Groenendijk spot met racistische Turken en hippies met parelkettinkjes, maar lacht niet.

Om misverstanden te vermijden: mijn suggestief vragende titel slaat niet op in Nederland woonachtige mensen met twee halve nationaliteiten, maar op Turken die in Klein-Azië en in Istanboel wonen. Of moet ik schrijven: Constantinopel?

En ik gebruik niet ‘Turkmenië’, maar ‘China’ omdat waarschijnlijk weinig mensen direct paraat hebben waar Turkmenië, Oost-Turkestan of Turkmenistan(land) respectievelijk Turkmenen(volk) precies voor staan. En er is ook nog een discussie mogelijk over het verschil tussen Turken en Turkmeense volken (meervoud). En dan is er nog iets met de Oeigoeren in de Chinese provincie Xian Jang. Aan het einde van dit stuk kom ik terug op die groep, en daarmee op de titel van dit stuk.

De aanleiding om nu dit pittige stuk over de Ottomaanse ambities van de Turkse president Erdowahn te schrijven, was tweeledig:

• a) ik kwam de afbeelding hierboven tegen en nog een lawine aan foto’s van hedendaagse verwoestingen van Koerdische steden in zuidoost Turkije (Bakur, in het Koerdisch) en ik stuitte
• b) op een nogal opmerkelijke uitspraak van een Turkse politica uit 1996, over de moord op twee Grieks-Cyprioten.

Ottomaans-Turks
Op twitter publiceerde ene @Z_Cizir de afbeelding boven het artikel, een ‘still’ uit een uitzending van het Turkse aTV, met als bijschrift:

Erdogan mouthpiece aTV showing Turkey’s expanded map as if it’s the most natural thing in the world and the Turks jump for joy.

Het woordje ‘Halep’ staat bij de plaats op de kaart waar Aleppo ligt: de tweede stad van Syrië waarover nogal wat te doen is, de laatste jaren. Halep is niet de Turkse naam voor die stad maar de Ottomaans-Turkse.

Mosul en Kirkuk liggen in Irak. Het gedeelte van Irak dat volgens deze afbeelding op de nominatie staat om geannexeerd te worden door de Turken, omvat ook Bashur: het Iraakse deel van Koerdistan. Ook in het noordelijke deel van Syrië, dat hier als onderdeel van Turkije is afgebeeld, wonen hoofdzakelijk Koerden. Plus: Arabieren, Turkmenen en een aantal nog kleinere groepen. De Koerden in dit deel van Koerdistan (Rojava, vooral bekend van de slag om de stad Kobane en vanwege de vele gewapende vrouwen, georganiseerd in de YPJ) zijn de best gemotiveerde, meest succesvolle bestrijders van de Islamitische Staat op de grond; ze krijgen ook steun uit andere bevolkingsgroepen: Arabieren, Armeniërs (nazaten van overlevenden van de Armeense genocidale deportaties naar Syrië van een eeuw geleden …), Yezidi’s (etnisch Koerden, maar erg op zichzelf en in de ergste mate slachtoffer van IS) en zelfs Turkmenen. In de oorlog tegen IS hebben de Koerden ook zeer welkome luchtsteun gekregen van de Amerikanen.

De afbeelding met de kaart bewijst op zichzelf zo goed als niets; het is alleen een illustratie van een gedachtegoed dat al heel lang bestaat onder Turken en dat onder Erdowahn sterker wordt: nationalisme van de soort die gepaard gaat met de wens de baas te willen spelen over andere volkeren. Geeft u alstublieft zelf een naam aan die vorm van nationalisme.

Die Turkse politica heette Tansu Çiller (ex-premier). De opmerking waar ik over struikelde maakte ze naar aanleiding van de moord op een tweetal (Grieks-)Cyprioten, door Turken. Deze vrouw was toen minister van buitenlandse zaken van die NAVO-bondgenoot. Ik stuitte op haar fascistoïde uitspraak terwijl ik me oriënteerde op een bezoek aan dit verscheurde land.

De reden om dit stuk te schrijven is ook tweeledig: ik wil de aandacht vestigen op het weerzinwekkende concept ‘regionale grootmacht’ en u nader informeren over de tamelijk unieke aard van het land Turkije.[1]

De bezetting van het noorden van Cyprus
De parelkettingdraagsters en andere hippies die in Nederland en in de meeste EU-landen elk maatschappelijk debat vergiftigen, begrijpen niets van Turkije omdat ze niets willen weten over die aard van Turkije en haar would-be 21e eeuwse sultan Erdowahn[2]. Maar laat ik eerlijk zijn: vóór de moord op Theo van Gogh in 2004, voordat ik me serieus ging verdiepen in het mohammedaanse gedachtegoed en de historische en actuele rol van de georganiseerde volgers van Mohammed, liet ik me, voor wat betreft mijn oordeel over Turkije, ook in hoge mate leiden door het algemeen gangbare optimisme over de ontwikkelingen in dat land.

Sindsdien heb ik bijgeleerd [3].

Niet alleen op sociale media – zoek eventueel op Twitter met behulp van de hashtag #Erdowahn –maar ook bij de oude (voorheen kwaliteits-)media komen de laatste jaren voortdurend berichten langs die te maken hebben met de teloorgang van (verwesterd) Turkije.

In combinatie met het wensdenken van de EU-elites met betrekking tot de rol van Erdowahn en zijn partij – dat zelfs wordt volgehouden na de meedogenloze jacht die Erdowahn na die couppoging in juli ontketend heeft tegen iedereen die hij als tegenstanders beschouwt – leidt dit ertoe dat het toch wel meest pijnlijke aspect van de verhouding tussen EU en Turkije bespottelijk onderbelicht blijft: het schandaal van de bezetting van een deel van een van de andere lidstaten! Een bezetting die nu al meer dan 40 jaar duurt.

Op 11 augustus 1996 werd Tassos Isaac vermoord omdat hij tegen de Turkse bezetting van Noord-Cyprus protesteerde. De Turkse lynchmob bestond voor een deel uit speciaal met het oog op de demonstratie ingevlogen leden van de Grijze Wolven, de extreem-nationalistische organisatie die sterker verbonden is met de fascistoïde MHP dan met Erdowahns AKP. Bij de begrafenis van Tassos werd opnieuw hevig geprotesteerd tegen de Turken. Zijn neef Solomos Solomou werd daarbij door Turkse militairen doodgeschoten omdat hij in een vlaggenmast klom om een Turkse vlag naar beneden te halen. Hier beelden van die tweede moord. Luttele dagen erna verklaarde Çiller “Turks would ‘break the hands’ of anyone who insulted the flag“. Na verschillende schandalen was Çiller kort daarvoor gedegradeerd. Toen Süleyman Demirel in 1993 president werd, werd zij premier. In 1996 werd ze vicepremier en minister van buitenlandse zaken onder premier Necmettin Erbakan. Nog meer dan Demirel was deze Erbakan de personificatie van de belangrijkste omwenteling in de Turkse geschiedenis. Hij was ook de leermeester van Erdowahn en van Gül [4].

Turkse premier: Rome veroveren
In 1989, lang voordat de Islamitische Staat bestond, sprak Erbakan voor zijn aanhang in West Europa – in Arnhem nota bene, omdat de Duitsers aanzienlijk wantrouwiger tegenover Milli Gorus stonden dan de Nederlanders – al over het veroveren van Rome: “De Europeanen zijn ziek. We hebben het medicijn om hen beter te maken. Wij zullen Rome veroveren. Europa zal de islam van jullie leren.”

Die omwenteling in de Turkse geschiedenis beschreef ik al in 2010 in het langste hoofdstuk van mijn boek Islamofobie? (blz  158-178). De ultieme bevestiging van die omwenteling, het draaipunt van die verregaande terugdringing van het secularisme, was de herbegrafenis van Enver Pasha, een man die niet alleen een van de hoofdverantwoordelijken was voor de Armeense genocidale deportaties, maar ook de dood van tienduizenden, mogelijk honderdduizenden Turken kan worden aangerekend en door de Turkse krijgsraad veroordeeld werd tot de doodstraf. Bij verstek, want Enver was in Turkmenistan met zijn eigen fanatiek-mohammedaanse militie oorlog gaan voeren tegen de Russen. Hij stierf op het slagveld en werd daar begraven. Ongeveer een miljoen Turken woonden de herbegrafenis bij van dit sujet. Achterin de stoet liepen de meest extremistische groepen met de leuze: Turkije wordt de grote Turan (dat staat voor een Groot-Turkije, een zéér groot Turkije; volgens sommigen reikt het tot in China).

Çiller was overigens niet alleen een van de drijvende krachten achter polarisatie met betrekking tot het Koerdische verzet, het bevorderen van vijandigheid ten opzichte van buurlanden Griekenland en Azerbeidzjan, maar ook achter de gelijktijdige toenadering tot de EU. Dat blijkt prima samen te gaan.

Tegen Grieken, Armeniërs, Assyriërs en Joden: racisme of religieuze haat?
Na de publicatie van Islamofobie? heb ik verder bijgeleerd over de geschiedenis van  Turkije, het land dat in de nadagen van de Eerste Wereldoorlog gesticht werd door de illustere Kemal Mustapha. Ik ging dat niet doen omdat ik Turkije zelf nu zo interessant vond, maar in het kader van mijn studie naar de rol van de Koerden en de Islamitische Staat: dat zijn in mijn ogen niet de hoofdrolspelers in het Midden-Oosten of in de islamitische wereld, maar wel vertegenwoordigers van de beide uitersten. Mijn studie resulteerde in het E-book: IS, the Kurds and the Caliphate, subtitel: Turkey: from sick occupant to paranoid neighbor. [5]

Ik leerde veel over het einde van het Ottomaanse Rijk en over de Eerste Wereldoorlog. Ik noem hier  enkele van de meest opvallende aspecten, aspecten waarvan ik denk dat te weinig mensen daarvan voldoende op de hoogte zijn.

Een eerste hoogtepunt van de Ottomaanse veroveringsdrang was de geslaagde aanval op de hoofdstad van het Oost-Romeinse rijk Constantinopel in 1453. Erdowahn refereert regelmatig aan die verovering. In de erop volgende eeuw breidde het rijk verder uit, ook op de Balkan: in 1683 stonden de mohammedaanse veroveraars zelfs voor de poorten van Wenen, waar ze onder leiding van de Pools-Litouwse koning Jan Sobieski werden teruggeslagen. De neergang van het rijk was echter al in 1565 ingezet met de mislukte aanval op Malta en kreeg zeven jaar later meer vaart met de slag bij Lepanto. Op 11 september(!) 1697 volgde een vernietigende slag bij Zenta. Dat het rijk het nog zo lang heeft volgehouden is vooral te danken aan directe en indirecte steun van andere Europese grootmachten.

Wie aandachtig kennis neemt van de over zes dagen uitgesmeerde toespraak die Kemal Mustapha in 1927 hield voor zijn aanhangers, wordt duidelijk dat ’s mans imago van bestrijder van de leer van Mohammed overdreven is en zijn strijd in wezen niet ideologisch van aard was. [6]

Zoals velen na hem, maakte Mustapha wel dankbaar gebruik van de machtsbasis die dat mohammedanisme bood om zijn politiek te realiseren. Helaas is het ruim 600 pagina’s tellende verslag van die speech erg weinig gelezen.

Het Ottomaanse regime werd in 1914 beslist niet gedwòngen om partij te kiezen voor Duitsland en Oostenrijk-Hongarije. Integendeel: na de moord op de aartshertog en voordat het oorlogsgeweld tegen Servië losbarstte, jutte diezelfde Enver Pasha ‘de Centralen’ op om daartoe over te gaan.

Het Ottomaanse rijk was van de grootmachten die deelnamen aan de Eerste Wereld Oorlog verreweg de kleinste en zwakste. In 1914 waren er ongeveer evenveel Turken als Nederlanders. In Klein-Azië woonden aan het begin van de oorlog bijna evenveel Grieken als in Griekenland. De hevigste strijd tussen Turken en Grieken vond plaats ná de wapenstilstand van 1918, met gruwelijkheden van beide zijden. Na het militaire succes van Mustapha’s troepen werd in 1923 – nog voorafgaand aan het eigenlijke vredesverdrag van Lausanne – The Convention and Protocol on the exchange of Greek and Turkish Populations vastgesteld.

De typisch Turkse vermenging van racisme en religieus geïnspireerde haat kwam toen al tot uitdrukking in

“a measure passed by the Turkish Grand National Assembly in 1923 [that] forbade Christians and Jews from converting to Islam until their status as citizens had been clarified, presumably to prevent non-Muslims from avoiding deportation.”

(citaat uit werk van de linkse, doch scherp waarnemende sociologe Jenny White). Na de gedwongen verhuizing van circa 400.000 Turken en 1.300.000 Grieken was het nog niet afgelopen met de haat en vijandigheid tussen Turken en Grieken. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd in Turkije de haat tegen de christenen en joden geïnstitutionaliseerd (via de ‘Varlik Vegisi’). In de jaren 50 en in de jaren 60 werden opnieuw veel Grieken verjaagd. De kwestie Cyprus is het logisch vervolg op die bijzondere vorm van racisme van Turkse zijde en de ontwikkelingen in Griekenland (een onfrisse militaire dictatuur – het ‘kolonelsregime’ – heerste daar van 1967-1974)

Wereldoorlog 1B
Met name aan het slot van mijn in noot 2 gelinkte stuk Rijksdagbrand en Lange Messen van Erdogan, schreef ik al over de gevaarlijke gekte van Erdowahn. Tegenwoordig verwijst hij in zijn toespraken steeds vaker naar het ontstaan van Turkije, naar de nederlaag van de Ottomanen in de Eerste Wereldoorlog dus. Het stinkt naar een soort nostalgische verlangen om verder te gaan met die oorlog vanaf het punt dat Atatürk zijn militaire successen van na de wapenstilstand van 1918 had weten te verzilveren in het vredesverdrag:

On October 19, Erdogan spoke of Turkey being constrained by foreign powers who “aim to make us forget our Ottoman and Seldjuk history,” when Turkey’s forefathers held territory stretching across Central Asia and the Middle East.
His words came at a time when the pro-government media was publishing maps depicting Ottoman borders encompassing an area that included Iraq’s second largest city, Mosul, a former Ottoman province.
On the same day, he said:
[In 1914] Our territories were as large as 2.5 million square kilometers, and after nine years at the time of the Lausanne Treaty it diminished to 780,000 square kilometres…. To insist on [the 1923 borders] is the greatest injustice to be done to the country and to the nation. While everything is changing in today’s world, we cannot see to preserving our status of 1923 as a success.

Laat dat even bezinken: het aanvankelijke plan van de overwinnaars van de Eerste Wereldoorlog was om grote delen van Klein-Azië onder beheer te plaatsen van de niet-Turken die er woonden, Armeniërs, Grieken en Koerden (zie afbeelding onderaan: een bijlage van de gedrukte speech). Als gevolg van de politieke en militaire successen van Atatürk werd het sultanaat afgeschaft en kwam er uiteindelijk alleen een klein Armenië, ver naar het oosten. Onder andere door in te spelen op de Koerdische affiniteit met het mohammedanisme zorgde Atatürk er ook voor dat er geen Koerdistan kwam.

En vandaag de dag stuit Erdowahn bij zijn pogingen om weer een soort sultanaat in te stellen dus op diezelfde Koerden. Erdowahns partij haalde wel twee keer een meerderheid in het Turkse parlement, maar niet de tweederde meerderheid om hem de absolute macht te bezorgen. De pro-Koerdische partij HDP moest dus worden uitgeschakeld. Met steun van de Turkse geestverwanten van de Asscher-partij (de CHP) hebben de geestverwanten van de DENK-partij de parlementaire onschendbaarheid van de HDP-ers uit de weg geruimd. Na de ‘staatsgreep’ zijn overal gekozen HDP-burgemeesters afgezet en meer dan 8000 HDP-ers zijn gevangen gezet, waaronder de leiders Selahattin Demirtas en Figen Yuksekdag en 11 andere parlementsleden. Lynchmobs vallen de kantoren van de HDP aan. Dit wordt zelfs door CNNTurk toegejuicht.

De aard van het Turkse bewind kan niet beter en pijnlijker geïllustreerd worden dan door Erdowahns sinister-kinderlijke uitdaging eerder deze maand:

President Erdogan called YPG to “come and rescue” the arrested MPs, during his speech referring to HDP backing YPG and Coalition forces’ war against ISIS, an admission that proves that HDP leadership and MPs were arrested in connection with Kurdish fighters fighting against ISIS.

Hadi Ellis zegt hierover:

Western governments are still calling Turkey an ally, although Turkey made sure to demonstrate it is a Non-ally. And if Western world still wants Turkey in the Alliance, they must push for democracy, rule of law and human rights regime to be the implemented in Turkey.
Unfortunately, only Kurdish people are left to organize secular, pro-West and liberal forces of Turkey to create an alternative to Erdogan and his neo-Ottoman geopolitical adventures.

Hij heeft gelijk. Voor de aanpak van het mohammedanisme probleem – wereldwijd! – is Koerdistan een sleutelnatie.

Een Russisch-Iraans-Turkse as?
De ontwikkelingen in Syrië gaan snel. Op initiatief en onder leiding van Poetin overleggen Rusland, (het sjiitische) Iran en het (soennitische) Turkije in Astana, de hoofdstad van Kazachstan, over de toekomst van het land. De samenwerking tussen die drie landen verontrust mij. Een van de weinige kwesties waarover Turken en Perzen hetzelfde denken is de afwijzing van Koerdische soevereiniteit. Anderen zien in die samenwerking ook een verontrustende toenadering tussen Poetin, Erdowahn en het ayatollah-regime. (Ook in de analyses van Hannibal klinkt die vrees door). De kans op een blijvende vruchtbare samenwerking tussen het Erdowahn-regime en het Ayatollah-regime is echter klein.

De leer van Mohammed zorgt overal voor problemen, maar die zijn lang niet overal even groot. De grootste problemen ontstaan wanneer die ideologie op een of andere manier vermengd raakt met een bedenkelijke visie op nationalisme. De Koerden wonen tussen, en worden overheerst/bedreigd door drie grote volkeren die elk hun eigen bijzondere relatie hebben tot het gedachtegoed van Mohammed en waarvan de elite die relatie tot onderdeel maakt van de politieke identiteit.

De toekomst voor de  Koerden ziet er beroerd uit wanneer Turken, Perzen en Arabieren op een of andere manier gemene zaak tegen hen maken. Tenzij het besef doordringt bij de Russen en Amerikanen hoe bijzonder de positie is van de Koerden.

Het lakeien-verblijf
En de Russen en Amerikanen zijn niet misdadig naïef, waar het om het oordeel over de leer van Mohammed gaat. Wie zich heel veel zorgen maakt over de initiatieven van Poetin onderschat mijns inziens dan ook het pragmatisme van Trump en Poetin en de kans op vruchtbare samenwerking tussen beiden.

In zijn boek uit 2008, The confrontation. Winning the war against future jihad, stelde Walid Phares op indringende wijze nog vast dat we tegenover de extremisten op achterstand stonden in de ‘war of ideas’. Nu is Phares een van de belangrijkste adviseurs van Trump voor wat betreft de omgang met het jihadisme! Belangrijkste advies van Phares was tien jaar geleden al: samenwerken met Rusland. Trump zal begin 2017 Poetin uitnodigen in het Witte Huis. Wat een contrast met Obama en diens van misplaatst respect doordrenkte bezoekjes aan de communistische dictatuur in Cuba en aan de prinselijke parasietenkliek in Saoedi-Arabië!

Laurie Mylrole van Kurdistan24 wijst er terecht op dat Trump geen isolationist is, maar pragmaticus en pro-Amerikaans. Zij verwacht niet dat Trump in vervolg op zijn positieve uitspraken over de Koerden zich expliciet zal gaan inzetten voor een grote onafhankelijke Koerdische staat in het Midden Oosten, maar ze geeft wel een inschatting van Trumps pragmatische beoordeling van de ontwikkelingen in het Midden Oosten. Voor Trump telt : “They [de Koerden] like us and they are helping us. So we really need to help them. Abstract concepts – like maintaining Iraq’s territorial integrity – are irrelevant”.

Ik denk dat ook zij gelijk heeft. Het is vloeken in de kerk voor de bange schijterts in Brussel en andere Europese hoofdsteden: die altijd braaf achter de Amerikanen aansjokkende ‘staatslieden’. Nog steeds vol op het orgel tegen de Russen zolang Obama nog in het Witte Huis zit en deze beroerdste president uit de geschiedenis van Amerika er nog een schepje bovenop doet in het kader van hysterie na het verlies van Clinton.

Trump is te vergelijken met het kind uit het sprookje van De Nieuwe Kleren van de Keizer: hij benoemt wat voor iedereen met voldoende lef in zijn donder met het grootste gemak te zien is. En hij is ook nog geniaal en een echt mensen-mens. De kleermakers vormden niet het grootste probleem in het sprookje: dat waren de ministers en de lakeien. Met het simpelweg opnemen van de telefoon toen hij gebeld werd vanuit Taiwan, heeft Trump laten zien hoe hij de hysterie in het lakeien-verblijf beoordeelt.

Beslan en lebensraum voor Turken
Natuurlijk is Putin niet vergeten dat onder Erdowahn de Turken vorig jaar een Russisch vliegtuig neerschoten. Er is ook niet een allerkleinste kans dat Putin vergeten is wat er op 1 september 2004 in Beslan gebeurde: gedurende de dagen van de gijzeling was het de kinderen van Beslan zelfs niet toegestaan water te drinken. Op de graven van de vermoorde kinderen worden zodoende behalve bloemen en knuffelbeesten vaak flesjes water geplaatst. De ouders en andere nabestaanden zijn er dus achter gekomen, of er zelfs getuige van geweest, dat hun kinderen voordat ze gedood werden ook nog gemarteld werden. Terloops. “Radical Islam”, zou Trump zeggen in zijn onnavolgbare eufemistische stijl.

Zelfs acht ik de kans groot dat de Russische geheime dienst wèl een vertaling heeft gemaakt van het Magnum Opus van Davutoglu: ‘Stratejik Derinlik’, Strategische diepte. Een boek waarin Erdowahns in ongenade geraakte loopjongen schrijft over lebensraum voor de Turken. Ik citeer een alinea uit hoofdstuk VIII. AKP: paranoia, megalomania, nostalgia or just double standards? van IS, the Kurds and the Caliphate.

… Davutoğlu “asserts that a historically rooted fear of national disintegration at the hands of external powers and their internal collaborators, namely fundamentalist Islam and Kurdish separatism handicaps the dynamism of Turkish diplomacy.” One recognizes the similarity with the original Kemalism’s paranoia. Much more disturbing in this account of the book is the disclosure of the obviousness of the way Davutoğlu differentiates between ‘assertive’ and ‘non-assertive submissive nations’.

Wanneer je er wat langer over nadenkt is het begrijpelijk dat er wel Griekse en Servische vertalingen bestaan van dit boek. Maar er bestaan dus geen Engelse, Arabische of Duitse vertalingen van.

In Turkije wordt de moordenaar van de Russische ambassadeur hier en daar als ‘martelaar’ aangeduid.

Slotparagraaf 
Ik zou nog terugkomen op de Oeigoeren en op de titel van dit stuk. De Hurriyet Daily rapporteerde vorig jaar juli over een bizarre gebeurtenis in Istanbul. Er was een racistische aanslag gepleegd op een Chinees restaurant. De reden van die aanval was de Chinese aanpak van de radicale islam onder de Oeigoeren: door Erdowahn aangeduid als genocide tegen mohammedanen. De krant duidt het gebied waar de Oeigoeren wonen aan als Oost-Turkestan! De Turkse eigenaar van het restaurant bleek juist een Oeigoer ingehuurd te hebben als kok! Er zijn ook chinees uitziende toeristen aangevallen in Turkije.

Turken terug naar China: zeker op het eerste gezicht een rare, nare kreet. Ik ben van mening dat mensen nooit hun geboorteland mogen worden uitgezet. Een uitzondering is hooguit op z’n plaats voor mensen die ervoor kiezen naast hun (halve) Nederlandse nationaliteit vast te houden aan een nationaliteit van het geboorteland van hun vader en zich nadrukkelijk opstellen als onderdeel van een vijfde colonne. In vergelijking met Koerden, Grieken, Armeniërs en Assyriërs zijn de Turken in Anatolië pas recent aangekomen vanuit Centraal Azië. Op grote schaal zijn die andere groepen uitgeroeid en verdreven.
Door zijn nadrukkelijke, nostalgische verwijzen naar het einde van het Ottomaanse Rijk, bijna zinspelende op voortzetting van het gewapende conflict van onmiddellijk na de Eerste Wereldoorlog, krijst Erdowahn ons toe dat we onze ogen niet moeten sluiten voor het extreme nationalisme onder Turken.

---

Noten

1. Afgelopen 4, 18 en 25 juni schreef ik hier op Veren Of Lood al drie tamelijk lange stukken die daarmee samenhangen: Rijksdagbrand en Lange Messen van Erdogan), Erdogan wil Duits bloed zien – letterlijk) en (Het Westen en de Koerden.
2. De aanduiding met ‘w’ en ‘h’ (in plaats van g) is te danken aan het Duitse lied “Erdowie, Erdowo, Erdowahn“. De notatie Erdowahn is echter ook de beste benadering van de Turkse uitspraak van ’s mans naam. Daarom ga ik er mee door.
3. Ik neem het mezelf nauwelijks kwalijk dat ik dat niet eerder deed. Niet zozeer omdat ik er toen te weinig tijd voor had, maar omdat vóór de oprichting van de Organisatie van de Islamitische Samenwerking (OIC) in 1969, de onafhankelijkheidsoorlogen van Bangladesh en Biafra, en de machtsgreep van de ayatollahs in Iran, het er sterk op leek dat het mohammedanisme minstens even sterk op z’n retour was als het christendom.
4. Gül was lang de tweede man achter Erdowahn tot die hem aan de kant schoof, zoals hij dat begin 2016 deed met Güls opvolger: het sinistere mannetje Davutoglu.
5. Korte beschrijving hier, Lang preview – inclusief inhoudsopgave – hier
6. De bekende aan hem toegeschreven uitspraak over de islam als rottend kadaver, is bijvoorbeeld een verzinsel (van  de extreem-rechtse Fransman Benoist).