De race naar de nominaties van zowel de Republikeinse als de Democratische partij in de USA begint langzamerhand vaste vorm aan te nemen. Vormen die veel officieel gecertificeerde toeschouwers totaal verrassen. Toch valt dat op de keper beschouwd reuze mee.

Bij de Republikeinen blijft Donald Trump het veld soeverein aanvoeren. Ik heb daarover al eerder geschreven, en voorspeld dat dat niet meer veranderen gaat. Dat aan Democratische zijde hetzelfde basisproces invloed heeft op de keuze van de nominee is nog maar tot weinig professionele commentatoren doorgedrongen. Dat heeft in de verschijning van Bernie Sanders weliswaar een ietwat andere vorm aangenomen dan Trump bij de Republikeinen, maar zij zijn beiden exponenten van hetzelfde onderbuikgevoel. Een onderbuikgevoel, dat zich het eenvoudigst laat kenschetsen als een verzet tegen gevestigde namen en belangen.

Al een paar maanden terug werd bericht dat de top van de Republikeinse partij zich wanhopig afvroeg hoe ze Trump nog zou kunnen stoppen. Want de man zou onverkiesbaar zijn. Dat stadium lijkt intussen al een gepasseerd station: het moet naar mijn gevoelen vreemd lopen wil Trump de nominatie nìet binnenhalen. Dat had èn heeft alles te maken met de afkeer van de Republikeinse kiezers van de Washingtonse elite. Het electoraat stemt er bij Congresverkiezingen al een jaar of vijf a zes consequent tegen in, maar van succes is nog niet veel te merken. Daarom is de focus nu verlegd naar een buitenstaander die door insiders verkettert wordt: beter dan Donald Trump zul je ze dan niet snel vinden. Dat laat ook het instorten van de campagne van vergelijkbare vreemde-eend-in-de-bijt Carson zien, die na een korte rivaliteit met Trump reeds van de politieke kaart verdwenen is. Opvallend kenmerkend, maar niemand wil het zien, klaarblijkelijk.

Bij de Democraten werkt het vergelijkbaar, als is de focus an sich ietwat verschillend. Maar niet zó verschillend, dat je niet dezelfde processen kunt waarnemen als bij de Republikeinen. Al werken die binnen de Democratische partij beter toegedekt. Want aangezien president Obama een Democraat is, regeert die partij feitelijk, en dat heeft zo zijn gevolgen. In zekere zin was de keuze voor Obama 8 jaar geleden ook een soort stem op een man van buiten de pikorde van de partij zelf. Hillary Clinton – de Democratische überapparatsjik – werd tijdens de primaries 8 jaar terug vanuit het niets weggevaagd door Obama, die de race pas vrij laat binnenkwam.

Clintons huidige rivaal, Bernie Sanders, is echter eveneens een erkende outsider. En ook van hem moet je je als partij afvragen of hij wel verkiesbaar zal zijn. Een zelfverklaarde socialist als president van de USA? Al kun je ook van Obama stellen dat de man nogal links is in zijn denken – iets wat hem de onvoorwaardelijke steun van de hersenloze journalistieke kudde in West-Europa oplevert. Met zoals gewoonlijk de NOS voorop. Zo kan de Europese steunkudde zich ook niet voorstellen dat Hillary Clinton niet gekozen zal worden. Laat ik U dit zeggen: de kans dat ze zelfs maar de Democratische nominatie binnenhaalt schat ik niet hoger in dan een procent of 10.

Waarom zou Bernie Sanders het dan wel worden? Eigenlijk is dat een omdraaiing van de kwestie waarom het draait: Anyone but Hillary!! Niet alleen wordt Hillary’s machtsbasis (de pahrteih) ervaren als bijzonder weerzinwekkend, maar ze heeft ook een sliert affaires achter zich aan slepen waarvan ze zich niet heeft weten te ontdoen. Het Benghazi-drama, de geheime mailtjes via een onbeschermd privé-account en alles wat daarbij komt kijken onderstrepen voor de kiezers eenvoudig dat, wat men niet als president wenst. Dan zelfs maar liever Bernie Sanders, die bij de eerste voorverkiezing in New Hampshire Clinton lijkt te gaan vermorzelen, met 66% tegen 33% volgens een peiling deze week. Weliswaar komt Sanders uit het naburige Vermont, maar zo’n zware nederlaag kan Hillary zich niet permitteren. En ook In Iowa, de volgende halte van het primary-circus, staat ze er slecht voor.

De Republikeinen krijgen vermoedelijk dus een ongewenste kandidaat, maar wel een die het zowel van Clinton als Sanders winnen zal. Voorlopig zal die partij zich minder zorgen maken dan voorheen. Het wordt pas echt interessant als de Democratische partij eenzelfde soort joker als Obama 8 jaar geleden uit de mouw schudt, die het hele veld plotseling oprolt. Maar het risico van een versplintering van de Democratische partij is als gevolg van een dergelijke zet niet denkbeeldig. Tot die tijd lijkt Trump op rozen te zitten.