Tijdens de Corona-periode liepen factcheckers aan de leiband van de politiek, daaraan verbonden wetenschappers en bij de MSM. Andersdenkenden werden neerbuigend als wappies en antivaxxers betiteld of werd het zwijgen opgelegd.

Het corona-virus maakt één fenomeen pijnlijk duidelijk. “Overweldigende druk vanuit regeringen en het publiek heeft social mediaplatforms gedwongen om ongekende actie te ondernemen tegen wat gebruikers online delen tijdens de pandemie. Maar wie factcheckt de ‘factcheckers’?”, vraagt twitteraar Els van Veen. Zij is regulier huisarts, sinds 2020 bezorgde burger en in verzet, tegen test- en vaccinatiedwang, aldus haar bio.

In een twitterdraadje windt deze arts zich terecht op over de censuur van de (social) media op informatie over Corona die politiek, veel wetenschappers en de MSM onwelgevallig is. “Het afgelopen jaar heb ik veel last gehad van deze ‘factcheckers’. Ook viel me op dat relevante zaken gecensureerd werden van YouTube, Twitter, Facebook en dergelijk. De factcheckers stelden zich vaak aanmatigend en vijandig op in het publieke debat”, schrijft zij.

3/4 Ik denk dat deze factcheckers het vertrouwen in de wetenschap hebben beschadigd. Maar ze hebben ook het vertrouwen in de journalistiek beschadigd. En tenslotte hebben ze bijgedragen aan een angst-cultuur. Velen durven hun mening niet meer te geven.

— Els van Veen (@veen_els) June 4, 2021

“Terwijl wetenschap juist gebaat is bij een veilig klimaat. Je moet je mening kunnen geven zonder angst om (op de persoon) aangevallen te worden. Dat geldt voor de hele samenleving. Als het vertrouwen verdwijnt, loopt alles stroever en wordt de onveiligheid groter”, aldus besluit Els van Veen haar aanklacht. Zelfs Alexander Pleijter, Neêrlands opperhoofd factchecken aan de Universiteit Leiden, krabt zich op de bol.

“Hoe kon het dat de theorie dat corona uit een lab komt werd bestempeld als complottheorie, maar nu toch als serieuze optie wordt gezien?”, vraagt hij zich af. Mijn antwoord: omdat de meeste factcheckers biased zijn en de Facebook-praktijken naleven…, waarop diens repliek “Dat laat deze kwestie zeker zien, dat je heel erg moet oppassen voor vooringenomenheid”, toonde dat zelfs de factcheckende overlords van de waarheid bereid zijn de hand in eigen boezem te steken. Verheugend nieuws!

Wie checken Facebook?
BMJ, het voormalige British Medical Journal, wijdde onlangs een uiterst kritisch artikel aan de repressie van ongewenste COVID-informatie. ‘Covid-19: Who fact checks health and science on Facebook?’, vraagt journalist en auteur Laurie Clarke (New York) zich af. Want: “Met een optreden dat vergelijkbaar is met de manier waarop regeringen noodbevoegdheden hebben aangenomen als reactie op de covid-pandemie, heeft Facebook 16 miljoen berichten verwijderd en waarschuwingen toegevoegd aan ongeveer 167 miljoen. YouTube heeft meer dan 850.000 video’s verwijderd met betrekking tot “gevaarlijke of misleidende medische informatie over covid-19”.

Hoewel een deel van die inhoud waarschijnlijk opzettelijk verkeerd of misleidend is, zijn met de grote censuuractie talloze voorbeelden van wetenschappelijke opinies in dit sleepnet verstrikt geraakt – resulterend in verwijdering of prioritering, afhankelijk van het platform en de context. “Dit onderstreept de moeilijkheid om wetenschappelijke waarheid te definiëren en roept de belangrijkere vraag op of sociale mediaplatforms zoals Facebook, Twitter, Instagram en YouTube zou hier überhaupt mee moeten worden belast.”

“Ik denk dat het behoorlijk gevaarlijk is dat wetenschappelijke inhoud als desinformatie wordt bestempeld, alleen vanwege de manier waarop mensen het zouden kunnen opvatten”, zegt Sander van der Linden, hoogleraar sociale psychologie aan de universiteit van Cambridge (UK). “Ook al past het in een zeer technische zin onder de definitie van desinformatie, vraag ik me af of dat de juiste weg is om desinformatie meer in algemene termen te beschrijven, want het zou kunnen leiden tot een grotere politisering van de wetenschap, wat onwenselijk is.”

Wapenwedloop
Het afgelopen decennium is er een wapenwedloop geweest tussen gebruikers die desinformatie verspreiden (om met opzet te misleiden) of onbewust verkeerde informatie delen en de social mediaplatforms. Facebook, Twitter en YouTube (dat eigendom is van Google) werden ongewild belast met het controleren ervan, ook omdat zij op (vermeende) desinformatie van alle kanten worden aangesproken. Met als consequentie dat zij verwijzen naar ‘gezaghebbende’ informatiebronnen over covid-19 en vaccins, waaronder de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), clubs als het RIVM en de overheid.

Dit beleid heeft tegelijkertijd een schaduwkant: alternatieven voor het tegengaan van Corona werden ook in het wappie-hoekje gezet. Terwijl ivermectine en hydroxychloriquine, om maar eens de twee belangrijkste te noemen, in het verdomhoekje werden geschopt ten gunste van een uiterst winstgevende farma-race om zo veel mogelijk vaccins en tests te verkopen. Terwijl in veel landen en meer dan 300 wetenschappelijke papers de profylactische werking van deze medicijnen is aangetoond. In India en Brazilië bijvoorbeeld daalde het aantal patiënten en sterfgevallen dankzij deze middelen.

Factcheckers niet onafhankelijk
Twitter beheert zijn factchecking intern. Maar Facebook en YouTube vertrouwen op partnerschappen met externe factcheckers, bijeengeroepen onder de paraplu van het International Fact-Checking Network – geen onpartijdige instantie – die andere factcheckers certificeert, gerund door het Poynter Institute for Media Studies, een linkse journalistieke school in Sint-Petersburg (Florida). Tot de topdonoren van Poynter behoren het linkse Charles Koch Institute (een onderzoeksorganisatie voor overheidsbeleid), de National Endowment for Democracy (een anticommunistische Amerikaanse overheidsinstantie) en het Omidyar Network (een inclusieve investeringsmaatschappij), evenals Google, Facebook en George Soros.

Poynter is ook eigenaar van de krant Tampa Bay Times en de bekende extreemlinkse factchecker PolitiFact. Samenvattend: standpunten die Facebook, Google en YouTube correct vinden, worden door al die factcheckers kritiekloos ‘akkoord’ bevonden. Evenzo als de factcheckers van grote nieuwsorganisaties (AFP, AP, Reuters en DPA), die daarvoor pecunia ontvangen van Facebook en Microsoft. En zo is de censuurkring weer netjes rond.

‘Volg de wetenschap’
En zo komt het ook dat talloze factchecks, ook bij de Nederlandse MSM op basis van één wetenschappelijke opinie – of enkele – berichten als onjuist of correct beoordelen. Of zij baseren zich op de opinies van het RIVM en de WHO, terwijl het verleden heeft aangetoond dat ook deze kringen meermalen een grondige wetenschappelijke onderbouwing missen, apart onjuist of speculatief zijn of ingegeven door de politieke wenselijkheid van een bepaalde mening. Die leidde tot demonisering van bijvoorbeeld Maurice de Hond, Thierry Baudet en Willem Engel onder het adagium ‘Volg de wetenschap’. Maar de vraag is eerder welke wetenschap. Wetenschap is geen monoliet. Wetenschap floreert door debat, als het goed is. Een dergelijk soort fachtchecken is daarvoor de doodsteek.

Dit debat speelt zich af tegen een bredere ideologische strijd, waarin het ideaal van ‘waarheid’ steeds meer wordt geplaatst boven ‘gezond debat’.  Dit heeft geleid tot een perverse prikkel voor wetenschappers om elkaars standpunten als verkeerde informatie te bestempelen of. De social media zouden een educatieve taakopvatting kunnen hanteren. Berichten rücksichtlos verwijderen is een slecht idee. Want zelfs als er is iets aan mankeert, is er geen mogelijkheid om het te bespreken. Mensen met angsten of twijfels over de gebruikte vaccins mag niet online het zwijgen worden opgelegd. Als de wetenschap open debat onmogelijk maakt, is dat een slechte zaak voor wetenschap en samenleving.

Volgens Wikipedia is factchecking ‘(Nederlands: feitencontrole) ‘nagaan of informatie en beweringen van bijvoorbeeld politici en deskundigen correct en waarheidsgetrouw zijn’. Helaas zijn de meest factchecks die in mijn tijdlijn of mailbox terechtkomen onvolledig, onjuist, bevooroordeeld of eenzijdig. Negen van de tien deugen niet. Dus wanneer u een factcheck wordt tegengeworpen, kunt u het beter zelf nagaan en het gezond verstand gebruiken. Het Wuhan-virus heeft dit opnieuw pijnlijk duidelijk gemaakt. De zelfbenoemde, zichzelf waarheidsvinders achtende factcheckers staan gewoon in hun hemd. De keizer heeft geen kleren.

---

Meer feiten en opinies over vaccinatie tegen Corona vindt u hier. Het Corona-virus (Covid-19), de wijze van aanpak van Corona en haar sociale en economische gevolgen vindt u hier.