Victor Onrust vindt de islam niet het grootste probleem waarmee onze maatschappij worstelt.

Hoe komt het dat de discussie over islam en migratie een onevenredig grote plaats inneemt, terwijl het niet de kern van de problemen in de westerse samenleving vormt? Want het ontsporende kapitalisme dat de bestaanszekerheid van miljoenen ondermijnt, de natuur tot over de grenzen belast, wereldwijd tot overbevolking leidt en onder haar eigen financiële groeidynamiek dreigt te bezwijken, dat is het echte probleem.

Om dat te begrijpen moeten we het hebben over hegemonie: het vanuit het belang van het kapitaal in stand houden van de consensus over het functioneren van de maatschappij in brede zin. Die hegemonie van het kapitalisme moet binnen een democratisch stelsel door alle burgers vrijwillig aanvaard worden. Zij worden door die ideologie hun plaats gewezen als zogenaamd uniek individu dat vrijheid van handelen bezit. Een belangrijk uitgangspunt voor deze ideologie, het liberale, individualistische humanisme, is het idee van de wereldwijde mensenbroederschap. Het gaat daarbij niet om een nastrevenswaardig doel maar om een afkondiging van gelijkwaardigheid, gelijkberechtiging in het hier en nu. En een daaruit voortvloeiende vrijwel absolute verantwoordelijkheid van het welvarende ontwikkelde Westen voor wat zich in de rest van de wereld afspeelt en heeft afgespeeld.

Die gelijkheidsgedachte staat in een duidelijk verband met het uitgangspunt van het kapitalisme van een wereldomspannend vlak economisch speelveld waar een non-existente alles omvattende wereldregering bij gedacht moet worden om die gelijkheid te bewaken.

Als die afgekondigde broederschap niet werkelijk blijkt te bestaan tast dat de acceptatie van de ideologie in de kern aan en wordt het duidelijk dat, zolang die wereldwijde broederschap niet bestaat dat vlakke speelveld niet kan bestaan. En dat het doen alsof die broederschap wel bestaat een bedreiging vormt voor de eigen cultuur en levenswijze.

Het gaat hier niet alleen om het persoonlijk, direct of uit de tweede hand ervaren van onaangename culturele verschillen. Berichtgeving over aanslagen en ander ongepast gedrag in New York, Londen, Keulen, Nice, Berlijn, Parijs, Brussel, Calais, Göteborg, Amsterdam, Ede telt mee, evenals de te ervaren realiteit van versperringen rond voetgangersgebieden, beperkingen en controles op vliegvelden, de aanwezigheid van zwaarder bewapende politie en militairen op straat en in stations. En terecht, want de meeste mensen zijn dan wel geen echte kosmopolieten, ze zijn wel Europeanen of Westerlingen, misschien wel meer dan Nederlanders. Daarnaast ervaren mensen zelf of in hun omgeving dat er door de migratie van flinke groepen die netto niet aan de het nationaal product bijdragen een verschuiving in de besteding van de middelen komt die voor grote groepen burgers nadelige gevolgen heeft.

De islam is een ideologie, godsdienst, met een verbod op afvalligheid, een harde opdracht de gehele wereld te veroveren en een ingebouwd recht om alle ongelovigen eventueel te doden. Daarbovenop een verbod om enig element in de geloofsleer ter discussie te stellen. De islam biedt, als alle zware, serieuze ideologieën een gemeenschapszin en daarbij passend levensdoel die velen ontberen en die haaks staat op het van alles losgeslagen individualisme van het hedendaagse humanisme. Dit trekt niet alleen mensen uit achtergestelde groepen maar is ook aantrekkelijk voor meer ontwikkelde personen. Daarmee is niet gezegd dat iedere moslim een terrorist is maar wel dat zij in overgrote meerderheid onze normen niet accepteren en niet mogen accepteren op straffe van uitstoting of erger. Het is duidelijk dat, gezien de wereldwijde aanhang en de serieus te nemen gemeenschap in westerse landen, zij de scheur bij uitstek is in de ideologische jas van het kapitalisme. Bij de naad die de wereldwijde broederschap bijeen moet houden is het aan het scheuren.

Om het wereldwijd opererende kapitalisme van haar noodlottige koers af te brengen moet in kernlanden de realiteit van fundamentele onoverbrugbare culturele verschillen erkend worden; op zijn minst in een “land” van voldoende gewicht op het wereldtoneel  om een transitie in gang te zetten. De hegemone liberaal humanistische ideologie waarbinnen wij zijn opgegroeid en opgevoed, en die dagelijks met een enorme propagandamachine wordt uitgedragen en beleden is niet eenvoudig te wijzigen, waarbij moet worden opgemerkt dat vrijwel alle christelijkheid ook binnen deze ideologie valt. Een verandering van de normen en waarden waarin en waarmee je leeft en bent opgevoed heeft consequenties voor de persoonlijkheid; voor wie je bent. Het blijkt bijzonder moeilijk moeilijk daar enige afstand van te nemen. Vandaar de onevenredige aandacht die de discussie over deze zaak vergt. Die ons van het werken aan de eigenlijke problemen afhoudt.

---

Dit artikel verscheen eerder op Harde Woorden, alwaar ook: Boekbespreking: “Identiteit”, van Paul Verhaeghe, Geloof is geen jas, Alle mensen zijn geen broeder