Is sissen hetzelfde als straatintimidatie, wat is de intentie en hoe wordt er mee omgegaan? Ad Rek verwondert zich er over.

Laat ik nou steeds het beeld gehad hebben dat er gesist zou worden door pubers. Er blijkt echter een 36-jarige vrijgesproken te zijn van straatintimidatie. Dat laatste lijkt me wat anders dan sissen. Ik heb me een beetje op de hoogte gesteld en kwam een slimmerik tegen die uitlegde dat het er om ging dat een gemeente geen bepaling mag instellen die ook maar in de buurt komt van iets veranderen aan de grondwet, zoals bijvoorbeeld de vrijheid van meningsuiting. En dat zou in Rotterdam gebeurd zijn als de Hoge Raad het had goedgekeurd. Maar de Hoge Raad heeft nu wel (althans voorlopig) sissen gelijkgesteld aan straatintimidatie. Er zal wel over gestudeerd worden en dan horen we er meer van verwacht ik.

Verder heb ik het beeld dat het nieuwe Nederlanders moeten zijn die lopen te sissen naar meisjes. Ik herken het niet als Nederlands. Maar ik ben al wat ouder en niet vaak meer in de stad dus ik kan het mis hebben. Misschien zijn er nu sissende Hollanders, integratie moet tenslotte van twee kanten komen toch?

Toen ik puber was werd er gefloten en er werd geroepen. Naar de huidige maatstaven die ik zo uit de media oppik was het vreselijk hoe men toen te keer ging. We deugden echt niet in die tijd. Bijvoorbeeld, hé lekker ding ga je mee? Of, hé kom je me effe ’n handje helpen of, lekker nummertje maken? Of, kom eens hier dan zal ik je een kunstje leren enz. enz. dat schalde gewoon over de straat heen. Niet dat ik in de beste buurt woonde maar toch werd dit in die tijd veel gehoord. Er waren ook minder onfatsoenlijke uitroepen die toch wel gedurfd waren vond ik. Hé schatje kom eens lekker hier. Ook vanaf de steigers (er werd veel gebouwd in die tijd al) was er altijd veel te horen.

Voor de meisjes en vrouwen was het een kunst om daar mee om te gaan, of zo’n vent op z’n nummer te zetten bijvoorbeeld. Vaak had ik toch ook de indruk dat het wel gewaardeerd werd. Ik zelf deed daar niet aan mee. Niet omdat ik zo fatsoenlijk was. Nee, ik was te bang en te verlegen voor zoiets. Ook dat fluiten ging me slecht af. Stel je voor dat ze reageert, wat moet ik dan doen? Buiten dat, ik kon ook niet fluiten. Dat wil zeggen, mijn fluiten kon maar net aan de overkant van de straat gehoord worden. Dus ik stond er altijd maar een beetje bij.

Dat gesis brengt ook een breder onderwerp naar voren. Namelijk cultuurverschil, een normverschil en zelfs laat het een waardeverschil zien. Ik doel hier natuurlijk op het verschil tussen de Islamitische culturen en de huidige Nederlandse en westerse cultuur. Reageerde een Nederlander toen met, ‘ach trut, loop dan ook naar de pomp’ als er niet op zijn gefluit en geroep gereageerd werd lees ik nu dat er kankerhoer of kutwijf en ook agressieve reacties als vrije meningsuiting aan de stoïcijns doorlopende meisjes wordt geadresseerd. Agressief, omdat er geen resultaat of respons merkbaar werd bij het meisje. Een diepe vernedering blijkbaar die rechtgezet of afgestraft moet worden.

Begrijpen
Kunnen we ooit de ander echt begrijpen? Hoe dicht moeten we bij elkaar staan om elkaar echt te begrijpen? Omdat we allemaal mensen zijn, zijn er veel gebieden waar we elkaar goed zullen kunnen begrijpen. Maar als er grote verschillen zijn in waarden en normen, kan het dan? En op welke gebieden wel en welke niet? Ik heb hier geen klaar antwoord op.

Wat we meestal doen als er verschillen zijn is tegen onszelf of tegen elkaar zeggen, stel jezelf nou eens in die situatie voor voordat je een mening of zelfs een oordeel geeft, wat zou je dan zelf doen? Misschien denken die stoïcijns doorlopende meisjes dat ook wel, misschien praktiseren ze de tegenwoordige deugden van begrip, tolerantie, openheid en vertrouwen in de toekomst dat het beter zal worden. Misschien passen ze zich aan bij de correcte innerlijke houding van het negeren en onderdrukken van je eigen reacties. Misschien overwegen ze zelfs om dan toch ook maar een hoofddoek te gaan dragen? Misschien moeten ze eens geïnterviewd worden, waarbij hierop eens goed wordt doorgevraagd?

Maar laat ik nu mijn poging wagen. Dus terug naar mijn puberteit. Mijn puberteit begon eind 50’er jaren. Elvis Presley, Paul Anka enz. Wat ik me vooral herinner was de song Buona Sera Signorita van Louis Prima. Het was ook de tijd van de nozems en belangrijk voor dit onderwerp: van de minirokjes en de eerste bikini’s. Revolutionair was dat. Die meisjes werden in gesprekken er over óók hoer of hoerig genoemd, maar niet agressief uitgescholden voor kankerhoer. De reacties hadden naar mijn gevoel een andere lading. De pil was er nog niet, of althans nog niet voor iedereen beschikbaar. Of was wel beschikbaar, maar werd soms nog niet geaccepteerd. Dat resulteerde in veel ‘moetjes’. Dat wil zeggen dat jonge mensen moesten trouwen. De kerken bestonden nog, de zuilen bestonden nog. Bijna iedereen was godsdienstig of leed daaronder.

Ik ga een vergelijking trekken vanuit mijn puberteit en wat ik toen zag met wat ik kan zien van sissende moslim jongeren nu. In mijn visie heeft een godsdienstig systeem of ideologie de individuele gelovige in zijn macht via twee aan elkaar gekoppelde zaken. Zijn of haar geestelijk leven, vaak benoemd als hart of ziel en geweten en als tweede via zijn/haar seksualiteit. In feite een soort van twee-eenheid.

Ik zie nog voor me hoe rond het Heilig Hart plein bij ons voor de kerk een meisje fietste van ongeveer 16 jaar in een minirokje. Ze reed ook nog eens op een herenfiets, dus die stang zat tussen haar bewegende dijen die volledig zichtbaar waren en aan het eind daarvan bedekte de punt van het zadel nog maar net haar schaambeen. Nou, het was in die tijd dat ik mijn eerste doodzonde beging. Althans dat geloofde ik.

Namelijk ik had nooit echt goed begrepen wat het verschil was tussen hoofdzondes en doodzondes. Het ging hier natuurlijk om de twee; gij zult geen onkuisheid verrichten en, gij zult geen onkuisheid begeren. Wel begreep en geloofde ik dat je er dood aan ging, dat wil zeggen: als ziel, als zelf, als geestelijk wezen. Dus na mijn dood nog een keer dood. Na een doodzonde ging ik naar de hel, voor eeuwig. Ik had geen voorstellingen van vuur en eeuwig branden maar het gaf me het gevoel in de ruimte te hangen en afgesneden te blijven van alles, en dat de hele eeuwigheid door. Een bestaan in niet-bestaan dus eigenlijk.

Nou was dit mijn beeld van de hel, anderen zullen waarschijnlijk een ander helle beeld gehad hebben en een andere oplossing daarvoor. Waar het nu om gaat is hoe de godsdienst me in zijn macht had, namelijk via mijn seksualiteit en via mijn geweten. Wat ik ook zou doen, hoe goed ik ook mijn best zou doen; in feite was ik nu afgeschreven. Ik leed diep en was bang, diep bang voor mijn ziel, mijn zelf.

Maar gelukkig woonde ik in het westen, in Nederland. Nu ik toch verloren was liep ik ’s zondags langs de kerk heen de velden en de bossen in. En de zestiger jaren kwamen er aan. Dat gaf een redding. Voor mij was daarin belangrijk de zogenaamde. ‘hang naar het oosten’, met hindoeïsme, yoga, taoïsme en Boeddhisme enz. Een heel andere kijk op de schepping en met een ander godsbeeld en een ander mens- en levensbeeld. Er was in die jaren niet alleen een seksuele revolutie maar ook een spirituele revolutie. Dat is waarom het werkte. Het was een omslag zowel op het gebied van geweten als op het gebied van seksualiteit. Hoe het kon dat dit in onze westerse cultuur plaats vond is interessant maar niet nu voor dit stukje.

Cultuurclash op straat
Terug naar de sissende pubers. Allemaal jongens neem ik aan. Van brutale expressie door moslima’s richting ongelovige jongens heb ik nog niks gehoord tenminste. Wat zegt hun geloof over seksualiteit, wat over de verhouding en de rollen van mannen en vrouwen? Wat krijgen ze van thuis uit mee en vanuit de moskee als richtinggevend in de praktijk?

Daar zou naar gekeken moeten worden want we hebben ondertussen geleerd dat de islam veel meer een orthopraxie is dan een orthodoxie. Hoe wordt zo’n sis- en intimidatie probleem opgelost in islamitische landen? Daar komt dit niet voor verwacht ik, men richt de maatschappij en vooral het individuele leven zodanig in dat er niets te sissen valt. Geen meisjes op straat, tenzij met hoofddoek en de vrouwelijke vormen weggekleed. Probleem opgelost.

We weten dat het een waarden en normen systeem is van 1400 jaar terug. Dat het uit een totaal andere cultuur, tijd en omstandigheden komt, namelijk een tribale woestijncultuur. Van daaruit hebben deze jongens, net als alle andere jongeren te dealen met hun testosteron. En dat moet in een vorm gegoten worden. Die vorm is dus niet de westerse vorm uit onze 50’er jaren en eerder.

Ook niet die van nu, want de ouders van deze jongens hebben het enkele decennia geleden voor elkaar gekregen ‘te integreren met behoud van cultuur en identiteit’. Ze zouden in principe vanuit hun omgeving een en ander in zich kunnen opnemen op het gebied van vrije gewetensvorming, keuze en verantwoordelijkheid.

Maar nee, door die apartheid die ze in praktijk brengen kunnen ze uiteindelijk slechts terecht bij de leer van Mohammed. Deze jongens wonen wel hier in Nederland maar leven cultureel gezien niet hier. Kunnen en willen dat ook niet. Ze moeten misschien nog honderd jaar wachten op een equivalent van onze zestiger jaren. Ze leven apart, en wij faciliteren dat met onze openheid, tolerantie en relativisme. Al onze ‘dat nooit’ idealen ten spijt is het resultaat dat het woord apartheid – het enige Nederlandse woord dat in de hele wereld begrepen wordt – door onszelf hier voor het eerst wordt ingevoerd.

Iets leren van het westen – van de ongelovigen – is verraad plegen en haram. En Allah straft onverbiddelijk. Dus wat is hun hemel, hel, straf en beloning? Wat is hun zonde, wat is hun recht tegenover vrouwen, tegenover meisjes? Hoe gedragen ze zich tegenover moslima’s? Wordt er ooit gesist tegen gehoofddoekte meisjes? Ik durf bijna te wedden van niet. Die hoofddoek wordt volgens hun Koran namelijk gedragen om ‘herkend te worden en niet lastig gevallen te worden’. Dus de meisjes zonder hoofddoek, meisjes met zomerjurken of wapperende haren, meisjes met een open aanwezige blik enz. die vragen er volgens Mohammed om. De Moh-pubers verraden zich na afgewezen te zijn met: ‘hoer’!

Wat zegt hun geweten? Ik lees regelmatig kritische opmerkingen over moslims dat ze geen geweten zouden hebben. Dat is volgens mij niet zo. Ik ga er vanuit dat ieder mens een geweten heeft of in ieder geval een mogelijkheid tot gewetensvorming.

Hoe wordt een geweten gevormd? Daar zijn vele boeken over volgeschreven. Van belang nu is dat ik verschillende moslims in interviews en discussies heb horen zeggen; ‘mijn geloof neem je me niet af, daar kom je niet aan, dat is tussen Allah en mij, daar komt niemand tussen’.

Dat betekent een hele directe verbinding van zijn zelfgevoel of identiteit met Allah en dus met wat die voorschrijft, dit is orthopraxie. Een ware gelovige gaat liever dood dan zijn geloof (juist gedrag) af te vallen. Want daarop staat de geestelijke, spirituele doodstraf in het hiernamaals en dat is erger dan de eventuele doodstraf hier op aarde. Wat precies de hemel en helle-beelden van de ware gelovigen zijn weet ik niet. Wel kan ik door mezelf in die situatie te stellen zoals in het begin van dit artikel genoemd, me voorstellen hoe het voor iemand persoonlijk werkt.

Het zit zo diep, het zit zo vast. Hoe kom je daar bij? Hoe komt daar beweging in? Dat is niet te doen lijkt het en het is ook nog nooit gelukt. Bovendien zou het ook niet werken, zo’n verandering moet van binnenuit komen, vanuit individuen en vanuit cultuurverandering. Wel wordt er tot nu positief over hoop gesproken en verwacht dat de verandering wel zal komen, is het niet in de derde generatie dan toch wel de vierde? Wat mij betreft kan daar niet op gehoopt worden. Is het geen tijd om ondertussen maatregelen te nemen in plaats van af te wachten totdat voldoende tekenen van verandering zich aandienen?

Vrijheid van geweten en gewetensvorming
Als een godsdienst of welk ander systeem dan ook beslag legt op iemands geweten beschouw ik dat als een geestelijke of spirituele verkrachting. De uitspraak dat godsdiensten hun gelovigen via de seksualiteit ‘bij de ballen’ hebben vanwege macht via seksuele geboden en verboden gaat mij niet ver genoeg. De grip waar het om gaat over de macht over het hart, het geweten, over dat wat men onze ziel of onze kern noemt.

De reactie van; ‘mijn geloof neem je me niet af, daar kom je niet aan, dat is tussen Allah en mij, daar komt niemand tussen’, is op zichzelf natuurlijk een hele goeie reactie. Het punt is hier: kan iemand er toe komen om persoonlijk op onderzoek uit te gaan naar de inhoud van zijn of haar geweten? Onze westerse maatschappij is precies hier op ingericht. Maar gaat onze vrijheid en openheid hier niet te ver? Als we consequent zijn moeten we de moslim die zijn geweten naar buiten toe verdedigt ook vrijlaten als hij zichzelf wil onderwerpen aan het boek.

Het zou Mohammeds bedoeling geweest zijn om wat de christelijke gelovigen in die tijd betreft te bevrijden uit de macht van de georganiseerde en hiërarchische kerk. Geen tussenkomst van priesters, bisschoppen en paus. Maar tegelijk zadelde hij ze op met een god waarvan alleen hij wist wat die van de gelovigen vraagt. En zie, ze hebben dan geen georganiseerde kerk zoals het christendom toentertijd was maar er zijn nu fatwabanken waar deze jongeren terecht kunnen om precies te weten te komen hoe hun geweten te onderwerpen.

Ze worden er ook gehouden aan een godsbeeld dat heel geschikt is voor tribale woestijnculturen en mensen met de behoefte aan de duidelijkheid van een strakke dualiteit van goed en kwaad en god en duivel. Een goede moslim, een mohammedaan leert om zijn eigen geweten te onderwerpen aan de leer van Allah zoals Mohammed dat mediamiek door kreeg. Allah weet beter, staat er heel regelmatig.

Ik kan niet met een oplossing komen. Hopelijk kunnen anderen dat. Ik hou me er mee bezig om een probleem te zien en dat neer te leggen. Het liefst zoek ik naar de kern van een probleem, naar het zaad zou je kunnen zeggen. Men kan verlangen om iets ongewenst met wortel en tak uit te roeien. Dat klinkt heel radicaal. Kernachtiger is: om het zaad aan te pakken. En dat is de eenheid (meer dan een relatie) van Allah met het geweten van de moslim.