De bewering door premier Rutte dat hijzelf pas in 2018 begon door te krijgen dat stoppen met gaswinning in Groningen een issue werd, illustreert veel politiek onbenul.

Niet van de premier alleen overigens: de hele Nederlandse politieke klasse[1] meende overduidelijk dat gas een door god gegeven voordeel voor ons land was. En door god gegeven voordelen hoef je niet in te leveren, als je maar genoeg goed blijft doen? Dat moet zo ongeveer de achterliggende redenatie zijn. De politieke handlangers van deze gedachte werden in de rug gedekt door een totaal-onbenul als Wiebes:

Bij het besluit om met de gaswinning in Groningen te stoppen was er geen reden om te vrezen voor een gastekort. Maar er was buiten een oorlog zoals nu in Oekraïne gerekend, zei oud-minister Wiebes tegen de parlementaire enquêtecommissie gaswinning Groningen. Volgens hem was er in 2018 geen andere keuze mogelijk dan de winning te beëindigen. “Een alternatief was er niet.”
Volgens Wiebes werd er daarbij zowel naar de veiligheid van Groningers als naar de leveringszekerheid voor de verbruikers gekeken.

Want dat die omslag geen goedkope kwestie zou zijn, moet ook in Den Haag zijn doorgedrongen. Niet voor niets werd Shell naar eigen zeggen gedwongen gewoon door te gaan als voorheen, toen het bedrijf aankondigde dat stoppen serieus overwogen moest worden.

Shell wil zo snel mogelijk helemaal stoppen met de gaswinning in Groningen, maar de Staat wil de productie ‘op de waakvlam houden’, zei president-directeur Marjan van Loon vandaag voor de parlementaire enquête commissie Groningen. Overleg met het ministerie van Economische Zaken daarover blijft volgens Van Loon tot op heden uit.
In het akkoord over de sluiting van het Groningenveld in juni 2018 is afgesproken dat Shell en Exxon de kosten van de gaswinning betalen zolang er nog gas wordt gewonnen in Groningen. Houdt dat op dan komt er ook een einde aan de betalingsgarantie door beide multinationals.
Al in september 2017 heeft Shell Economische Zaken voorgesteld om de gaswinning te beëindigen, bleek tijdens het verhoor van Van Loon. Tot nu toe leek het initiatief om te stoppen met de gaswinning vooral te zijn gekomen van voormalig minister Wiebes van Economische Zaken.

Dat maakt het perspectief waar Rutte gisteren mee kwam wel iets anders. De ambtelijke top van de overheid zag kennelijk als een berg op tegen hervormingen die het verlies aan gasinkomsten moesten opvangen, en als we Rutte moeten geloven, werden hij en zijn politieke kompanen onkundig gehouden van de ernst van de situatie.

Betekent dat, dat als gevolg hiervan er eindelijk eens een grote opruiming komt in ambtelijk Nederland? Dat zou moeten, maar dat kunt u gerust vergeten. Zie voor de werking van dergelijke processen vooral ook de Toeslagenaffaire.

Desalniettemin is het iets dat de komende twintig jaar op de agenda zal verschijnen. Want gezien alles wat er aan beleid is ontwikkeld tijdens de Rutte-jaren en de voorafgaande tijd van Balkenende, is de manier waarop de ambtelijke top van onze overheid opereert niet eeuwig vol te houden.

Opruiming in ambtelijk Nederland: hoog tijd dat iemand dáár eens een partij voor opricht. Er is een enorme behoefte aan en het ontdoet de politiek van een bescherming die geen ander doel dient dan het in stand houden van politieke waanzin, waar de bevolking zéker niet beter van wordt.

---

1. De Nederlandse politieke klasse bestaat primair uit de ambtelijke top van de ministeries. Dat er een Tweede Kamer bestaat is eveneens een politiek feit, maar vanuit het perspectief van de ambtelijke top van onze overheid is dat niet meer dan van secundair belang. Zo lang er geen ongewenste partijen een meerderheid in behalen, dat spreekt vanzelf.