De spanningen tussen Armenië en Azerbeidzjan liepen afgelopen gisteren plotseling ernstig op, en Turkije bemoeit zich ook daar mee.

Historisch is dat niet heel vreemd, bovendien grenst het aan beide landen. Maar gezien de vele fronten waar de regering-Erdogan al actief is wellicht niet de meest voor de hand liggende bemoeienis. Zeker niet omdat Armenië via een wat duister pact militair verbonden is met de vroegere overheerser van de Kaukasus (tot 1990), Rusland. Anderzijds is Azerbeidzjan een land met een etnisch Turkse bevolking, en beschouwt Turkije zich als de grote leider van deze groep volkeren die in een groot deel van Centraal Azië wonen. Zie daarvoor ook Enver Pasha en Pan-Turkisme.

Tot 1995 werd in de regio tussen Armenië en een bittere oorlog uitgevochten om de Armeense enclave Nagorno-Karabach, die tijdens de Sovjet-tijd een autonome regio va de republiek Azerbeidzjan was. Sinds 1995 is het een internationaal niet-erkende republiek waar de Azeri’s niets te zeggen hebben.

Azerbeidzjan is een olierijk land aan de Kaspische Zee, gelegen in de Kaukasus. De Kaukasus is van oudsher een etnisch bijzonder versnipperd gebied, waar men van dorp tot dorp reizend steeds plekken tegenkomt waar mensen talen spreken die nergens anders worden gesproken. Zoals meer zeer onherbergzame streken is het traditioneel een toevluchtsoord voor verslagen volken geweest. Dat de kust van de Kaspische Zee tevens een populaire route was bij veroveraars (zuid-noord en vice versa) maakte dat er niet minder op.

Zondag laaiden de spanningen weer op. De Turks-nationalistische AKP-partijkrant Daily Sabah meldt er over:

Three Azerbaijani soldiers were killed and four were wounded Sunday after Armenian forces attacked Azerbaijani positions along the two countries’ border using artillery force, Baku said.

Curieus genoeg klinkt het taalgebruik van beide zijden sterk Sovjet-Russisch:

In a statement, Azerbaijan’s Defense Ministry said the Armenian army had fired at positions held by Azerbaijan in the northwestern Tovuz region.
“The attack by Armenia, with the use of artillery, against the positions of the armed forces of Azerbaijan, along the Armenia-Azerbaijan border, constitutes aggression, an act of the use of force, and another provocation,” said Hikmet Hajiyev, foreign policy chief for Azerbaijan’s presidency.

Met er tegenover:

Yerevan, on the other hand, accused Baku of “using artillery in an attack aimed at capturing (Armenian) positions.”
“They were repulsed, suffering losses in manpower. There were no casualties among Armenian servicemen,” Armenia’s defense ministry spokeswoman, Shushan Stepanyan, said in a Facebook post.

De Sabah merkt terecht op dat deze botsing tussen beide staten direct is, en niet in Nagorno-Karabach plaatsvond. Hetgeen niet weg neemt dat het de basis is van elk conflict nu tussen beide landen. De Turkse regering kwam vandaag in het geweer:

Turkey on Monday warned Armenia to respect the territorial integrity of Azerbaijan, noting that Ankara will stand with Baku “with all it has.”
In a televised live interview with national broadcaster TRT Haber, Foreign Minister Mevlüt Çavuşoğlu strongly condemned a deadly attack by Armenian armed forces on Azerbaijani troops.

Herkenbaar is dat Turkije zich direct een rol in dit nieuwe conflict aanmeet:

“Whatever solution Baku prefers for the occupied lands and Karabakh, we will stand by Azerbaijan,” Çavuşoğlu said.
“Azerbaijan is not alone. The Turkish Republic and the Turkish people are with Azerbaijan with all our capabilities.”

Toch is er een hoop reden voor behoedzaamheid. Ook Rusland is er langs de zijlijn bij betrokken, en reageert alert op wat er langs haar zuidgrens gebeurt.

In Moscow, the Russian Foreign Ministry has expressed “serious concern” about the outbreak of fighting and warned against further escalation that could undermine regional security.
The ministry said Russian Foreign Minister Sergei Lavrov had discussed the latest situation with his Azerbaijani counterpart Elmar Mammadyarov.

Het is dan ook aan de Russische rol te danken geweest dat de Armeniërs ten tijde van de Nagorno-Karabach kwestie niet onder de voet werden gelopen door Turkse betrokkenheid. Maar dat betekent ook dat het moment voor een nieuwe kwestie Nagorno-Karabach niet ongelukkiger had kunnen zijn, nu Rusland en Turkije in een ingewikkeld spel aangaande Syrië, Libië en het Turkse lidmaatschap van de NATO zijn verwikkeld.

“The Russian Foreign Ministry expresses serious concern over the sharp escalation of the situation on the Armenian-Azerbaijani border on July 12…” the statement said, offering condolences to the bereaved.
Russia has maintained close ties with both Armenia and Azerbaijan and has been part of the so-called Minsk group of the Organization for Security and Cooperation in Europe alongside the U.S. and France, which has tried to mediate a settlement of the Karabakh conflict.

Dat ook het conflict in deze regio nu opflakkert betekent eenvoudig dat er een extra front zou kunnen ontstaan waar Rusland en Turkije tegenover elkaar koen te staan. Geen van beiden lijkt daaraan vooralsnog veel behoefte te hebben. Maar het zou niet de eerste maal zijn dat op een obscure plek ergens in een gebied dat de grootmachten niet veel interesseert een lont wordt ontstoken die tot een grote oorlog leidt. Wat dat betreft is het goed te memoreren hoe driest de regering-Erdogan .het ene na het andere buitenlandse avontuur begint.

---

Nieuws over Turkije (hier) onder Erdogan op Veren of Lood vindt u hier.