Er zijn boeken die je lange jaren bijblijven. Andere worden soms plotsklaps uit een sluimer boven gehaald, omdat een associatie steeds sterker wordt. Dat laatste geldt voor mij voor het boek “Day after Tomorrow” (1949) van Robert Heinlein.

Heinlein was een van de grootste Science Fiction-schijvers uit de periode rond de Tweede Wereldoorlog, een periode dat verhalen via pulptijdschriften het genre domineerden, en dat romans in dit genre vrijwel niet werden uitgegeven. Hoewel het als roman uitkwam in 1949, werd het als vervolgverhaal in tijdschriften gepubliceerd in februari en maart 1941, in de aanloop naar Pearl Harbor inderdaad. Hoewel er veel op deze schrijvers was aan te merken qua karakterontwikkeling in hun boeken, kun je in ieder geval zonder schaamte zeggen dat ze spannend waren, en vol zaten met interessante ideeën.

Day after Tomorrow is in de jaren zeventig door Bruna in het Nederlands uitgegeven onder de naam 6e colonne, een heel toepasselijke naam. Zoals iedereen weet is een 5e colonne een groep verraders, welke term is ontstaan tijdens de Spaanse Burgeroorlog dankzij een van Franco’s generaals. Deze zei: Ik trek met 4 colonnes op naar Madrid, de 5e colonne zal zich dan in de stad vormen. Nodeloos te zeggen dat de Republikeinen in Madrid vervolgens een meedogenloze jacht op verraders openden. Niet al te slim, maar het gaat hier om het concept.

Het verhaal opent met de aankomst van een officier in een topgeheim onderzoekslab, waar nog slechts 5 van de oorspronkelijke onderzoekers in leven blijken. De officier is ontsnapt aan de grootste nederlaag in de Amerikaanse geschiedenis – het hele land wordt bezet door de Panaziaten. (aangezien er nog geen oorlog was, werd dit ternauwernood neutraal gehouden) De onderdrukking is enorm, de bevolking wordt geterroriseerd en geknecht – opmerkelijk overeenkomend met de wijze waarop nazi-Duitsland op dat moment in Europa handelde.

Het enige dat de Amerikanen blijft toegestaan, is het uitoefenen van hun religies. De onderzoekers hebben de beschikking over een onbekend superwapen (het blijft SF, nietwaar?), maar zoeken naar een methode om ongemerkt steun te winnen onder het bezette volk. Die vinden zij in het stichten van een nieuwe religie, waarbij het superwapen een essentiële rol speelt – een 6e colonne.

De veroveraars beschouwen zichzelf als een uitverkoren volk, dat door mindere volken moet worden gerespecteerd. In het boek wordt daarbij genadeloos gewezen op het inherente minderwaardigheidscomplex dat hieraan ten grondslag ligt. Een zijlijn in het verhaal ridiculiseert die racistische houding door het opvoeren van een Aziaat van Amerikaanse bodem, wiens hele familie is vermoord omdat zij niet in het plaatje van het meestervolk passen.

Dat het goed afloopt wilt u ongetwijfeld van me aannemen, maar dat is niet waarom ik dit boek hier aan de vergetelheid ontruk. De glorieuze eindoverwinning is veel minder interessant dan de beschrijving van de manier waarop een religie relatief ongemoeid gelaten wordt door een ‘hogere cultuur’. Religie is opium voor het volk, aldus Karl Marx, en Heinlein beschrijft dit op een manier die duidelijk maakt dat dit onvermoede mogelijkheden biedt.

Iets wat wij ons heden ten dage maar al te zeer bewust geworden zijn.

Zonder nu te willen stellen dat Heinlein hier blijk gaf van een vooruitziende blik, moet je erkennen dat hij een uitstekend beeld had van de mogelijkheden om zich tegen bepaalde manieren van onderdrukking te weer te stellen. Ook in Europa waren priesters ten tijde van de bezetting iets vrijer in hun doen en laten dan de reguliere burger. Marginaal, maar desondanks onmiskenbaar. Een meestervolk dat neerkijkt op een religie die een geknecht volk in staat stelt zich te verenigen zonder pottenkijkers te hoeven toelaten, geeft meer vrijheid dan wordt verondersteld.

Het is niet de precieze invulling, als wel de attitude die ook de moderne tijd kenmerkt. De Gutmensch kijkt in essentie neer op het importvolk met zijn achterlijke religie en zijn rare gebruiken. Wat er ondertussen onder het oppervlak van religieuze bijeenkomsten wordt bekokstoofd, onttrekt zich aan iedere waarneming van de zich verheven voelenden. Een wijze les die men tegenwoordig niet ter harte neemt.

————————————————————————————————-
2e hands is het boek vaak nog wel te vinden. Een korte blik op Google leverde tenminste 40 à 50 verschillende omslagplaatjes op, zodat het op internet ruim voorradig moet zijn.