Autisten zijn we allemaal. Scholen maken daar gebruik van door kinderen die niet helemaal passen in hun beeld van hoe een kind zou moeten zijn een labeltje autisme te laten opplakken.

Autisme is sowieso een moeilijk te diagnosticeren probleem. het gaat ook maar zelden om de duidelijke gevallen waarmee de problemen ontstaan: het zijn de grensgevallen waar het lastig wordt. Zoals ik in de inleiding al schreef, iedereen heeft autistische kenmerken. Sterker nog: als u ze mist heeft u pas echt een aandoening. Autisme is dus vooral een kwestie van een onhandelbaarheid die extremer is dan normaal bij mensen voor komt. NRC schreef er een paar weken terug over, en het is een ontluisterend verhaal:

Omdat zijn zoon onrustig was in de klas, drong de juf aan op een psychiatrische diagnose. Maar zo’n label geeft een kind een stigma voor het leven.

Het is een klassiek verhaal waar ik mezelf erg bij betrokken voel. Want ook ik heb een dochter die ietwat bijzonder was op school, en de school werd er zenuwachtig van. Mijn toenmalige partner liet zich ompraten, liet een etiketje – PDD-NOS – regelen en het kind ging vanaf haar negende naar een speciale school. Dat die school vlak naast het huis van mijn ex lag zal zeker hebben meegespeeld. Het kwam goed uit, en opvoeden was al zo moeilijk.

Dit kunt u een bitter commentaar vinden – en dat is het ook. Dat neemt niet weg dat het een onnodige exercitie was. Maar achteraf bleek ook dat mijn dochter op de nieuwe school vooral onderwijs kreeg in de basisvakken: rekenen en taal en dergelijke. Teveel van de ideologie die men er op doorsnee basisscholen in pompt werd voor deze kinderen te moeilijk geacht – een zegen waarop ik niet bedacht was, maar waar ik sindsdien vaak over heb nagedacht.

Het NRC-verhaal (een aanrader) bevestigt grosso modo mijn ervaringen, maar ik heb er nog iets aan toe te voegen. Er kwam vanuit de etiketteermachine een vraag naar erfelijke belasting, en ik heb wat testjes gedaan. Ook ikzelf werd gediagnosticeerd met iets Asperger-achtigs. De onderzoekster kwam er niet goed uit, maar er waren te grote uitschieters om te negeren. Sindsdien heb ik het er vaker met meerdere mensen over gehad, en ik kan niet zeggen dat ik er mee zit. Sterker nog, ik zou niet graag meemaken dat er iets aan gedaan zou kunnen worden. Bovendien is het te vaag, ik ben duidelijk in veel gevallen iemand die op meerdere grenzen hangt, maar last heb ik nergens van.

En als klap op de vuurpijl is mijn dochter sinds een half jaar aan een nieuwe test-serie begonnen. Eigenlijk is er met de jaren weinig overgebleven van de redenen waarom ze haar diagnose kreeg. Met genezen zijn heeft dat niets te maken: van autisme kun je niet genezen worden, hoezeer men ook bezig lijkt met medicijnen die je gedrag zouden kunnen veranderen. Het ziet er naar uit dat het etiket verwijderd zal worden, maar er is sindsdien veel gebeurd. Daar heeft u verder niets mee te maken, maar bedenk wel dat de gevolgen van dergelijke etiketjes niet altijd goed uitpakken, en dat ze verre van onschuldig zijn.