Een groot deel van de berichtgeving in de media suggereert dat het conflict in Syrië een burgeroorlog is, waarbij de alawieten (Shia), waartoe het Bashar al Assad-regime behoort, zich  verdedigen (inclusief het plegen van wreedheden) tegen soennitische rebellengroepen (eveneens bekend om het plegen van wreedheden). De echte verklaring is echter veel eenvoudiger: het gaat om geld.

 Het Amerikaanse motief achter het bombardement op Assad is lastig te verklaren, zolang de ware oorzaak van de burgeroorlog niet genoemd wordt. Het conflict in Syrië is namelijk niet te begrijpen zolang er niet over de gaspijpleidingen wordt gesproken. De gevestigde westerse media en deskundigen durven dit onderwerp echter niet aan te snijden, omdat dan de ware oorzaak van afgelopen oorlogen bij de massa bekend wordt. De massa moet er namelijk van overtuigd blijven worden dat het westen uitsluitend militair ingrijpt bij mensonterende omstandigheden als genocide, terrorisme of gifgasaanvallen. Het motief om Assad te bombarderen omdat hij kinderen vergiftigt, zal sneller geaccepteerd worden dan toe te geven dat Assad uit de weg moet worden geruimd omdat hij een obstakel vormt voor de toekomstige oliepijpleidingen die door zijn land moeten gaan lopen.

IT’S THE GAS, STUPID

Wie zich niet verdiept in het Syrië-conflict, of de ware oorzaak ervan weigert te benoemen (zoals de westerse media), zal zich afvragen waarom de Russen aanwezig zijn in Syrië. In de westerse media wordt dan ook zelden benoemd waarom de Russen daar aanwezig zijn. Vaak wordt het ermee afgedaan dat de Russen een trouwe bondgenoot zien in Assad. Dat is flauwekul, het ligt iets gecompliceerder. Momenteel levert Rusland een kwart van alle gasleveranties aan Europa, wat door miljoenen huishoudens gebruikt wordt voor verwarming, koken, brandstof en andere activiteiten. In feite wordt 80 procent van het gas wat Gazprom, een door de Russische staat gecontroleerde maatschappij, produceert, verkocht aan de Europese markt. Dat betekent dat het in stand houden van deze markt van cruciaal belang is voor Rusland. Tevens kunnen de Russen Europa gedeeltelijk onder politieke druk zetten en beïnvloeden, door hun macht over één van de belangrijke gaskranen te beheren.

Gazprom verkocht vorig jaar een recordhoeveelheid van 179,3 miljard kubieke meter gas aan Europa en Turkije. Het marktaandeel van Russisch gas op de Europese markt groeide daarmee naar 34%, vergeleken met 31% in 2015. Het is het grootste marktaandeel ooit voor Russisch gas in Europa. Gazprom verwacht ook dit jaar weer meer gas te kunnen afzetten in Europa, waar de gasproductie onder druk staat, onder meer door productiebeperkingen in het Groningenveld.

Europa zit hier niet op te wachten. Met name de EU wil minder afhankelijk zijn van Russisch gas en is daarom op zoek naar alternatieve gasleveranties om Rusland te omzeilen. Dit wordt natuurlijk volledig ondersteund door de Verenigde Staten, die erop gebrand zijn om Rusland economisch te verzwakken. Voor Washington geldt ook: hoe minder geld Poetin verdient aan zijn gas, hoe minder hij kan investeren in zijn defensie.

Rusland heeft zijn macht dus voor een groot deel te danken aan de bestaande pijpleidingen, die over land (wat het extra goedkoop maakt) gas naar Europa vervoeren. Maar nu zijn er ook andere landen die beschikken over grote gasbronnen en die Rusland willen passeren, om zo de belangrijkste gasleverancier voor Europa te worden. Zo zijn de Verenigde Staten en de EU niet de enigen die Rusland willen uit-manoeuvreren op de gasmarkt en zien daarom de Golfstaten en Turkije als belangrijke bondgenoten (daarom kijkt het westen ook weg voor mensenrechtenschendingen in Saudi-Arabië maar tikt het wel Rusland hiervoor op de vingers) voor hun strijd tegen Rusland.

De twee pijpleidingen
Wie conflicten wil begrijpen, hoeft alleen maar te kijken waar de oliebronnen zich bevinden. Het is een soort bordspel. Volg vanaf de bron de meest logische route voor een pijpleiding richting Europa. De landen die daarbij doorkruist worden moeten daarbij wel de legger steunen. Doen zij dit niet, dan dient de regering van dit land omver geworpen te worden, hoe maakt niet uit. In feite is de geopolitiek zo simpel. Alle andere factoren zoals religie, terrorisme, genocide et cetera zijn slechts instrumenten om de weg vrij te maken voor de pijpleiding.

Ruim voordat het Syrië-conflict uitbrak, hadden Qatar en Iran al plannen klaar liggen voor het aanleggen van twee concurrerende pijpleidingen, die gas moesten transporteren naar Europa via Syrië. Qatar had zijn bouwplannen voor het leggen van de pijpleiding in 2009 al klaarliggen: deze moest gaan lopen van de Perzische Golf via Saudi Arabië, Jordanië, Syrië en Turkije (Soennitische pijpleiding).

De gasbel ligt 3000 meter onder de bodem van de Perzische Golf en is daarmee het grootste gasveld ter wereld. Qatar bezit ongeveer twee-derde van deze gasbron, maar kan er nog niet optimaal van profiteren omdat het afhankelijk is van tankschepen die het naar de afnemer moeten vervoeren. Dit maakt het gas veel duurder dan het Russische. Qatar had daarom zijn hoop gevestigd op de hiervoor genoemde pijpleiding, om zo het gas naar Europa goedkoper te maken. Echter, president Bashar al Assad gaf geen toestemming om de pijpleiding over zijn territorium te laten lopen. Mogelijk heeft Rusland Assad hierbij onder druk gezet, om zo controle te behouden over de gasleveranties richting Europa.

In de tussentijd heeft Iran ook niet stilgezeten. Iran is namelijk medebezitter van de gasbel in de Perzische Golf, zij het van een iets kleiner deel. Iran heeft zijn pijpleiding gepland via Irak en Syrië, en vervolgens onder de Middellandse Zee door richting Europa (Sjiitische pijpleiding). Die plannen hebben wél de goedkeuring van de Russen, omdat het mogelijk meer invloed heeft op Iran, dat, anders dan Qatar, geen bondgenoot is van Washington. Assad had in 2012 zijn handtekening onder het Iraanse project gezet en daarmee toestemming gegeven voor de aanleg van de pijpleiding over Syrisch grondgebied. Het project moest in 2016 af zijn, maar werd echter ruw verstoord door (heel toevallig) de Arabische lente en de Syrische oorlog en moest daardoor worden uitgesteld.

De gevestigde kanalen schrijven de oorzaak van de Arabische lente toe aan opstandelingen die opkomen tegen dictators, maar de waarheid ligt waarschijnlijk iets anders. Alle landen die de oorlog tegen Assad ondersteunen, of Assad juist steunen, zijn te linken aan de pijpleiding. Qatar, tot nu toe de grote verliezer, heeft miljoenen geïnvesteerd in de anti-Assad milities, maar die kregen het niet voor elkaar om Assad omver te werpen. Dit vrije Syrische leger, voornamelijk bestaand uit burgers zonder gevechtservaring, was simpelweg niet opgewassen tegen het Syrische leger.

Het Syrische leger werd op zijn beurt weer gesteund met wapens en elite-eenheden door Iran, die meer succes had in het uitvoeren van zijn pijpleiding-project dan Qatar. Nadat Qatar, Turkije en Saudi-Arabië, met mogelijke steun van het westen, steeds meer begonnen in te zien dat Iran en Rusland samen weleens het monopolie op de gastoevoer konden gaan krijgen in het Midden-Oosten, werd het duidelijk dat het tijd was om een ander soort strijder in te zetten tegen Assad. Een strijder die berucht is op het slagveld, die angst inboezemt bij zijn tegenstanders door zijn brute en beestachtige optreden: de jihadist (Er zijn theorieën dat IS een proxy leger is van Qatar, Turkije en Saudi-Arabië, om de aanleg van de Iraanse pijpleiding te ondermijnen en die van Qatar mogelijk te maken)

De rol van Turkije
Eén van de landen die veel profijt heeft bij het afzetten van Assad, is Turkije. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft al aangegeven dat de Syrische president moet opstappen. Hij wordt ondertussen zelf beschuldigd van het steunen van islamitische militanten, hetgeen Turkije ontkent. De reden dat Turkije steun levert aan Syrische rebellen om Assad omver te werpen, heeft niet alleen te maken met het feit dat Assad steun levert aan de Koerden. Turkije heeft daarnaast namelijk ook een heel groot belang in de gashandel.

Nadat Rusland volledig ging meespelen op het Syrische bordspel en Assad in bescherming nam om zijn eigen dominantie in de gasmarkt te behouden, werd Turkije geconfronteerd met een formidabele barrière (De mogelijke reden dat Turkije een aantal jaar geleden een Russische straaljager uit de lucht schoot, kan zijn dat Rusland niet alleen IS bombardeerde, maar ook de Turkmeense rebellen, die een belangrijke proxy vormden in Noord-Syrië voor de Turkse overheid)

Turkije vormt de overgang tussen Azië en Europa en is daarom een belangrijke speler voor de EU. Eén van de belangrijkste reden waarom de EU Turkije lid wil maken van de Europese Unie, hangt samen met het feit dat Turkije benodigd is voor het faciliteren van de gaspijpleiding van het Midden-Oosten naar Europa over land (de aanleg over land maakt het stukken goedkoper en makkelijker dan het door de Middellandse zee te laten verlopen, een keuze die de Sjiieten ontberen) Als belangrijk tussenstation kan Turkije dan goed gaan verdienen aan doorvoertarieven. Als de EU ervoor kiest om Turkije te passeren in het project is de kans groot dat Turkije gaat onderhandelen met Rusland en dat de twee staten een bondgenootschap zullen gaan vormen (Iets wat mogelijk al aan het ontwikkelen is) wat zeer nadelig zal zijn voor de EU, de VS en de golfstaten.

Voor Qatar is Turkije een essentiële klant. Turkije is namelijk één van de landen die sterk afhankelijk is van Russisch gas. Een pijpleiding uit Qatar zou deze afhankelijkheid erg verminderen. Hierdoor vormen Turkije en Qatar een bondgenootschap met een gedeelde vijand: Assad. Indien Syrië onder complete invloed zou blijven van Assad, dan zou de pijpleiding immers (volgens het Iraanse plan) buiten Turkije om worden gelegd. Erdogan zal dit niet gauw accepteren, tenzij er dus een akkoord met Rusland is.

Waarom Trump kruisraketten op Assad afvuurt
Een vraag die velen bezig houdt, is waarom Trump toestemming heeft gegeven om kruisraketten af te vuren op de Syrische luchtmachtbasis. Om hier antwoord op te kunnen geven, moeten we kijken hoe de situatie momenteel in Syrië is. Als we de pionnen bekijken op het Syrische bordspel, dan zien we dat Assad, met steun van Rusland, het westen van Syrië in handen heeft met daarbij de belangrijkste route die loopt vanuit het zuiden, vanaf de Jordaanse grens, via Homs en Hama naar het noorden richting de Turkse grens. Tevens zien we Assad’s pionnen doorstoten richting het oosten tot nabij Palmyra. Als het Syrische leger erin slaagt om deze posities te consolideren, en waar mogelijk nog verder uit te buiten, dan hinderen zij de route van de Qatarese pijpleiding.

De kans is groot dat het Syrische leger door zal stoten richten het oosten tot aan de Iraakse grens. In deze omgeving kunnen zij aansluiting vinden bij hun Sjiitische bondgenoten: het Iraakse People’s Mobilization Forces, die op hun beurt richting de Syrische grens optrekken. Als de Sjiieten dit bewerkstelligen, en daar lijkt het wel op dankzij de Russische steun, dan hebben zij in feite het gebied in handen waar de Iraanse pijpleiding doorheen moet gaan lopen en hebben zij het spel om de gasleidingen gewonnen. Het westen volgt dit uiteraard met argusogen en zal er alles aandoen om dit te dwarsbomen. Amerikaanse special forces proberen, samen met hun proxy’s, nu zoveel mogelijk strategisch gebied in handen te krijgen voordat de Russen het inpikken.

Dit artikel is niet bedoeld om de mogelijke dader achter de gifgasaanval aan te wijzen. Wel kan er geanalyseerd worden wat het meest logisch is.  Eerder is al beschreven dat het Syrische leger snel oprukt richting het oosten, naar Irak, en mogelijk de overwinning zal behalen. Het lijkt dus vrij onlogisch dat Assad chemische bommen zou inzetten tegen burgers, terwijl de internationale wereld hem onder een vergrootglas houdt en op elke hoek van de straat mensen met een smartphone alles direct kunnen filmen.

Als Assad, Rusland en Iran samen hun doel hebben bereikt, dan zal dit een groot gezichtsverlies betekenen voor het westen, en dan voornamelijk voor de NAVO. Het zou betekenen dat zij het spel hebben verloren van Rusland en Iran, de nummer 1 staatsvijanden van het westen. Dit kan grote consequenties hebben voor het wereldtoneel: meer landen zullen zich gesterkt voelen om zich meer af te zetten tegen de hegemonie van het westen en aansluiting gaan zoeken bij Rusland.

De kans is groot dat de potentiële verliezers zich ernstig vergist hebben in het strategisch inzicht van Poetin en het niveau van de Russische eenheden in Syrië, voornamelijk een combinatie van inlichtingeneenheden, special forces en luchtsteun. Ook de inzet van jihadistische proxy-eenheden door de anti-Assad coalitie is uitgelopen op een fiasco. Waar de jihadisten in het begin veel terreinwinst boekten en gruwelijke misdaden pleegden, hebben zij Rusland in ieder geval een (internationale) legitieme reden gegeven om het verloren terrein terug te veroveren, precies dat terrein dat bedoeld is voor de pijpleiding.

De anti-Assad coalitie zal trachten om dit allemaal te voorkomen, maar zit in zijn maag met de steun van het thuisfront. Het is natuurlijk vrij gemakkelijk voor de coalitie om de troepen van Assad binnen enkele dagen van de kaart te vegen, echter hier moeten wel legitieme redenen voor zijn. Met name in het westen kunnen regeringen aan hun eigen bevolking niet verkopen dat zij Assad bombarderen en het risico lopen om in oorlog te verwikkeld te raken met Rusland, zodat multinationals de olie- en gasvelden kunnen leegpompen. Er zullen weinig families zijn die hun zonen en dochters willen opofferen ten behoeve van de rijkdom van een kleine elite. Het thuisfront is wel sneller bereid tot het steunen van militair ingrijpen wanneer er regimes zijn die gruwelijkheden plegen tegen onschuldige burgers, met name als  zij via het nieuws geconfronteerd worden met beelden van kinderen die slachtoffer zijn geworden van gifgasaanvallen.

De gifgasaanvallen in Syrië gaven Trump in ieder geval het juiste motief om kruisraketten op een Syrische luchtmachtbasis af te vuren, al is de kans groot dat dit meer als een waarschuwing moet worden gezien aan Assad en Poetin om hun opmars niet verder door te zetten, dan om de mogelijke daders, de Syrische luchtmacht, daadwerkelijk te vernietigen (binnen een paar uur was de basis weer operationeel). Of zijn dreigement heeft gewerkt, valt nog te bezien.

Uit onderzoeken blijkt dat het thuisfront sneller achter militair ingrijpen staat wanneer er gruwelijkheden worden gepleegd tegen de mensheid. Regeringen proberen daarom onder valse voorwendselen hun burgers ervan te overtuigen dat er geen andere alternatieven zijn dan militair ingrijpen. Tijdens de tweede Golfoorlog in 1990, ook een oorlog om grondstoffen, werden Iraakse militairen ervan beschuldigd dat zij in Koeweitse ziekenhuizen baby’s uit hun couveuses gooiden. Dit is echter nooit bewezen, sterker nog, er zijn geruchten dat dit volkomen in scène is gezet door professionele PR bedrijven. Het doel was in ieder geval om het publiek wijs maken dat de Irakezen barbaren waren die ernstige misdaden pleegden, en dat er daarom wel militair moest worden ingegrepen, en het dus niet om de olie ging.

Zo zijn er nog een aantal voorbeelden te noemen inzake het verkrijgen van de steun van het publiek wanneer er regimes omver geworpen moesten worden. Tijdens de Bosnië-oorlog explodeerde op 28 augustus 1995 een mortiergranaat midden op de markt van Sarajevo, waarbij tientallen burgers  werden gedood. Omdat Sarajevo voornamelijk werd bewoond door moslims, werden de Serviërs al gauw als dader aangewezen en gaf het de toenmalige Amerikaanse president Clinton een internationaal goedgekeurd excuus om de Serviërs in Bosnië te bombarderen. Jaren later worden echter steeds meer berichten gepubliceerd dat, niet de Serviërs achter de aanslag zaten, maar de moslims zelf.

Tijdens de Kosovo-oorlog zocht Clinton opnieuw een reden om de Serviërs te bombarderen, echter nu werden de Serviërs  beschuldigd van genocide op de Albanezen. Jaren later zocht Bush Jr aanleiding om Saddam Hoessein af te zetten. Hij werd valselijk beschuldigd van het bezitten van massavernietigingswapens en leveren van steun aan al-Qaida. Dan begint mogelijk ook de vraag op te borrelen wat het motief was om Afghanistan binnen te vallen?

Het nieuws is makkelijk te voorspellen wanneer je door hebt hoe het spel gespeeld wordt.

---

Dit essay verscheen eerder op Valkyries.nu