Aan de ongeregeldheden die gisteren uitbraken in het centrum van Rotterdam waren zowel de Turkse als Nederlandse regering schuldig. Volledig.

Turkije
Geen misverstand: de provocatie ging uit van de Turkse regering, die lijkt te denken dat de landen van de EU al min of meer behoren tot de achtertuin van Groot-Turkije, en daar naar handelt. Let wel: het feit dat een official van een andere regering (in functie!) met een contingent ondersteunende mensen een land binnenkomt om daar te gaan doen waarin zij zin heeft, is staatsrechtelijk een inval. Dat die official hier alleen maar wat mensen kwam ophitsen verandert daar niets aan. Dat het een lid van een andere regering is, maakt dit feit zwaarder.

Nederlandse blunders
Maar de Nederlandse regering is minstens zo schuldig aan wat gisteren gebeurde. Dat in Nederland al weken campagne gevoerd wordt door het NEE-kamp in het Turkse referendum, maakt dat je je schuldig maakt aan hypocrisie als je campagnevoerders voor het JA-kamp buiten sluiten wilt. Zeker, omdat de enige goede reden is dat je afwijkt van je normale gedrag omdat het je met verkiezingen een paar dagen later heel slecht uitkomt om die mensen in ons land bezig te zien. Turkije weet dat, en dat is precies waar de provocatie zat.

De reactie van de Nederlandse regering op de aankondiging dat de Turkse minister van Buitenlandse Zaken met een vliegtuig naar Rotterdam kwam om hier een praatje te houden tegen haar wensen in, werd beantwoord met een landingsverbod van dat vliegtuig. Indien Nederland het verder genegeerd had, was de rel nooit ontstaan. Maar enfin, Rutte wilde een statement maken. Turkije’s volgende zet op dit schaakbord was een andere Turkse minister die met de auto vanuit Duitsland werd aangevoerd, en onderweg vanuit haar vervoer met fotootjes liet merken dat ze er aan kwam.

Hier wreekte zich het verdwijnen van grenscontroles. Pas toen het konvooi van die Turkse minister ergens in de buurt van Gorinchem fotootjes (zie boven dit artikel) begon te verspreiden van haar nadering, drong het tot de Nederlandse regering door wat er te gebeuren stond. Als de Turkse minister in Nederland zou spreken – ook al was dat maar vanaf een balkon van het consulaat, hetgeen eerder deze week ook al in Hamburg gebeurde – was het gezichtsverlies van Rutte enorm. Dit zijn het soort mechanismen waardoor oorlogen uitbreken: regeringen die de zaak zo hoog opspelen dat ze niet meer terug kunnen als het mis gaat. Zoals gezegd: Rutte was hier bijna net zo schuldig aan als de Turkse regering, want de reactie van de Nederlandse regering was evenzeer ingegeven door blatant eigenbelang als de insteek van de Turkse.

Paniek in Den Haag en Rotterdam, zeker nadat zich Turken begonnen te verzamelen bij het consulaat in Rotterdam. De Turkse minister werd tegengehouden ergens in Rotterdam, en mocht haar consulaat niet in. Dit is een wat bijzondere situatie, maar het was de enige kans voor Rutte cs om nog enige invloed te houden op de mogelijkheid haar te weerhouden te spreken. Eenmaal binnen een consulaat gelden de diplomatieke regels weer, en dan krijg je dus balkonscènes die je niet tegen houden kunt behalve door preventief het plein voor dat consulaat schoon te vegen met politie. Ietwat disproportioneel, op dat moment.

De patstelling
Gedurende de er op volgende uren werd de Turkse minister in haar voertuigen – beschermd door 12 tot 15 beveiligers waarvan onduidelijk was of en hoe zwaar die gewapend waren – vastgehouden, tot rond 24:00 uur door Rutte cs een beslissing genomen werd: de Turkse minister werd per direct het land uitgezet als ongewenste vreemdeling – pech voor Turkije dat het geen minister met een dubbele nationaliteit beschikbaar had. Met een Nederlandse auto werd ze – gevolgd door haar konvooi – naar de Duitse grens gebracht. Dat was 1.

Openbare orde in Rotterdam
Als men dacht dat de menigte Turken voor dat consulaat – intussen aangegroeid tot een paar duizend man – nu rustig naar huis zouden gaan kwam men bedrogen uit. De opgefokte sfeer – aangewakkerd door teksten die vanuit dat consulaat elektronisch versterkt Rotterdam in werden gegooid – werd steeds erger. Dat draaide uit op het onvermijdelijke politie-ingrijpen dat je al van mijlenver zag aankomen.

Of dat de leiding die verantwoordelijk was voor de openbare orde in Rotterdam gisteravond vanuit Den Haag werd overruled is me niet bekend, maar dat het een blunder is een massa mensen met een gistend gemoed eerst zichzelf te laten opzwepen alvorens in te grijpen weet iedereen die bekend is met dit soort gebeurtenissen. De rellen die uitbraken zijn daar direct toe herleidbaar. Als men in een stadium direct na het vertrek van de minister het plein had schoongeveegd, met een marge van 10 minuten voor goedwillenden om zich uit de voeten te maken – was er minder gebeurd dan de 12 arrestaties en grote verlegenheid die nu speelt. Juridisch was dat al geregeld, de hoop dat die mensen rustig zouden gaan slapen was naïef op het misdadige af.

De ironie is natuurlijk dat Rutte cs de openbare orde als excuus namen om de komst van die ministers te verbieden, maar juist hun eigen acties de openbare orde het meest op het spel zetten.

NOS
Bij de NOS ziet u nu op de site allerlei geroep van beide regeringen waarin het woord onaanvaardbaar met 72-punts letters lijkt te worden gespeld. En met de NOS hebben we mogelijk nog de meest hypocriete club van gisteravond genoemd, al had zij maar een bijrol. Van de gebeurtenissen in Rotterdam werd geen verslag gedaan, behalve wat summier gepraat in het Journaal op basis van dan ruim een uur oude informatie. Terwijl op vrijwel alle buitenlandse zenders – tot en met vijf Turkse zenders toe – de gebeurtenissen live te volgen waren. Aan het einde van de nacht kwam de NOS met het volgende statement:

In de 21e eeuw! Terwijl alles de hele avond via Twitter te volgen was, inclusief redelijke beelden van een verslaggever ter plekke. Schandalig gewoon, en opnieuw een overduidelijke poging gebeurtenissen weg te houden van een electoraat dat er eens ontevreden over zou kunnen zijn. Èn zou kunnen denken: die PVV had ergens toch wel meer gelijk dan iedereen wil toegeven.

Gezichtsverlies
In Rotterdam werd uiteindelijk na een paar uur rellen de straten door de politie schoon geveegd. Gezichtsverlies voor Turkije, dat op het nippertje door de Nederlandse regering met een uiterste krachtsinspanning was weerhouden in ons land campagne te voeren. Gezichtsverlies voor Rutte cs, benevens een draai om de oren die electoraal zal naklinken. En gezichtsverlies voor de NOS, die voor de ‘goede zaak’ van de verkiezingen alle eigen geloofwaardigheid die resteerde in de ogen van veel mensen overboord zette.

Het was me het avondje wel. Hieronder nog een aantal impressie van de rellen ’s nachts.

Politie-colonne vertrekt bij Turkse consulaat #Rotterdam. Minister zit in één van de auto's. pic.twitter.com/dcO7IS9zQe

— Jeroen Wetzels (@jeroenwetzels) March 12, 2017

Waterkanon nu in #rotterdam #politie #turkijerel #consulaat pic.twitter.com/FZigPo3oom

— Wouter (@vlegol) March 12, 2017

Man ging out, natuurlijk zijn de camera's er gelijk weer bij. Fucking sick. pic.twitter.com/NweYGY1O5Z

— Evævæva (@rampzaligheid) March 12, 2017

ME vertrekt, busje wordt bekogeld, ME komt terug, menigte rent. pic.twitter.com/zB8iarRuoi

— Evævæva (@rampzaligheid) March 12, 2017

Rustig nou jongens ik wil slapen pic.twitter.com/JCQkFC3pkG

— Evævæva (@rampzaligheid) March 11, 2017