Gisteravond is de derde Super Tuesday geëindigd van de Amerikaanse voorverkiezingen. Theoretisch zijn we nu net over de helft, al is de strijd in dit stadium gewoonlijk al beslist. Zowel Clinton als Trump haalden stevig uit, waarbij de strijd om de Republikeinse kandidatuur komende tijd in achterkamertjes zal worden beslist. Dat was bij de Democraten vooraf al geregeld. Wat dat zegt over de democratische gezindheid van beide partijen moet U zelf maar uitmaken.

Clinton won gisteren vrijwel overal met een marge van 2 tegen 1 van Bernie Sanders. Dat is redelijk vernietigend, alhoewel haar voorsprong in gekozen delegates vrijwel verwaarloosbaar is. Tot gisteren was de stand zo:

Merk op, dat Clintons voorsprong in gekozen delegates beperkt is, circa 800 tegen circa 550 voor Sanders. Het zijn de partijtijgers die haar een beslissende voorsprong geven. Doordat de Democraten de gedelegeerden verder proportioneel verdelen is het voor Sanders nu al vrijwel onmogelijk Clinton nog in te halen. Als de senator uit Vermont de strijd nog voortzet, is dat alleen om zoveel mogelijk van zijn agenda binnen te halen voor het programma waarmee de Democraten de verkiezingen in zullen gaan. Daarmee laat Sanders zichzelf kennen als een getuigeniskandidaat – wat hij natuurlijk ook is.

Trump
Aan Republikeinse zijde is het veld gefragmenteerder, en daarom verder open voor manipulatie door de partijleiding. Anders dan bij de Democraten moet dat achteraf worden geregeld, ook omdat bij de Republikeinen een aantal voorverkiezingen op basis van het winner-takes-all-principe worden beslist. Op die basis won Donald Trump gisteren Florida – wat als voordeel had dat de senator van die staat, Rubio, weinig anders kon doen dan zich uit de race terugtrekken. Aangezien Ohio via datzelfde principe volledig toeviel aan haar gouverneur John Kasich, is er nog een gaatje over voor de tegenstanders van Trump om een Contested Convention te forceren.

Trump haalt met stevige uitslagen toch zelden meer dan circa 45% van de Republikeinse stemmen, en het heeft er alles van weg dat de resterende three-horse-race daaraan weinig extra zal toevoegen. Het vertrek van Rubio is vooral gunstig voor Kasich, die nu serieuzer zal moeten worden genomen. De reden dat dat voor Cruz niet geldt, is dat deze een te christelijke signatuur heeft. Cruz is voor Trump ook geen interessante running mate, zodat een vertrek van Cruz uit de race weinig anders zal zijn dan een poging de partij te verenigen. Of de stemming van deze kandidaat daar naar is betwijfel ik eerlijk gezegd.

De overwinning van Kasich in Ohio gisteravond brengt het scenario dichter bij dat ik eerder noemde: Kasich als running mate (kandidaat voor het vicepresidentschap). Zoals de cynische Republikeinse macher Mark Hanna ooit opmerkte: dan staat er maar één leven tussen Kasich en het Witte Huis. En Trump is 69. Of Kasich op dit moment beter kan krijgen moet worden betwijfeld. Hij is de enige nog overgebleven kandidaat waarmee het Republikeinse establishment zou kunnen leven. En hij heeft bewezen in Ohio, een cruciale swing state, een grote eigen basis te hebben. En hij is kansloos om zelf nog de helft plus één van de gedelegeerden te halen.

Daar komt nog wat bij. Strategisch is een verbinding tussen Trump met zowel Kasich als Carson interessant, maar mij lijkt dat doordat Kasich een gerichter profiel van gematigdheid heeft, hij de ideale mate zal blijken. Trump heeft een sterk appeal voor wat 35 jaar geleden de Reagan-Democraten werden genoemd: eenvoudige maar goed opgeleide en verdienende blue-collar werknemers die Reagan beter wist te benaderen dan zijn toenmalige tegenstanders. Trump lijkt eenzelfde truc te kunnen uithalen, ook al is die klasse arbeiders sindsdien stevig geslonken – waar de Democraten een stevige rol in speelden. Van Hillary Clinton moeten deze mensen al evenmin veel hebben, en Kasich zou de doorslaggevende factor kunnen zijn. Een niet-representatieve poll eerder deze week levert daarvoor de munitie.

Het is wel zaak dat nu snel te regelen. Liefst komende week. En verdere strijd zou de kans op een Contested Convention onplezierig dichtbij brengen.Trump had zich bij winst in Ohio voluit op Hillary hebben willen richten, maar dat zal nu moeten worden uitgesteld. Alle reden om nu eerst het Republikeinse establishment schaakmat te zetten: alle aandacht is daarbij de afgelopen maanden uitgegaan naar de neocons, die binnen de Republikeinse partij weinig meer zijn dan een kleine intellectuele pressiegroep. Dat mensen daarvan naar de Democraten zullen overlopen zal weinig indruk maken. De stroom de andere kant op is immers veel indrukwekkender.

De verkiezingen in november zullen hoe dan ook een voor Amerikaanse begrippen diffuus beeld opleveren. De partijen verliezen beiden een deel van hun traditionele aanhang, en zijn beiden kansrijk bij groepen die voorheen niet tot hun kernachterban werden gerekend. Vanzelfsprekend, dat is razend interessant. Het laat ook zien dat traditionele Amerikaanse verkiezingen met hun bekende scheidslijnen tot het verleden zullen gaan behoren. Weinig Nederlandse politieke analisten lijken dat al te beseffen, want ook in de USA is dit voor de politicologische duiders een schok die nog nauwelijks lijkt te kunnen worden verwerkt.