De toespraak van Dewinter & co aan de neonazistische partij Gouden Dageraad heeft Vlaams Belang in een existentiële crisis gestort. Welke weg kiest Vlaams Belang en is er nog plaats voor Dewinter en zijn acolieten? Een portret van één van Vlaanderens meest invloedrijke politici.
Inleiding
Van sommige Twittervolgers word ik beschuldigd van VB-sympathieën. Bij deze wil ik dat toch rechtzetten: ik ben partijpolitiek onafhankelijk en ik durf kritisch te zijn tegenover élke partij.

Afgelopen dagen heb ik meermaals moeten (ja, moeten!) uithalen naar een VB-kopstuk. Filip Dewinter is gespot bij Gouden Dageraad, een overduidelijk neonazistische partij. Voorzitter Tom van Grieken moest zich onmiddellijk distantiëren. Het partijbestuur werd bijeen geroepen en Dewinter en drie andere aanwezigen werden gesanctioneerd. Zwaarst gestraft is Anke Vandermeersch, die werd uit het partijbestuur en de Senaat gegooid. [Nvdr: dat laatste kan niet volgens de juridische afdeling van het Vlaams Parlement.]

Voor de VRT was deze vaudeville om van te smullen. Dewinter werd uitgenodigd bij Terzake maar in plaats van zijn zegje te doen werd hij naar goede linkse gewoonte vooral gedemoniseerd. De affaire was al pijnlijk genoeg maar toen Cools doorvroeg wie de reis financierde werd zij afgesnauwd: “Daar heeft u geen zaken mee“. Dewinter werd op nationale tv onverdoofd geslacht. De reputatieschade is nu compleet. Hoe is het zover kunnen komen?

Dewinter: de schaduwvoorzitter
Filip Dewinter is een ouwe getrouwe van Vlaams Belang, de eerste luitenant van wijlen oprichter Karel Dillen en sinds jaar en dag stemmenkanon. Hij heeft dit te danken aan zijn politiek en retorisch talent, zijn feeling met de man/vrouw in de straat en als iemand die mistoestanden kordaat aankaart.

Het is onbetwistbaar dat het voor een groot deel de verdienste van Dewinter was dat Vlaams Blok in 1991 doorbrak (Zwarte Zondag, heden 25 jaar geleden) en in 2004 het Blok de hoogte injoeg. In 2006 kon hij enkel door vereende krachten uit ’t Schoon Verdiep gehouden worden. Dewinter is nog steeds zeer populair, bij de verkiezingen van 2014 haalde hij nog 43.157 voorkeursstemmen (dat is 30 000 meer dan roeptoeter Calvo die Dewinter verweet niets te doen voor zijn kiezers).

Dit maakt van Dewinter de kip met de gouden eieren. Die slacht men niet zomaar. Daarom krijgt Dewinter enkel een blaam en geen C4. Van Grieken kan simpelweg zich niet veroorloven dit stemmenkanon te verliezen. Dewinter voelde zich altijd gesterkt door die goede verkiezingsresultaten en die ontastbaarheid en zag dit als een geldige reden om de macht binnen het Belang te grijpen.

Dewinter permitteert zich veel, veel meer dan zijn gewicht als gewoon parlementslid doet vermoeden. Dat deed hij vroeger ook en nu ook. Door ex-voorzitter Frank Vanhecke wordt hij de “kalief van de partij” genoemd. Dewinter heeft dissidenten (Vanhecke, Morel, Ceder, Van Overmeire) uit de partij gepest. Dewinter heeft jarenlang direct en indirect de richting van het Vlaams Belang bepaalt. Dewinter was het Belang en het Belang was Dewinter. Dewinters Belang zou het Vlaams Belang beter genoemd worden.

In 2014 veranderde dit. Na de verkiezingsnederlaag van 2014 werd geconcludeerd dat de partij diende te vernieuwen. De oude garde moest plaatsmaken voor de nieuwe. Dewinter heeft na veel druk zijn zitje in het partijbestuur verloren. Enkel via zijn acoliet Anke Vandermeersch kon hij nog invloed uitoefenen. Die tijd is nu ook voorbij. De kalief is zijn macht kwijt.

Dewinter: de trol
Dewinter is ook de reden waarom het Vlaams Belang al jaren lang een neergang kent. Dewinter maakt altijd de juiste analyse maar brengt dit op de foute manier.

Zo worden oneliners met een ranzig kantje zoals “probleem is niet vergrijzing, maar verbruining” afgestraft. De achterliggende boodschap (de verkleuring en diversifiëring van de samenleving leidt tot zeer hoge kosten aan de sociale zekerheid) klopt volledig maar geraakt verloren door de expres provocatieve uiting. Hij doet dit precies expres om zoals een internettrol mensen op te jagen en aandacht te krijgen.

Dewinter weet dat het Belang wordt stilgezwegen door een cordon en probeert door extreem vulgair taalgebruik de media te dwingen aandacht te geven aan het Belang. “There is no such thing as bad publicity”, is zijn motto. Fout. Het Belang krijgt enkel hierdoor het etiket marginaal. Daardoor wordt het Belang letterlijk links gelaten en kiezen rechtsen toch voor de kopie (N-VA) in plaats van het origineel.

Dewinter heeft er zelfs een sport van gemaakt om zoveel mogelijk onrust te zaaien of de indruk te wekken foute gedachten aan te hangen. Zo liet Dewinter zich ontvallen “racist is een eretitel” te vinden wat een tegenreactie uitlokte van partijgenoot Annemans. Dat wordt achteraf altijd verzwakt als misbegrepen of straffe boutade. Na de zoveelste “boutade” gelooft niemand het nog.

Dewinter met zijn 54 lentes wilt naar eigen zeggen niet van stijl veranderen. Beseft Dewinter dat hij hiermee zich met één been uit zijn partij zet? Natuurlijk. Van Grieken weet dat ook maar wederom je slacht de kip met de gouden eieren niet. Maar door het taalgebruik van Dewinter kunnen politieke tegenstanders blijven inhakken op Vlaams Belang als ranzig en staat Van Grieken dan met een mond vol tanden. Het cordon blijft in stand door Dewinter.

Dewinter: de saboteur
Sinds zijn gedwongen terugtrekking uit het partijbestuur is Dewinter zich als een duivel in een vat wijwater beginnen weren. Hij gaat zover dat hij de partij openlijk ondermijnt. Vanhecke zegt zelfs dat Dewinter openlijke sabotage pleegt. Dewinter hanteert hier een scorched earth strategie. My way or the highway. Dewinter gedraagt zich als een temper tantrum toddler.

Het Vlaams Belang heeft zich warm en koud geblazen over zijn Blok-verleden. Uiteindelijk heeft men stilzwijgend het plan afgevoerd. Er wordt voornamelijk niet over gesproken. Slapende honden kunnen best niet wakker gemaakt wordt. Tot opeens begin 2016: “Mijn 70-puntenplan was nog te braaf“. Getekend Filip Dewinter. Een stap vooruit, drie stappen achteruit.

Dewinter zorgt altijd dat zijn partij in een mediastorm terechtkomt. Is het niet hemzelf of zijn acolieten, de Dewinterianen. Parlementsleden Jan Penris en Frank Creyelman (ook aanwezig bij de toespraak van Gouden Dageraad) reisden al eerder zonder toestemming van toenmalig voorzitter Annemans af naar de Krim, zogezegd als “internationale waarnemers”. Weer moest een voorzitter zich distantiëren van de eigengereide acties van enkele balorige parlementsleden. Daarom steunt Annemans vandaag ook Van Grieken. Annemans was altijd al het fatsoenlijk gezicht van Vlaams Belang.

Het zou niet het eerste en het laatste internationaal uitstapje zijn. Zo bezocht Dewinter en Van dermeersch Assad in Syrië. Qua buitenlandbeleid is Vlaams Belang anders dan andere partijen, zij hebben meer een Realpolitik benadering van het Syrië-conflict. Dewinter verwoordde het partijstandpunt maar kon de bewondering voor die man niet onderdrukken. Assad is en blijft een dictator, een oorlogsmisdadiger en een mensenrechtenschender. Daar is niets moedigs aan. Assad is een lafaard.

Assad is niet de enige autocraat die Dewinter bewondert. Onderzoeksjournalistiek van Newsmonkey linkt Dewinter met Poetin. Newsmonkey verdenkt ook Rusland de sponsor te zijn van de reis naar Griekenland van Dewinter & co (een meer geloofwaardige hypothese dan die van politiek “topjournalist” Ivan De Vadder). Dewinter zou contacten hebben met de hoogste Kremlin-functionarissen. Dat Dewinter de openlijk russofobe atlanticistische agenda van de mainstream media niet overneemt en Rusland als een partner ziet in de strijd tegen IS, is te verdedigen. Dat hij Poetin als “krachtige leider” (de man laat oppositieleden vermoorden) bewierookt, helemaal niet.

Al die eigengereide bezoeken met louche figuren doet de reputatie van Vlaams Belang geen goed. Van Grieken weet dit maar staat machteloos. Ik val in herhaling: je slacht het kip met de gouden eieren niet.

Conclusie
Vlaams Belang heeft een probleem en dat heet Dewinter. Hij en zijn acolieten besmeuren de reputatie van de partij door eigenzinnig tegen de partijleiding in te gaan, onnodig provocatieve statements de wereld in te sturen en door zich met louche figuren in te laten. De leiding van het Belang heeft zichzelf overtuigd dat ze zonder Dewinter electoraal zullen weggeveegd worden en laten zich moedwillig door hem gijzelen.

Heel veel Vlaams Belangers pikken dit niet meer. Ze zijn helemaal niet zoals Dewinter maar worden onterecht met hem geassocieerd. Er staan velen te trappelen om het Blok-verleden achter zich te laten. De nieuwe voorzitter, de jongste partijvoorzitter in de politieke geschiedenis van België, staat achter dit nieuwe Belang. Niet het Dewinters Belang maar oprecht het Vlaams Belang.

De sancties tegen de Dewinterianen zijn een teken van verandering. Van Grieken wou duidelijk maken dat zijn partij zich niet inlaat met nazi’s. Hij dwong de media aan zijn kant te staan. Hij heeft hierdoor Dewinter weer een stukje aan de kant kunnen schuiven. Ik kijk positief naar de toekomst van het Belang. Mijn glazen bol kan in deze toekomst echter geen Filip Dewinter bespeuren.

 

---

Dit artikel verscheen eerder bij De Mondige Student