen nieuwe zaken meer voor te leggen aan een omstreden tuchtcollege voor magistraten. De zaken in behandeling worden afgehandeld, maar dan is het werk van de raad voorlopig gedaan, berichtte het staatspersbureau. De disciplinaire raad ligt onder vuur bij Europese instellingen die stellen dat hiermee de onafhankelijke rechtspraak in het geding is.

Dit is niet hetzelfde als de door Brussel geëiste verdwijning van die disciplinaire raad binnen vier weken. Maar het zou de Poolse regering de kans bieden voor de uitspraak van het Hooggerechtshof over de soevereiniteit van Polen tegenover wetgeving uit Brussel (die is verplaatst naar 31 augustus) met Brussel een compromis te bereiken.

Het Europese Hof van Justitie heeft half juli geoordeeld dat het tuchtcollege in strijd is met Europees recht. De EU heeft toen met sancties gedreigd als Polen niet binnen vier weken gevolg geeft aan het vonnis van het Europese hof. Poolse opperrechters en bewindslieden hebben toen verontwaardigd gereageerd op de inmenging van de Europese instellingen in de rechtsgang in Polen.

Heel erg compromisbereid klinkt de Poolse regering echter nog steeds niet.

De Poolse minister van Justitie, Zbigniew Ziobro, noemde vrijdag nog in een vraaggesprek met een krant de houding van de EU afpersing. Hij beklemtoonde dat hij een fel tegenstander is van “onwettige afpersing (..), het idee dat de EU een lieve oom is die geldschieter is en we al zijn voorwaarden blindelings moeten accepteren, is valse propaganda. Polen moet lid van de EU zijn, maar niet tegen elke prijs.“

Die laatste vet gemaakte zinsnede is vanzelfsprekend een duidelijk genoeg dreigement.

Eind deze maand moet het hooggerechtshof in algemene zin beslissen over de vraag of het Poolse recht ondergeschikt is aan de regels die in Brussel en Luxemburg worden bepaald voor de hele unie (EU). Het is een van de belangrijkste pijlers van de EU dat de lidstaten zich allemaal voegen naar Europese recht of regelgeving. Maar in veel lidstaten groeit kritiek dat de Europese regelgevers ten onrechte de nationale parlementen en rechterlijke machten overvleugelen en nauwelijks te controleren zijn. Het was een belangrijke reden voor veel Britten om vijf jaar geleden voor het vertrek uit de Europese Unie te stemmen

Dat het Poolse hooggerechtshof zal beslissen dat Polen soeverein is in haar eigen staatsinrichting lijkt onvermijdelijk, en dan is de crisis in de EU compleet. Er zijn derhalve vele redenen waarom ook Brussel belang heeft bij een rustig overleg over deze delicate kwestie. Dat Frans Blaffermans daar niet de juiste persoon voor was, hebben de laatste ontwikkelingen wel uitgewezen. Of Brussel bereid is de zaak subtieler te bekijken zullen de komende weken uit moeten wijzen. Maar het wordt essentieel voor het voortbestaan van de EU, die steeds meer barsten begint te vertonen. Tegelijkertijd is de attitude van Brussel er nooit een van subtiliteit. Dat kan derhalve nog spannend worden

---

Over de worsteling van Polen en Hongarije met de EC leest u onder de links. Meer over het miezemauzen rond de EU-begroting en de problemen met het BvG in Karlsruhe vindt u hier.