De belangrijkste vraag die de euro zal omringen de komende tijd, is wat het kosten zal haar te verlaten. Ook, wat het òns kosten zal. Want dat onze regering stom genoeg is om achter te blijven met de brokken staat ondertussen wel vast. Uitgeplunderd en berooid zullen we achter blijven.

Iemand zich al afgevraagd wat er gebeurt als Marine Le Pen er inderdaad in slagen zal het Franse presidentschap te winnen en het land op weg naar de uitgang van de euro te brengen? Haar plan is de Franse staatsschuld te hernomineren, nu in Franse francs nieuwe stijl, en die nieuwe franc dan heel sterk te gaan devalueren. Natuurlijk is dat de geijkte manier waarop in ieder geval Zuid-Europa traditioneel van al te hoog oplopende schulden af kwam, maar waar het door de euro niet meer toe in staat is. In Brussel, Amsterdam en Berlijn heeft men nog steeds niet door dat de knoflooklanden zoiets onbenulligs als schulden anders benaderen dan hier in Noord-Europa.

In eerste aanleg zal de paniek na een verkiezingsoverwinning van Le Pen goed zijn voor de prijzen van onze eigen staatsschuld, maar wie verstandig is neemt dan direct maatregelen om zelf te vertrekken. Wie dat niet doet wordt financieel opgeknoopt, vermoedelijk via een verplichte aanwijzing uit Brussel om via verplichte investeringen door pensioenfondsen de euro te blijven steunen – zolang er nog geld is. Het zal indrukwekkend zijn te luisteren naar de gigantische slurp waarmee in enige uren de spaarcenten van generaties Nederlanders door het putje zullen vloeien. Maar als het op is is het op, en daarmee uit.

Toen Griekenland vijf jaar terug de euro verlaten wilde, werd dat heel democratisch door de EU gestopt, want onze banken waren er niet tegen bestand geweest. Ditmaal zijn het onze pensioenfondsen die in de vuurlinie zullen liggen, maar die fondsen zijn vooral een Nederlandse aanpak, elders doet men dat via de staatsbegroting, dus zijn er elders geen fondsen die weg kunnen smelten.

Waarom zou Le Pen de Franse staatsschuld omzetten naar nieuwe francs en niet de euro laten staan? Omdat er dan geen wegsmelteffect meer zal zijn om de Franse staatsschuld draaglijker te maken. Ongelukjes bestaan nu eenmaal niet, en er is op dit vlak weinig collateral damage die niet tevoren was ingecalculeerd door de zuidelijke landen. De noordelijke landen… maar dan ga ik mezelf herhalen.

De internationale kredietbeoordelaars hebben al aangekondigd dat een dergelijke denominatie zal worden beschouwd als een default, een niet op tijd betalen van schulden. Maar als veel staten tegelijk in die situatie komen te verkeren? Niemand die het weet, behalve dat je overhoudt wat je binnenshuis houdt.

Bondholders don’t like the idea of not getting “their” money – the euro – back when the bond matures, and they despise watching the purchasing power of their principal get watered down, as such a plan would do. They bought these bonds with ultra-low yields that had assumed that there wouldn’t be any of these risks.
Hence the “Le Pen premium,” a new term in the financial vernacular to describe the spiking yield spreads between German and French government bonds.

De ECB heeft (succesvol!!) geprobeerd de angst hiervoor te beteugelen met een statement dat ze welbschouwd niet waar zal kunnen maken:

“The euro is irrevocable,” he told the European Parliament on Monday, to counter the populist rejection of the euro. “This is the treaty,” he said.
Which evoked memories of the good ol’ days of the sovereign debt crisis, when, to put an end to it in July 2012, Draghi said that the euro was “irreversible” and that the ECB was “ready to do whatever it takes to preserve the euro.” At the time, the Spanish 10-year yield was above 7% and the Italian 10-year yield was above 6%.
So now, same tune, different scenario. It’s not a debt crisis. It’s just a question of whether or not it’s possible to leave the euro, and if yes, how much it would cost.
And that question has already been raised officially. On January 18, Draghi had sent a letter to European Union lawmakers Marco Valli and Marco Zanni, telling them: “If a country were to leave the Eurosystem, its national central bank’s claims on or liabilities to the ECB would need to be settled in full.”

Alle verplichtingen volledig nakomen. Dat klinkt goed en geruststellend. Maar wat er niet meer is kun je niet teruggeven. En dat landen als Spanje, Italië en Frankrijk na het verlaten van de euro geen geld meer hebben om zelfs maar hun kont te krabben staat evenzeer vast als dat ze binnenkort geen andere keus zullen hebben de euro te verlaten of ons een bailout te vragen.

Maar dat is niet de grap waarom het me in dit stukje draait.

Het gaat mij er om aan wie ze die verplichtingen hebben! Dat is aan ons, en wij krijgen ons geld dus niet. Veel van ons kapitaal bestaat thans in de vorm van verplichtingen die Zuid-Europa aan ons heeft. Die de landen daar niet voldoen kunnen, en daarmee zijn we in één klap allemaal even arm. De afgelopen vijf à zeven jaar is zoveel geld weggesmeten, dat dit scenario nauwelijks nog te voorkomen is. Het is meer een kwestie van wanneer, dan van of.

But even though Draghi refused to put a price tag on leaving the euro, the whole exchange confirmed that it’s possible to leave the euro, though there is nothing in the treaties that mentions leaving the euro.
Other Eurozone central bankers are also trying to stem the tide, evoking soaring borrowing costs for France, if it chose to leave, and outright “impoverishment,” as ECB Executive Board member Benoit Coeure put it.
Whatever the ultimate costs of leaving the euro – they may be greatest for the holders of affected euro debt – for the Eurozone’s second- and third-largest economies, it has come down to just doing the math and making a decision. That’s the closest the Eurozone has ever come to falling apart.

Het blijkt dus mogelijk de euro te verlaten. Maar evenzeer is duidelijk dat als een land dat te laat doet, de andere landen het zwarte gat in zullen worden gezogen dat het vertrekkende land achterlaat, en ze op zullen moeten draaien voor de schulden die dat land in de eerste plaats uit de euro dwongen.

Zo was het, zo is het, en anders gaat het niet worden. Wel erger. Want de schulden van de zuidelijke landen blijven stijgen.

---

Deel 1 en 2 van deze korte serie vindt u hier en hier. Aan een groter overzicht van de ellende waarin Italië zich bevindt wordt gewerkt, maar dat zal nog wat tijd kosten.

Meer gedetailleerde feiten in behapbare vorm over de ellende in de Europese bankensector vindt u – met verdere links – hier.