Lex Hoogduin, hoogleraar monetaire economie en oud-directeur van DNB, in gesprek met Paul van Liempt over het opkoopprogramma van de ECB, de rol van DNB daarin en de huidige implicaties van Italië’s schuldenberg.

Hoogduin vindt het ECB-beleid van dit moment riskant. Diens opkoopprogramma – die hij in een Freudiaanse verspreking eerst omkoopprogramma noemt – maakt politici lui en zet niet aan tot hervormingen, terwijl dat nu juist wel nodig is.

Hij wijst er op dat het beleid van de ECB en andere centrale banken is gestoeld op een mainstream economische visie die zeker niet zonder controverse is. ‘Die visie stelt onder andere dat de financiële crisis is veroorzaakt door kleine buffers bij banken, verkeerde prikkels en laakbaar moreel gedrag van bankiers.’ In nasleep van de crisis worden door deze instanties dan ook beleidsoplossingen aangedragen die in lijn zijn met deze analyse: overheden moeten marktimperfecties oplossen door bijvoorbeeld perverse prikkels aan te pakken en monetaire verruiming toe te passen.

Er is ook een alternatieve visie. Die zegt dat de oorzaak van de financiële crisis in de jaren zeventig kan worden gelokaliseerd, toen de goudstandaard is losgelaten. ‘Dat heeft sindsdien geleid tot grote financiële expansie waardoor banken veel groter zijn geworden dan de reële economie.’ Omdat het gevoerde monetaire beleid ondertussen veel te ruim is geweest zitten we nu opgescheept met ontwrichtende hausses en baisses. Aanhangers van deze visie stellen dan ook dat overheden niet moeten inzetten op het aanpakken van marktimperfecties, maar veeleer de financiële huishouding op orde moeten brengen.

Het probleem is nu dat de ECB erg sterk is beïnvloed door de mainstream visie, terwijl de BIS vooral het alternatieve model omarmt. Deze gangbare theorie zet erg in op maakbaarheid, soms tot het absurde aan toe. Hoogduin: ‘Ik zou veel meer kijken naar monetaire grootheden en veel minder naar het proberen te managen van de inflatie op het niveau van tiende procentpunten.’

Volgens Hoogduin is de ECB nu als een trein die vol gas het eindstation heeft bereikt, en waarbij men nu pas begint te praten over remmen. ‘Als de rente volgend jaar met een kwart procentpunt wordt verhoogd dan is er nog geen sprake van afremming. Pas als we naar 2% gaan gebeurt er iets.’

Het Europees Stabiliteitsmechanisme kunnen we overigens beter afschaffen omdat zeer onduidelijk is of Europa er echt beter van wordt, vindt Hoogduin. Moet Nederland meedoen aan een Europees steunfonds voor Italië als het er op aankomt? Hoogduin: ‘Nederland kan – met beroep op het verdrag van Maastricht – zeggen dat het niet meedoet aan zo’n Europees steunfonds.’ Voordat Italië steun ontvangt zou het eerst moeten snijden in de uitgaven, zo besluit hij.

Inhoud

00:22 De ECB voert in toenemende mate riskant beleid 03:20 Hoe kan het dat economen zulke uiteenlopende ideeën er op na houden over het rentebeleid? 09:10 Wat zou een reëel rentepercentage zijn? 11:44 Klaas Knot had minder diep op de knieën moeten gaan 12:50 De ECB geeft politici de ruimte om niets te doen 18:25 Wat zou Lex Hoogduin doen als hij het voor het zeggen heeft bij DNB? 20:35 Sturen op een tiende procentpunten is raar 25:30 Waarom wordt het Europees Stabiliteitsmechanisme niet afgeschaft? 29:55 Zuid-Europa wordt ook niet beter van het huidige stelsel 34:15 Italië is ook intern verscheurd 42:20 Italië moet eerst haar risico’s intern afbouwen 43:10 Economisch zijn we gebaat bij een welvarender Azië. 48:55 Kan De Nederlandsche Bank zich meer onderscheiden? 52:20 Is het Nederlands bankwezen niet juist gebaat bij nieuwe toetreders? 54:00 Regulatie moet minder gedetailleerd worden

Duur: 56:23

Publicatie: 5 juli