Bonje in de PvdA. Natuurlijk, eigenlijk kon dat niet uitblijven. Het heeft nog lang geduurd eer iemand opperde dat Diederik Samsom niet de man is om de partij te leiden. Maar zowel het moment als de manier waarop Felix Rottenberg een groot mes in de rug van de huidige PvdA-leider steekt roepen vragen op. En die vragen leiden vrijwel automatisch tot nieuwe, zo mogelijk nog prangender vragen.
 

Mannen als Samsom en Dijsselbloem hebben zich aan dit kabinet gecommitteerd. Ze geloven nog steeds dat de PvdA het op deze manier redt. Dat ís niet zo!

Als voorzitter van de commissie die de volgende kandidatenlijst van de PvdA moet opstellen, is de richting van de gedachten van Rottenberg meer dan alleen de mening van een goed ingevoerde insider. Ook nu hij zijn woorden min of meer heeft ingeslikt, galmen de echo’s nog wel enige tijd door.

De kritiek dat Samsom en Dijsselbloem zich aan dit kabinet hebben gecommitteerd is tamelijk gratuite. Er was na de verkiezingen van 2012 geen realistisch ander kabinet mogelijk dan met VVD en PvdA. Maar niet alleen dat, de campagne van beide partijen, met hun zogenaamde tweestrijd, kon bijna tot niets anders leiden dan een gezamenlijk kabinet. Precies zoals later bekend werd, dat al voor de verkiezingen de eerste onderhandelingen voor Rutte2 hadden plaatsgevonden. Ergo, de partij PvdA heeft dit zelf gezocht. De wens te regeren is dan wellicht met de partij op de loop gegaan, er bestaat ook nog zoiets als verantwoordelijkheid nemen als er een kabinet moet worden gevormd. Als Rottenberg nu bedoelt dat dat eigenlijk aan het CDA moet worden overgelaten, diskwalificeert hij zijn partij erger dan zijn partijgenoten.

Hij is een ecologisch bewogen man die zich zou kunnen ontwikkelen tot een geweldige minister van duurzaamheid in een volgend kabinet, zoals Sigmar Gabriel in Duitsland. Maar als fractieleider heeft hij weloverwogen het risico genomen een verdedigende rol te spelen in plaats van een aanvallende. Dan word je de bedrijfsleider van het kabinet.

Vals. Vals, maar ook dom. Impliciet toont Rottenberg hiermee, dat de verkiezing van Samsom een fout was, die hij niet van plan is te herhalen. Maar is de poging, om nu al Lodewijk Asscher tot komende lijsttrekker te bombarderen, niet een even grote zo geen grotere blunder? Lodewijk Asscher moet zich komende week zien te redden van de verantwoordelijkheid die hij als wethouder in Amsterdam had, en de vooruitzichten zijn niet erg positief. Asscher was in veel opzichten het vervolg op Job Cohen – de man die een misser van meer dan een miljard wegwuifde met de opmerking dat hij van dat soort zaken geen verstand had, en dat hem dat dus niet on worden aangerekend. Maar de wind waait in Amsterdam tegenwoordig uit een andere hoek. Er is geen enkele garantie dat Asscher hiermee wegkomt.

En wat moet de PvdA als Asscher al is aangekondigd als partijleider, en politiek wordt hij afgebrand als de zwakke bestuurder die hij is? Vals, dom en voorbarig, deze uitspraken van Rottenberg. Wat nog ongenoemd laat dat een partijleider bij de PvdA zelden langer meegaat dan ruim een jaar – en de eerstvolgende verkiezingen staan gepland in 2017, over twee jaar.

Een andere reden voor dit gedoe is, dat Rottenberg vind dat de PvdA op moet schuiven naar links. Het waarom hiervan laat weinig reden tot raden: de angst dat de SP groter wordt dan de PvdA is de enige reden. Du moment dat dit gebeurt, is er alle kans dat de PvdA daarna zachtjes leegloopt, zonder kans nog nieuwe adem te happen. De PvdA heeft als enige troef nog haar kracht als bestuurs- en carrièrepartij. Maar na de laatste gemeenteraadsverkiezingen is die positie sterk verzwakt. Eens te meer illustreert het dat de PvdA het land weinig meer te bieden heeft. Als zij het primaat op links moet afstaan, kan zo maar haar laatste uurtje slaan.

Mogelijk is dit voor de PvdA-apparatsjiks een goede reden om eerst over de poppetjes te praten alvorens een programma op te stellen, maar het doet vreemd aan. Dat de uitspraken van Rottenberg niet op hun concrete strekking kunnen worden beoordeeld wordt hiermee pijnlijk duidelijk.

Wat eveneens prompt begon rond te zingen, was dat de PvdA zich blijkbaar opmaakt voor verkiezingen. Dat zou mooi zijn, maar realistisch is het niet. Zoals gezegd – de raadsenquete in Amsterdam is een te groot risico om vlakweg te negeren. Bovendien lijkt Rottenberg aan te sturen op een complete vervanging van de huidige partijtop, exclusief Asscher. Dat klinkt als een wanhoopspoging er toch nog wat van te maken – met het risico dat de PvdA weg zal wegkwijnen als anonieme middelgrote partij zonder interessant programma maar met een overmaat aan pretenties. Daarmee win je geen kiezers terug.

De NOS analyseerde dat het kan gaan vriezen of dooien:

“Echt voorspellen laat het zich niet, maar het kan de lont in het kruitvat zijn. Want er is kritiek op Samsom, alleen hield tot nu toe iedereen naar buiten toe daar de mond over dicht.”Aan de andere kant kan het ook zijn dat de wapenbroeders van Samsom de rijen sluiten: mensen als Asscher, Dijsselbloem en partijvoorzitter Spekman, dat zij zich rond Samsom scharen en dat het daarmee weer snel over is”.

Wat een onzin. Rottenberg heeft voor zijn beurt gesproken.