Kent u die mop van het groene hekje? Dat hebben ze blauw geverfd. Dit kinderlijke mopje uit mijn jeugd geeft ongeveer de portee weer van de Saudische wapendeal van $110 miljard die president Donald Trump drie weken geleden in Saudi-Arabië zou hebben gesloten.

Kort gezegd: voor zover de deal iets concreets betekent, gaat het om wapendeals die al tijdens de regering-Obama werden gesloten. Maar het overgrote deel er van betreft prospective deals. Vertegenwoordiger Trump heeft dus een heleboel brochures achtergelaten waarin de Saudi’s mogelijk in de toekomst geïnteresseerd zullen zijn. En daarover kan dan nog worden onderhandeld, en de Amerikaanse Senaat mag er dan nog over oordelen of het wel verantwoord is het Arabische koninkrijk met die wapens te vertrouwen.

Dit heeft diverse kanten, waaronder een aantal tamelijk grappige. Doch tevens laat dit zien dat de media – zowel de Amerikaanse als die in West-Europa – zich gigantisch bij de neus hebben laten nemen. En omdat politici – wat Trump echt is, daarover geen misverstand – dat soort grote stunts alleen uithalen om iets anders te maskeren, is er onder de snufferd van vrijwel iedereen iets tot stand gekomen dat niemand zich nog lijkt te hebben gerealiseerd. Fakenews verspreidt een politicus nooit voor niets, en dat er vanuit Saudi-Arabië noch uit Israël protesten weerklonken (tegen de bekendmaking respectievelijk het voornemen) geeft een clou wat er werkelijk aan de hand is. Er was geen deal:

There is no $110 billion deal. Instead, there are a bunch of letters of interest or intent, but not contracts. Many are offers that the defense industry thinks the Saudis will be interested in someday. So far nothing has been notified to the Senate for review. The Defense Security Cooperation Agency, the arms sales wing of the Pentagon, calls them “intended sales.” None of the deals identified so far are new, all began in the Obama administration.

De bekendmaking was niet alleen een prima dekmantel voor wat Trump werkelijk ging doen – namelijk de Saudi’s onder druk zetten – maar paste ook prima in zijn straatje van de president die de USA weer aan het werk krijgen zou. Saudi-Arabië wil natuurlijk niet weten dat ze zich door Trump heeft laten pressen iets te doen aan het gekonkel vanuit Qatar – maar vorige week werd dat al wel duidelijk. De geste van de bekendmaking van een ‘tremendous big deal’ behoedde de Saudische koning voor gezichtsverlies.

De vraag was toch al hoe hoe Saudi_Arabié zo plotseling op het idee gekomen was een zo groot bedrag aan wapens te spenderen. De reserves van het land zijn al enig e tijd aan het krimpen:

Moreover, it’s unlikely that the Saudis could pay for a $110 billion deal any longer, due to low oil prices and the two-plus years old war in Yemen. President Obama sold the kingdom $112 billion in weapons over eight years, most of which was a single, huge deal in 2012 negotiated by then-Secretary of Defense Bob Gates. To get that deal through Congressional approval, Gates also negotiated a deal with Israel to compensate the Israelis and preserve their qualitative edge over their Arab neighbors. With the fall in oil prices, the Saudis have struggled to meet their payments since.

De zaak kwam pas echt aan het rollen doordat een aantal mensen in de directe omgeving van Trump dachten op de beurs een slaatje te kunnen slaan uit de aankondiging die zou worden gedaan – waarvan een lijstje kennelijk al circuleerde. De aandelen van de betrokken wapenproducenten gingen in de dagen na de deal met een procent of 5-6 omhoog. Dat vonden de betrokken wapenproducenten niet erg – en hun aandelen zijn afgelopen jaren sowieso erg gewild gebleken.

Een ander grappig element van dit verhaal is dat het nieuwsbedrijven als CNN te kijk zet als clubs die alleen maar de oppervlakte van zaken beschouwen, en er uit pikken wat ze lekker vinden. Het ware verhaal bleef onder water – en u zult er niet snel iets over horen. Ook niet, omdat een belangrijke eigenaar van CNN … Qatar is.