Schaft Hongarije genderstudies werkelijk af? Ook dat had de titel van dit stukje kunnen zijn, hoewel het vraagteken in de kop traditiegetrouw staat voor de journalistieke conventie dat iets niet zo is.

Het was een berichtje in de categorie gemengd nieuws dat Elsevier dit weekend publiceerde, waar ik toch wat dieper op in wil gaan. De kwestie is namelijk dat Hongarije het diploma van de genderstudies[1] niet langer erkennen zal. Dat houdt niet alleen in dat de enige Hongaarse universiteit die door de staat wordt gefinancierd en het vak aanbiedt er mee stoppen moet (want financiering wordt beëindigd), maar tevens dat iemand die elders in de wereld is afgestudeerd in genderstudies in Hongarije niet langer zal worden erkend als academisch gevormd.

Daar is zowel iets voor te zeggen als tegen in te brengen. Het argument van de Hongaarse regering is dat er economisch geen behoefte is aan afgestudeerden in de genderstudies, zodat de staat de schaarse middelen beter elders kan besteden.Het lijkt echter ook een preventief oogmerk te hebben:

Deze week hebben het ministerie van Menselijke Hulpbronnen en het ministerie van Justitie twee universiteiten die genderstudies aanbieden 24 uur de tijd gegeven om te reageren op het wetsvoorstel. Het gaat om de Eötvös Loránd University (ELTE), de grootste door de staat gefinancierde universiteit, en de Centraal European University (CEU), die beide zijn gevestigd in de hoofdstad Boedapest. Bij elkaar volgden daar het afgelopen jaar slechts dertien studenten genderstudies.

Maar!

Het politiek-economische weekblad  HVG wijst er op dat de christen-democratische partij KDNP, die een lijstverbinding heeft met de grootste Hongaarse partij Fidesz, in het verleden al vaker kritisch was over de inhoud van het vakgebied genderstudies. Zo schreef de voorzitter van de KDNP-jongerenbeweging in februari 2017 een open brief aan de rector van de ELTE-universiteit, waarin hij de opleiding ‘luxueus, onnodig en destructief’ noemde. Een maand later zei Bence Retvari, de christen-democratische minister van Menselijke Hulpbronnen, in een interview dat genderstudies ‘geen wetenschap is’ en ‘ingaat tegen de menselijke natuur’.

Dat de sociologische varianten van (ook gerenommeerde!) genderstudies die ik in mijn leven heb mogen bekijken (vrijwel) geen wetenschappelijke waarde hebben kan ik onderschrijven. Dat vind ik van veel sociologische studies overigens eveneens. Maar dat het in gaat tegen de menselijke natuur is het soort vooroordeel waarachter verstandige mensen zich nooit zouden moeten verschuilen, hoe diep je dat ook gelooft. Het is hetzelfde soort argument dat de voorstanders van genderstudies zo graag hanteren.

Desalniettemin is het intrekken van elke accreditatie van genderstudie-alumni een interessante stap, die opnieuw veel onrust zal zaaien in de Brusselse burelen der EU. Want je kunt in Hongarije nu nog steeds genderstudies studeren aan de Soros-universiteit, alleen moet je die dan zelf betalen of er een beurs lospeuteren. Daarmee is deze stap zowel hoogstens een lokale storm in een glas water, als een schot voor de boeg van bijzondere onzinstudies. Daarmee zijn ook de Nederlandse universiteiten in de jaren tachtig rijkelijk bedeeld geraakt. Mijn favoriet is nog steeds Assyriologie met de management-variant, waarvan ik eerlijk zal toegeven dat ik niet geheel zeker ben dat die ooit heeft bestaan, maar vergelijkbare equivalenten in ieder geval wel. En geef toe:  zou er iemand zitten te wachten op een academische secretaresse Spijkerschrift met pretenties??

---

1. Wat zijn genderstudies? Veel curricula van genderstudies besteden tegenwoordig ook aandacht aan onderwerpen als etniciteit en seksuele diversiteit. In het studiegebied worden verschillen tussen mannen en vrouwen (bijvoorbeeld in gedrag, keuzes op de arbeidsmarkt en het gezinsleven) vaak verklaard vanuit mannelijke dominantie. ‘Man’ en ‘vrouw’ worden er tevens vaak gezien als een sociaal construct, in plaats van biologisch vaststaande categorieën. Critici vinden de studierichting om die redenen ‘onwetenschappelijk’.