De situatie in Kabinetsformatie2021 thans is glashelder. Alleen gaat het niet zoals men het bij de staatsomroep het liefst zou zien.

En dan krijg je derhalve tweets als hier onder:

Zeer complexe Haagse formatie; de hakken staan in het zand #NOS https://t.co/U1L5Pkcw6s

— D⭕️minique v.d. Heyde (@DominiqueHeyde) June 2, 2021

De herkomst van deze beoordeling van de situatie vertelt eigenlijk het hele verhaal al:

“We zitten in een buitengewone complexe fase.” Het is de korte samenvatting van GroenLinks-leider Klaver na zijn gesprek met informateur Hamer, VVD-leider Rutte en PvdA-leider Ploumen vanmiddag in de Stadhouderskamer aan het Binnenhof. “Het is heel ingewikkeld.”

Zoals ik gisteren al meldde heeft CDA-leider Hoekstra een piketpaaltje geslagen, aangaande de hoeveelheid linkse partijen in het kabinet. Dat kan niet genegeerd worden, al was het maar omdat hij aankondigde liever de oppositie in te gaan dan zich over te leveren aan een kabinet met teveel linkse wensdenkers. Du moment dat het CDA dat besluiten zou zit Rutte in de tang, aangezien hij getalsmatig dan vast zit aan een kabinet met D66, PvdA en GL – de Kaagcoalitie.  De observatie dat het heel complex is, is echter papegaaiengedrag van wat politici zeggen:

Bijna drie maanden geleden waren de Tweede Kamerverkiezingen. Vandaag op de kop af is het drie weken geleden dat SER-voorzitter Hamer als informateur werd aangesteld. De uitspraak van Klaver en die van Ploumen (“het is heel ingewikkeld”) en Rutte (“het is complex”) maken dat in de Haagse wandelgangen wordt gezegd dat de formatie “vastzit”.

Het is de gebruikelijke situatie van een kabinetsformatie; er moet een partij worden weggewerkt, en dat vraagt enig gekonkel – niets nieuws onder de zon. Gezien de nadrukkelijke voorkeur van VVD en CDA voor elkaar is ook duidelijk wat nu gebeuren gaat: het linkse blok moet gespleten worden, eventueel met behulp van informateur Hamer die zelf op deze situatie aan heeft gestuurd. Daar is niets complex aan.

Een mogelijkheid is nu dat VVD/CDA een pakket neerleggen, en aangeven hoeveel ruimte er is voor concessies aan links.  D66, GL en PvdA moeten dan onderling maar zien te bepalen hoe ze die beschikbare ruimte opdelen – , naar rato van het belang van hun inbreng. Aangezien D66 belangrijker voor Rutte4 is dan de rest van het blok, is duidelijk dat dat de groep splijten zal. De eisen van ten minste één overtallige (PvdA & GL) partij kunnen dan terzijde worden gelegd, Indien de partijen dan nog steeds aan elkaar vasthouden, dan is hun politieke speelruimte in ieder geval beperkt tot wat hen gezien hun bijdrage toekomt.

Dat dit een garantie is voor een kabinet met een ingebouwde tijdbom is duidelijk. Het is moeilijk voorstelbaar dat zoiets niet binnen twee jaar zal ontploffen. Waarschijnlijker is dat GL zich nu direct boos en ongelukkig over de ontrouw van de PvdA uit kabinetsformatie2021 zal terugtrekken.

U ziet: de enige reden waarom je dit complex kunt noemen, is dat het geen overtallige linkse aanwezigheid in het kabinet toelaat. We staan op een punt waarop enig amusement aangaande boze linkse onderlinge ruzies op het programma staat. Linkse eensgezindheid is niet anders dan uitgesteld amusement, waarover te zijner tijd waarschijnlijk nog interest zal moeten worden betaald.

De rol van Mariëtte Hamer nu lijkt uitgespeeld. Van haar werd al verwacht dat ze op 6 juni (zaterdag!) haar eindraport zou inleveren, en het was niet voor niets dat Hoekstra zijn bommetje deponeerde op een moment dat het haar aan tijd zal blijken te ontbreken om nog een konijn (of een chihuahua) uit de Rode Hoed te toveren.

De volgende informateur krijgt als taak het elimineren van overtalligheid in de besprekingen. Dat is altijd een lofwaardige taak, en daarvoor lijkt een VVD-veteraan nu de meest aangewezen persoon. Met als alternatief een PvdA-olifant die niet speciaal om GroenLinks geeft. Dat Hamer daarvoor niet de juiste persoon is heeft ze de afgelopen weken al bewezen. Er komt een wrikfase aan.

---

Meer over Kabinetsformatie2021 – met commentaren van diverse auteurs – en wat politiek plaatsvindt vindt u hier.