Sociale wetenschappen zijn niet echt wetenschappen, in hun huidige vorm. Maar ze hadden dat moeten en kunnen zijn.

De sociale wetenschappen draaien zichzelf de nek om door hun politieke correctheid. Dat betreur ik oprecht, want niet alleen is dit een signaal van de volkomen verknipte wijze waarop dit vak aan de student wordt gebracht, maar bovendien kan het heel nuttige en interessante informatie opleveren – mits onbevangen tegemoet getreden. Dat dit onmogelijk geworden is heeft van alles te doen met de verwachtingen van het vak van de generatie studenten die er in de jaren zestig en zeventig iets ‘mee wilden gaan doen’, alsook met de wetenschappers die uit die generatie voortkwamen. Sinds de jaren tachtig zijn deze laatsten druk doende geweest de reputatie van die vakken op wetenschappelijk gebied volkomen in diskrediet te brengen.

Niet alleen hebben we het dan over Diederik Stapel, Roos Vonk, Leo Lucassen en aanverwante buitenplaatsen met hun politiek-correcte onderzoekjes en de-juiste-mening-vormende kletsonderzoeken, maar natuurlijk ook over de uitspraken buiten het eigen vakgebied om. PVV-kamerlid Harm Beertema schreef daar deze week een even sterk als vernietigend artikel over. Wat je van al deze mensen eenvoudig stellen kunt, is dat het risicoloos onderzoek is dat een bepaalde gedachte steunen moet.

Niets wat je op de een of ander wijze met veel goede wil zou kunnen betitelen als fundamenteel onderzoek zie je nog plaatsvinden. En fundamenteel onderzoek behoort de essentie van de wetenschap te zijn. Maar omdat tegenwoordig vrijwel alles een politieke component heeft omdat dat meer financiële zekerheid biedt, zijn zelfs zijtakken van de exacte wetenschappen doordrenkt geraakt met deze waanzin. Ik noem alleen de klimaatwetenschap en het onderzoek naar kernenergie en wat daarbij kijken komt. Maar ik ben er zeker van dat als ooit bewezen wordt dat Mars een droge woestijn geworden is waardoor ooit bestaand leven werd uitgeroeid, er een hele zijtak van de wetenschap zich zal gaan beroepen op de gevaren die het leven biedt aan het voortbestaan van haar eigen leefomgeving.

Wat ik zou verwachten van sociale wetenschappen als die zich op fundamenteler zaken zouden richten? Om een voorbeeld te geven: ik verbaas me er over dat grote AZC’s van sociale faculteiten nog geen verzoeken hebben ontvangen om veldonderzoek te mogen doen naar de manier waarop mensen van cultureel zeer verschillende achtergronden tezamen een nieuwe sociale manier van samenleven scheppen. Er ligt een nieuwe wereld open. De cultureel antropologen zouden in de rij moeten staan maar je hoort er niets over.

Natuurlijk, veldonderzoek in Samarkand of de bordelen van Zuidoost-Azië is veel spannender. Maar wel een beetje uitgekauwd, nietwaar? Om nog maar te zwijgen over wat het met je carrière zou kunnen doen als je een verslag schrijft dat politiek als ongewenst zal worden beschouwd. Zo lang de politieke correctheid regeert, zal wetenschappelijk onderzoek in de social wetenschappen blijven voorbehouden aan financieel onafhankelijke hobbyisten. Daarom is het de hoogste tijd de bezem door dergelijke instituten te halen. Met de nadruk op aanziens des persoons.