Vertrouwen komt te voet, en vertrekt met een sneltreinvaartje. Maar zoals de rechterlijke macht zichzelf te kijk zette gisteren (vanaf 14.50) was een vlucht per Concorde waardig.

Een rechter die zonder blikken of blozen op de nationale televisie stelt dat PVV’ers uit de aard van hun politieke voorkeur ongeschikt zijn voor het ambt van rechter, zó zout hadden we het al een jaar of vijftien niet gegeten. Informeel was er op dat gebied al een tijdje een sterke overtuiging dat overheden liever geen PVV’ers onder hun werknemers hebben. Maar harde bewijzen ontbraken. Al werd er dan ook niet hard genoeg naar gezocht, blijkens vanmorgen opgedoken informatie.

Gisteravond tweette Geert Wilders na de uitzending al, dat een eerlijk proces er blijkbaar niet in kon zitten. Daar heeft hij gelijk in. De rechters die de hierboven gedane uitspraken deden zetten hiermee de poort open voor de wraking van vrijwel iedere rechter die de zaak zou moeten behandelen. En tijdens het eerste Wildersproces is al overtuigend gedemonstreerd hoe groot het risico van een succesvolle wraking is.

Maar als we even de opwinding van vandaag achter ons laten, moeten we constateren dat er al niet heel veel kans meer was op een succesvolle vervolging. De uitdrukking minderminderminder is sinds april 2014 bijna spreekwoordelijk geworden. Maatschappelijke en politieke ontwikkelingen hebben sindsdien ook anderen dan Geert Wilders doen uitspreken dat de groep waarover hij sprak onevenredig veel problemen veroorzaakt – en dat dat steeds erger lijkt te worden.

Wat overblijft, zijn een paar onaangenaam aandoende uitspraken in de opwinding van een vrijwel beëindigde verkiezingsavond. Vooral onaangenaam, omdat de opwinding werd aangewakkerd door beelden die uit hun verband gerukt werden gepresenteerd. En zoiets is niet fundamenteel verschillend van haatzaaien – anders is het niet. Dat de NOS – zoals bekend geen vriend van het PVV-gedachtegoed – sinds 2014 op het gebied van beeldmanipulatie ook een kwaadaardige reputatie heeft opgebouwd, verzwakt de aanklacht nog verder.

Niet voor niets wordt al tijden niks vernomen van de Officier van Justitie die met de zaak is belast, al wordt van tijd tot tijd bekend gemaakt dat het bijna rond is. Een mijnenveld waar niets te winnen valt is sowieso geen populair terrein voor de moderne misdaadbestrijders – en het afbreukrisico is enorm. En een datum waarop het proces zou kunnen starten is naar mijn weten nog steeds niet bekend.

Wat dan weer niet wegneemt, dat allerhande politici zich gerechtigd voelen er van tijd tot tijd aan te refereren alsof een veroordeling al een voldongen feit is. Het zou daarom zowel eerlijk zijn naar Geert Wilders, als duidelijk zijn naar de Nederlandse maatschappij, om het vervolgingstraject te staken. Het is een farce geworden, met alle kans dat het een drama wordt voor de rechterlijke macht.

Die rechterlijke macht zou eens moeten gaan beseffen, dat niet alles open en bloot op straat zou moeten hoeven liggen. Vroeger werd liefkozend gesproken over het ‘geheim van Soestdijk’. Daar was veel commentaar op, maar wat men daarbij vergeet is dat bepaalde zaken beter discreet kunnen worden geregeld. En dan heb ik het nog over zaken waarbij men niet hoeft uit te gaan van bevooroordeeldheid.

Wat deze serie over de rechterlijke macht klip en klaar heeft gemaakt, is dat rechters mogelijk wel grijze muizen zijn, maar dat 50 tinten hen al te veel is. Betreurenswaardig voor een instituut dat zijn gezag ontleent aan veronderstelde onpartijdigheid. Ergo, stoppen met meewerken aan dit soort egotripprogramma’s, de Rijdende Rechter van de TV en een opschoning van de opleiding tot rechter zouden een goed begin zijn. Want al zijn rechters in eigen ogen dan geen grijze muizen, niemand zit te wachten op rechters die zich verplicht voelen hun ongrijsheid met daden te bewijzen.