Dat men in Duitsland zenuwachtig is vanwege de ongekend verschillende aanpak die Donald Trump heetf met zijn politieke keuzes bleek maandag toen het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken in een interview een zeldzaam commentaar leverde:

“Es wird in Europa niemandem nutzen, wenn sich einzelne Länder auf Special Deals mit den USA einlassen”, sagte der Staatsminister im Außenministerium, Michael Roth (SPD)

Eigenlijk is dit een ongekende uitspraak, en daarmee een uiting van zenuwen. Gezien de verhoudingen is het vrijwel ondenkbaar dat de EU een lidstaat die met de USA aparte afspraken maakt zou straffen, en dat zal dan ook wel de reden zijn dat er in de voorschriften van de EU kennelijk niets over is opgenomen – omdat niemand zich een situatie kon voorstellen dat het aan de orde komen zou.

Dat is logisch, aangezien de USA het enige land ter wereld is die zo’n situatie zou kunnen scheppen. En dan alleen onder leiding van iemand als Donald Trump. Maar zelfs als het onmogelijke gebeurt duren wonderen meestal toch nog iets langer. Dat men er in de EU niet zenuwachtig van worden zou is dan ook inderdaad vrijwel ondenkbaar, omdat het het collectief van de EU op losse schroeven zet. Indien een land met de USA een aparte overeenkomst bereikt, zal dat er in de praktijk namelijk op neer komen dat dàt land een verdrag uit naam van de gehele EU gesloten heeft – tot een ander land de USA nog gunstiger voorwaarden biedt. Door de open binnengrenzen wordt dát land dan niet alleen de poort van de EU voor USA-bedrijven, maar bepaalt het ook de speelruimte van andere landen.

Een systeem van de EU werkt – als de partners tegen elkaar worden uitgespeeld – namelijk als een race naar de bodem. Als, laten we zeggen in Polen, goederen binnen komen tegen betere voorwaarden dan in Duitsland, dan zal de hele importstroom zich via Polen verleggen, tenzij de omweg zoveel ongunstiger is dat de besparing niet opweegt tegen de extra kosten. Het is de consequentie van open binnengrenzen: als een buitengrens ‘lek’ raakt, stroomt de hele EU onder.

Dat Duitsland hierover nu al reageert aleer de EU hierover iets g]heeft gezegd is een signaal dat Duitsland zich hierover grote zorgen maakt. En laat het zien wie het in de EU echt voor het zeggen hebben.