De Amerikaanse verkiezingsdatum is nog ver weg, maar de aanloop naar november 2016 is vroeger begonnen dan gebruikelijk.

De kandidaten zijn nu op zoek naar de beste uitgangspositie voor als op 1 februari de echte strijd losbarst, en verdringen zich om Barack Obama op te volgen. De president kan niet herkozen worden, zodat het veld openligt – een zittende president wordt niet makkelijk verslagen. Dat is de afgelopen 80 jaar maar driemaal gebeurd, waarvan tweemaal onder bijzondere omstandigheden in 1976 en 1980. Er is dus alleszins reden voor opwinding, en die is er dan ook volop.

Aan de kant van de Democraten is het veld tot nog toe overzichtelijk gebleven, niet in het minst doordat Hillary Clinton de gedoodverfde favoriete is om de kandidatuur binnen te slepen. Die race is niet onomstreden, maar voorlopig desondanks minder interessant dan wat er aan de kant van de Republikeinen gebeurt. En dit komt voornamelijk door de kandidatuur van Donald Trump.

Trump is de miljardair die nu op eigen kracht aan de verkiezingen meedoet, zij het dat hij strijdt voor de Republikeinse kandidatuur. De meeste kandidaten zoeken voortdurend steun, zowel qua mankracht als financieel, binnen de Amerikaanse elite. Trump heeft dat niet nodig en dat hij daarom geen blad voor de mond nemen hoeft, heeft al een paar aardige maar vooral opvallende afwijkingen van de reguliere partijlijn te zien gegeven. Zijn non-conformisme lijkt hem onverwachts buitengewoon populair te maken, en zijn aanstaande tegenstanders weten nog niet goed hoe hem te hanteren.

Zo is daar het vrij bot verwoorde standpunt wat te doen aan illegale immigratie. Het is in de USA een heikel punt, niet in het minst omdat Hispanics een electoraal steeds belangrijker groep worden. In eerste instantie werd Trump ervan beschuldigd niet eens een programma te hebben, hij zou dus vooral op de glitter en glam van het ambt afkomen. Maar met zijn 5-puntenplan snoerde Trump niet alleen zijn tegenstrevers de mond, maar eigende zich bovendien in één klap het primaat op dit voor een sterk profiel belangrijke punt toe.

Sindsdien groeit zijn statuur, en is duidelijk dat Trump een gehaaide propaganda-staf achter zich heeft. Om het in Amerikaanse termen te gieten: het is duidelijk dat zijn kandidatuur serieus is. Tot verbazing van velen bepleitte hij eind augustus een verhoging van de belastingen omdat, zoals hij beargumenteerde, vooral de klappen die de Amerikaanse middenklasse krijgt desastreus zijn voor het land. Niet alleen heeft hij hierin gelijk, maar het leverde hem ook een grommerig compliment op van Paul Krugman, Amerikaans equivalent van de economische Looney Left. Voorwaar geen kleine overwinning.

Deze week volgde een nieuwe coup. Trump daagde CNN uit om de dankzij hem gegenereerde extra inkomsten over te maken aan organisaties van Amerikaanse veteranen. Een coup die hem immens veel goodwill zal opleveren.

Is dit alles genoeg om Trump de nominatie te doen binnenslepen? Het valt moeilijk te voorspellen, al leidt Trump het veld momenteel zeer comfortabel.
Het grote gevaar voor de Republikeinse nominatie komt van Jeb Bush, maar deze heeft afgelopen maanden een serie blundertjes gemaakt die zijn kansen hebben verkleind. Desondanks zal veel afhangen van de eerste staten waar de kandidaten zich moeten presenteren aan de kiezers: Iowa en New Hampshire. Tot dat moment zal onduidelijk zijn hoe Republikeinse kiezers echt over de kandidaten denken, en zal voor Trump het uur van de waarheid aanbreken.