In Turkije zijn afgelopen weekend tien admiraals gearresteerd, die waarschuwden tegen morrelen aan het Verdrag van Montreux, dat de doorgang door de Bosporus reguleert.

Het verdrag van Montreux reguleert sinds 1936 de doorgang door de Bosporus naar de Zwarte Zee. Daarmee is het de rechtsopvolger van het Dardanellenverdrag, waarover Turkije en Rusland ooit eerder botsten (Krimoorlog, halverwege de 19e eeuw).

Turkije lijkt vast van plan hieraan te gaan morrelen,  ook door de plannen voor een kanaal parallel aan de huidige waterweg, dwars door het Europese deel van Turkije. Zo’n kanaal zou de bestaande situatie aanmerkelijk kunnen opschudden.

Na de Eerste Wereldoorlog werd Turkije als (mede)verliezer opnieuw gedwongen te erkennen dat het een open waterweg was, die onder het internationale recht geacht werd te vallen. Hoe precies, dat werd in het Verdrag van Montreux geregeld. Maar waar de commotie nu over is, wordt mede veroorzaakt door de recente Turkse opzegging van het Vrouwenrechtenverdrag van de Raad van Europa per presidentieel decreet. De discussie nu gaat over de mogelijkheid dat president Erdogan meer internationale verdragen per decreet zou kunnen opzeggen, en de voorzitter van het Turkse parlement heeft daarop al bevestigend gereageerd. De gearresteerde Turkse admiraals vonden dat gevaarlijk, met als gevolg dat hen nu oproep tot een staatsgreep ten laste wordt gelegd. Aldus president Erdogan.

In a press conference late Monday, President Recep Tayyip Erdoğan called a declaration released by retired admirals “malevolent,” accusing it of featuring “coup implications.”
A total of 104 retired navy admirals recently signed a “declaration” warning the government to keep its commitment to the Montreux Convention and abandon plans to build a new canal in Istanbul.

De Turkse president vindt dat dit niet onder de vrijheid van meningsuiting valt;

“It is not acceptable for 104 admirals to come together one night and declare such a document,” Erdoğan stated.
“This cannot be labeled as freedom of speech.”

Niet alleen de admiraals wekten overigens de woede van Erdogan. Ook de oppositie moest het ontgelden:

“Such actions would not be accepted anywhere in the world. We would also have expected the opposition to have a stronger stance on this action. We, once again, call on the main opposition CHP to side with democracy,” he said in criticism of the Republican People’s Party.

Wat tevens een extra waarschuwing tegen meer oppositie was;

“In Turkey, all the attacks against democracy have taken place following similar declarations. Since we, in our government, have a firm stance against these attempts, they do not dare to continue their plans,” Erdoğan warned.

Dat de admiraals gelijk hebben met hun waarschuwing is uit Erdogans verdere betoog overigens eenvoudig te destilleren (mijn vet, H.).:

The president also touched upon the importance of the Montreux Convention but emphasized that there may be better options in the future. “The Montreux Convention was an important gain for Turkey for its time. We are continuing our commitment to the Montreux Convention, at least until there is a favorable replacement,” he said.

Met een parallel kanaal zou Turkije kunnen besluiten de doorgang door de Bospurus te bemoeilijken, zodat de schepen die afhankelijk zijn van de internationale doorvaart verplicht zouden worden het nieuwe kanaal te gebruiken. Met alle implicaties van dien.

---

Meer nieuws over Turkije (hier) en over de politiek van Erdogan (hier ) vindt u ook op Veren of Lood.

Lees ook onze recente serie ‘Turkije en haar expansionisme’, waarin een aantal van de huidige conflicten in perspectief worden gezet..