De nieuwe wereld van president Macron is vooral zijn eigen wereldje. Maar wat daarin niet past wordt ontkend of genegeerd.

De Franse minister van Binnenlandse Zaken, Castaner, is zo gewend leugens te spuien over de Gele Hesjes en hun beweging dat hij de waarheid zelfs niet meer zou herkennen als je hem ermee om de oren sloeg. De man sleet niet voor niks in een vorig leven zijn dagen als professionele pokerspeler in dubieuze kringen aan de Côte d’Azur.

Onlangs werd hem op tv gevraagd hoe het ervoor stond met de ‘nieuwe wereld’, die president Macron en hijzelf de Fransen meer dan eens in het vooruitzicht hebben gesteld. Volgens Castaner had de president noch hij ooit over een nieuwe wereld gesproken, maar internet vergeet niet.

Waarom hield Castaner zich van de domme?

Van die nieuwe wereld van Macron is nog maar weinig terechtgekomen; de forse meerderheid van Franse kiezers die niet op Macron stemde, blijkt aanzienlijk weerbarstiger dan hij bij zijn aantreden had vermoed.

De nieuwe wereld van Macron kent maar één politieke partij: de zijne. Er is alleen nog wat tegenstand ter rechter zijde -die hij steevast wegzet als ‘extremistisch’ of ‘populistisch’, maar tegelijk ook koestert, als overzichtelijke oppositie -makkelijk te verslaan in verkiezingen.

Met Macron’s absolute meerderheid in de Assemblée lijkt de Franse democratie in coma, en begint het land zo nu en dan op Noord Korea te lijken. Ook omdat de president steeds meer controle over de sociale en andere media naar zich toetrekt. Zijn vermogende vrienden als Xavier Niel kopen bijvoorbeeld aan de lopende band aandelen in nationale en regionale kranten – zoals Le Monde en Nice-Matin, terwijl bepaalde populaire nieuwszenders uit de staatsruif eten. De nieuwe Minister van Digitalisering, een zekere Cédric O, maakte bekend dat hij – lees Macron – denkt aan het instellen van een ‘Conseil de l’Ordre’ voor journalisten – een raad van toezicht. Uiteraard kennen we dergelijke instellingen al voor advocaten en artsen, maar dat is toch niet helemaal hetzelfde…

De sociale media krijgen met censuur te maken, vermomd als wetten tegen ‘fake-news’ en ‘haatdragende taal op het internet‘. Macron is zo slim geweest de bekende internetgiganten daarvoor zelf aansprakelijk te stellen, door ze astronomische boetes in het vooruitzicht te stellen als ‘twijfelachtige’ inhoud niet binnen 24 uur wordt verwijderd. Ik hoef u niet te zeggen welk woord in de vorige zin de adder in het gras is… Facebook gaat bovendien de overheid gegevens verstrekken over wie zulke teksten of nieuws verspreidt. Daarom zit Zuckerberg zo vaak bij Macron in de tuin van het Elysée.

Op straat heerst onder deze president een extreem soort politiegeweld, dat in landen als Nederland, België of Duitsland totaal ondenkbaar is. Zowat iedereen kent de foto’s van demonstranten met weggeschoten ogen en andere verminkingen, toegebracht door ordehandhavers die erbij lopen alsof ze voor Pinochet werken in plaats van voor de Franse republiek. En pas nog ging een filmpje viral waarin potige oproerpolitie in het centrum van Parijs met handzame spuitbusjes milieu-demonstranten bewerkte met traangas alsof het ongedierte betrof. Het enige dat die mensen verkeerd deden, was op straat zitten; dat hebben ze geweten. Iedere journalist die er iets van wilde filmen kreeg tikken. Gelukkig is het toch nog iemand gelukt.

Het politiegeweld is selectief: alleen wie het Macron moeilijk maakt, krijgt ermee te maken. Algerijnse voetbalsupporters werd dan weer geen strobreed in de weg gelegd toen ze op verschillende avonden het verkeer in datzelfde centrum van Parijs stil legden vanwege hun Afrika Cup. En winkels plunderden, auto’s in brand staken en onschuldige slachtoffers maakten.

De regeringswoordvoerder sprak op tv vertederd van een volksfeest.

Nu we het toch over haar hebben: deze vrouw  zei ooit in een interview dat ze rustig liegt voor de president. Iedere woordvoerder doet dat, maar dat ze het toegaf was onthutsend. In feite zei ze daarmee: wij hebben de absolute macht, we hebben maling aan het volk en we doen wat we willen. Waarvan blijk werd gegeven op de nationale feestdag 14 juli, toen de politie zich onder het publiek op de Champs Elysées begaf om iedere gele ballon die ze tegenkwam lek te prikken, en zelfs een enkeling te arresteren wegens het bij zich hebben van zo’n gele ballon. Welkom in de nieuwe wereld van Macron…

De gedeeltelijke verwoesting van de Notre-Dame, eerder dit jaar, gaf een ander inkijkje in die nieuwe wereld. Deze kathedraal is de meest bezochte toeristische attractie van Frankrijk, en arguably het belangrijkste monument uit haar geschiedenis. De brand werd door de meeste Fransen als een groot drama gezien, maar of dat ook geldt voor de jonge en ambitieuze president, vraag ik me wel eens af.

De Notre-Dame staat symbool voor de christelijke fundamenten van Frankrijk, waar Macron als echte progressieve liberaal weinig van wil weten. Toen hij op de herdenking van D-Day een brief voorlas van een jonge Franse verzetsheld, geschreven vlak vóór de Duitsers hem fusilleerden, liet de president alle passages weg die uit zijn katholieke geloof voortkwamen…

Je hoort vaak dat Macron Frankrijk runt als de baas van een supermarkt, en het volk ziet als zijn personeel. In dat beeld past dat de president deze ramp ook als een kans zag om na zijn ambtstermijn een tastbare erfenis achter te laten. Dan moet het herstel natuurlijk niet de 15 jaar gaan duren die volgens het nationale gilde van bouwmeesters en architecten minimaal nodig zijn. De president liet al snel weten dat hij er persoonlijk zorg voor zal dragen dat de wederopbouw binnen vijf jaar rond is. Feitelijk binnen vier jaar, want vòòr de miljoenen liters bluswater zijn opgedroogd is al minstens een jaar voorbij.

Die termijn van vijf jaar is overigens niet uit de lucht gegrepen: dan worden de Olympische Spelen in Parijs gehouden. Een dure hobby van de liberale elite en het bedrijfsleven, waarvoor veel steden tegenwoordig bedanken en waar de meeste inwoners van Parijs al helemaal niet blij mee zijn.

Macron liet zijn premier onmiddellijk een internationale prijsvraag voor architecten uitschrijven om de kathedraal bij de restauratie een modern cachet te geven, lees een persoonlijke stempel. Er verschenen haastige modellen, van een Notre-Dame met allerlei bedenksels op een vernieuwd dak: van waterpartijen en parken tot wandelpromenades.

Gezien het geringe enthousiasme onder bouwkundigen en bevolking, drijft de president zijn zin door via zijn trekpop: de Assemblée. Met stille trom werd een ‘loi d’exception’ – een buitengewone wet aangenomen, ‘pour la conservation et la restauration de la Cathédrale Notre-Dame de Paris’. Kort samengevat stelt deze wet dat het herstel van de kathedraal binnen vijf jaar klaar moet zijn, en dat voor dit doel alle bestaande wettelijke regels betreffende erfgoed, milieu, aanbesteding en stedebouwkundige voorwaarden aan de laars mogen worden gelapt -anders had hij bijvoorbeeld de Unesco om goedkeuring moeten vragen. De oevers van de Seine in Parijs horen tot het werelderfgoed. Nu mag Macron moderniseren wat hij wil…

Het herstel van een historische monument als de Notre-Dame ondergeschikt maken aan de banale commercie van de Olympische Spelen is kenmerkend voor het liberaal progressieve gedachtegoed van deze president en zijn aanhang. Probleem is dat een flinke meerderheid van het volk wel waarde blijft hechten aan traditie en identiteit. In meer dan één toespraak noemde Macron dit deel van het volk ‘réfractaire’. Een woord met veel betekenissen: ongehoorzaam, insubordinatie vertonend, bot, ongevoelig…

De nieuwe wereld van Macron is soms ook verbluffend oud.

Bijvoorbeeld in het geval van minister De Rugy (https://doorbraak.be/la-vie-de-chateau/), pas afgetreden omdat hij in zijn vorige functie als president van de Assemblée belastinggeld misbruikte voor obscene luxe in de privésfeer. Inmiddels heeft diezelfde Assemblée – met zijn absolute meerderheid van Macronisten – sneller dan het licht een onderzoek naar De Rugy voltooid. En wat denkt u: geen vuiltje aan de lucht, hij had niks verkeerd gedaan.

Of dan dit bericht, over de procureur van Nice die politiegeweld tegen een 73-jarige vrouw had onderzocht, Geneviève Legay. Zij stond zonder geel hesje met een vredesvlaggetje te zwaaien tijdens een demonstratie van Gele Hesjes en werd in een onbeheerste charge van de mobiele eenheid onder de voet gelopen. De bejaarde kreeg ook nog een tik op haar achterhoofd met de matraque en raakte in coma. Macron zei meteen dat ze maar verstandiger had moeten zijn… Nadat zijn onderzoek de politie vrij had gepleit, kreeg de procureur blijkbaar wroeging. Hij verklaarde de ordetroepen uit de wind te hebben gehouden omdat je ‘als procureur natuurlijk niet de president af mag vallen…’

Tenslotte een citaat van Aurélien Marq, mijn favoriete columnist in mijn favoriete blad Le Causeur:

“Het macronistische project leeft bij censuur en leugens. In de traditie van ‘progressisme’, dat in geen enkel opzicht vooruitgang is, maar een terugval naar de oude, stoffige demonen van de ‘déconstruction’, een soort linkse beweging die vroeger zo enthousiast was over Stalin en Mao, en later de politieke correctheid en het multiculturalisme omarmde.”

Wat kan ik daar nog aan toevoegen?

---

Alexander van der Meer is correspondent van onder andere Veren of Lood in Frankrijk.