Dat de handhaving van de avondklok succes lijkt te krijgen is niet toe te schrijven aan de handhaving die de premier propageert. Integendeel eigenlijk.

Zou het stoere gedrag van de premier op iemand indruk maken? Zelfs zijn vaste kiezers moeten beseffen dat met de combinatie van een onzinnige avondklok en een agressieve overheid, die iets onderneemt dat zij niet aan kon, wel tot ongelukken leiden moest.

Herkenbaar is sprake van een overheid die haar verantwoordelijkheid niet begrijpt, en bestuurders die zich drukker maken om hun herverkiezing dan de staat van het land. Eéns in de vier jaar doet de premier stoer. Waarom? Zijn geloofwaardigheid wordt minder en minder, bovendien hebben we zo’n soort manoeuvre eerder gezien.

Daarmee in directe tegenspraak is overigens hoe de rellen nu verzanden. Burgemeesters doen overal wat hen het beste lijkt – en van enige coördinatie door centraal gezag is geen sprake meer. Daarbij vinden de meest bizarre oplossingen hun weg. Door het hele land heen blijken burgers zich te mobiliseren om de overheid tegen de relschoppers bij te staan (zie de Teletext-bulletins hieronder). Gisteravond ging men in Den Bosch nog een stapje verder (rechts).

Maandagavond was er al enige sprake geweest van een soort militie van AZ-supporters die aankondigden relschoppers in hun stad te zullen confronteren – het bleef in die stad zeer rustig, ondanks eerdere oproepen op social media er te gaan rellen.

Die ontwikkeling lijkt ook elders te hebben geholpen – wat de aanpak door regering en politie opnieuw in een schril daglicht plaatst.

Het gevolg was onderstaand bericht. Geen landelijk gecoördineerde aanpak van wat voor vorm dan ook, maar wel een situatie die daadwerkelijk tot een ontploffing had kunnen leiden indien er voldoende relschoppers op waren komen dagen om de confrontatie aan te gaan. Het citaat van politiechef Woelders geeft een beeld dat van begin af aan te hard is ingezet op een an sich onhoudbare avondklok. Men ziet mensen rondlopen, maar doet er niets aan en dan ontploft er ook niets. Wat Woelders precies bedoelt met ‘geen aanleiding om in te grijpen’ gaat rechtstreeks in tegen de instructies die de politie de eerste dagen te kennen gaf te hebben. Het beste bewijs van dat laatste is de stuitende aanpak door de politie in Geleen, die ondernemers die hun zaak wilden beschermen tegen rellend tuig, prompt een boete ging bezorgen met een groot uitgerukte politiemacht.

Duidelijk is wel dat het beter werkt er wat losjes mee om te gaan. Dat het de Corona-bestrijding niet ten goede komt samenscholende groepjes met rust te laten is evenzeer duidelijk. Gisteravond werd in Amsterdam-Osdorp wel de straten schoon geveegd:

De ME veegt Amsterdam Osdorp schoon. #Amsterdam #Osdorp #avondklokrellen #relschoppers pic.twitter.com/oKQBBKccpL

— NieuwsUpdatesNL (@NieuwsUpdatesNL) January 26, 2021

Dat beeld van een lokaal gerichte aanpak zagen we gisteren vaker, dat de overheid zich schrap zette was duidelijk. Bij de vroede vaderen van het landsbestuur is er woede over de rellen, maar dat men eerder zelf niet veel zag in een avondklok en juist dit scenario vreesde kon u vanmorgen al lezen in de analyse van Syp Wynia. Maar aangezien het landsbestuur geacht wordt met één mond te spreken, houdt nu ook de minister van V&J vol dat men niet anders kan, er tegen is opgewassen en dat de daders hun gerechte straf niet zullen ontlopen.

Voor het kabinet zijn de rellen, die zaterdagavond na de invoering van de avondklok begonnen, geen aanleiding om deze Corona-maatregel terug te draaien. “We gaan niet capituleren voor een paar idioten”, zei minister Hoekstra vanmorgen voor aanvang van een overleg in de ministeriële Corona-commissie met onder anderen de politie.

Dat is ook logisch, maar daarmee kruipt het kabinet tevens in een one-way-street. Een doodlopende steeg, want als men stoer gaat doen kan men niet anders dan volhouden tegen de verdrukking in. Iets anders zou groot gezichtsverlies betekenen. Daarmee gaat de inzet omhoog. Dat lijkt ook de belangrijkste (want minder gezichtsverliesrijke) reden voor de aankondiging dat eventueel oproerpolitie uit naburige landen kan worden opgeroepen:

De politie zoekt uit of het mogelijk is om hulp van Duitse en Belgische ordetroepen te krijgen als er de komende dagen weer rellen uitbreken. Politiechef Willem Woelders van de Landelijke Eenheid zei in Op1 dat de buurlanden voldoende goed getrainde ME’ers beschikbaar hebben die “onder aansturing van de Nederlandse politie” kunnen worden ingezet. Hoeveel precies kon hij nog niet zeggen.

Is dit werkelijk iets anders dan de Wet op de weerkorpsen verbiedt? Of is het alleen legaal als Nederland bijstand van dat vermaledijde Eurogendfor zou inroepen? Want ook de hulp van voetbalfans en andere burgermilities zijn eigenlijk niet toegestaan.

Premier Rutte perst er intussen zoveel mogelijk electorale publiciteit uit – je zou bijna denken dat zijn agenda er al voor was vrijgemaakt:

Demissionair premier Rutte heeft vanmiddag een bezoek gebracht aan de Schilderswijk in Den Haag, waar de afgelopen avonden rellen zijn geweest na de invoering van de avondklok. Hij sprak onder meer met personeel van een instelling voor verstandelijk gehandicapten, waar zondagavond de ramen zijn ingeslagen. Cliënten waren heel angstig, vertelden de medewerkers.
De premier heeft vandaag ook contact gehad met ondernemers in Rotterdam en Den Bosch, waar gisteravond winkels zijn geplunderd. Ook sprak hij met vertegenwoordigers van de politie.
Rutte zei zich niet bezig te houden met wat er aan deze rellen ten grondslag ligt. “Daar denk ik niet over na. Ik ga niet zoeken naar diepere sociologische oorzaken, dit is puur crimineel gedrag. Daar gaan we einde aan maken.”

Het zou de premier sieren ook als er geen verkiezingen in aantocht zijn eens orde te doen houden. Of worden zijn favoriete coalitiegenoten dan hysterisch?

Vandaag is er vanaf 13:45 uur een Kamerdebat over de rellen, waarbij de PVV gaat voorstellen ook het leger in te zetten. Waarom ik dat geen goed idee vind las u gisteren hier.

---

Burgeroorlog is een heel eng woord. Toch hebben we het eerder gebruikt. Meer over de avondklok vindt u hier.