Er is al een paar weken geen nieuws uit Genève, waar de regering-Assad geacht wordt te onderhandelen met het ‘gematigde verzet’ over het beëindigen van de Syrische burgeroorlog. Daar zit logica achter.

We zijn geneigd stilte te beschouwen als een periode waarin druk wordt onderhandeld, maar waarover nog weinig concreets te melden valt. Dat er in Genève achter de schermen hard geduwd en getrokken wordt wil ik wel geloven, dat het resultaat zal opleveren niet. Het is de wanhopige inzet van de VN die het vredesoverleg in ieder geval in naam nog levend houdt – maar uw adem er voor inhouden? Onverstandig.

Grosso modo zijn in Genève vier partijen in twee coalities aanwezig. de USA, Rusland, het regime-Assad en de ‘gematigde oppositie’. De vijfde belangrijke partij in dit conflict, de ‘religieuze extremisten’ mogen van geen van deze partijen meedoen, al zal het gematigde verzet zich hierbij niet lekker voelen, aangezien het hen ten opzichte van de extremistische groepen in een oncomfortabele positie brengt. Toegeven aan Assad zal door de doorvechtende, extremer redenerende mohammedanen worden geïnterpreteerd als overlopen.

Nu is de kwestie an sich vrij simpel. De gematigden zijn militair overtuigend ingeblikt door Russen en regime, en hun enige hoop zijn de USA. De USA heeft deze oorlog eveneens verloren, maar dat zal president Obama nooit willen toegeven. Het wachten op Amerikaanse beweging betekent dus wachten op de machtswissel in Washington. Dat betekent: vóór januari 2017 gebeurt er niets, tenzij IS eerder instort. Intussen beuken Russen (een deel van de Russische luchtmacht is gewoon nog in Syrië, en heel actief ook) en regime met kracht in op IS en Al-Nusra. De herovering van Palmyra vorige week liet zien dat het leger van het regime veel sterker is dan wordt erkend – mits het zich maar op een enkel front richten kan.

Een guerilla waarin overal soldaten nodig zijn om het gebied te controleren vermindert de effectiviteit van een modern leger vrijwel tot nul. De Spaanse uitvinders van de guerilla begrepen dat, de Oost-Europese partizanenlegers in WO2 bewezen hun gelijk. Minder bekend over WO2 is, dat de Duitsers in Joegoslavië (Tito!) en achter hun frontlinies in de Oekraïne enorme legers in het veld hadden om partizanen te bestrijden en het gebied te kunnen controleren. Dat verminderde hun effectiviteit aan het front enorm.

Dat de gematigden in gingen op het voorstel tot wapenstilstand was echter niets anders dan lijfsbehoud. Belegerd in Aleppo, en vrijwel afgesneden van de buitenwereld, leek niets hen te kunnen redden van de ondergang. Dat het regime daardoor troepen kon vrijmaken voor een opmars richting het IS-kerngebied via Palmyra, kan curieus genoeg hun definitieve redding betekenen.

Is is bezig in te storten. We zien er aan de frontlijnen nog niet veel van, maar de signalen zijn onmiskenbaar. Aan het IS-oostfront in Irak is het regeringsleger in opmars, en de IS-strijders vluchten bij het eerste schot. Het is de onbetrouwbare ineffectiviteit van het Iraakse leger die hen belemmert via een snelle opmars IS op de knieën te brengen. Aan het westfront naderen het regeringsleger van Assad ondersteund door Iraanse brigades en de Russische luchtmacht als een stoomwals. Deze troepen zijn op weg naar Deir-al-Sor en Raqqa, en het gemak waarmee Palmyra viel duidt er op dat de IS-strijders er geen gat meer in zien.

Zullen de IS-strijders zich doodvechten bij de verdediging van Raqqa? Niet waarschijnlijk. Om te snappen waarom dat niet gebeuren gaat, moet je iets begrijpen van de islam en haar geschiedenis. De religieuze extremisten proberen in de eerste plaats Mohammed na te volgen in zijn verovering van het Midden Oosten – maar daarin is geen plaats voor een verdedigingsoorlog en aanstaande nederlaag. De mohammedaanse overlevering kent een dergelijk verhaal niet, hetgeen voor veel religieuze extremisten het bewijs zal vormen dat IS bij nader inzien niet het geloofde kalifaat zal brengen. Zodat de man die zich nu kalief noemt niet door Allah gezonden is, met als consequentie dáárvan dat sterven voor zijn zaak niet de beloofde toegang tot het paradijs garandeert. Dat overwegende zullen veel strijders en jihadi’s concluderen dat het tijd wordt het vege lijf te redden. Zelfmoordaanslagen in West-Europa lijken op dit moment meer perspectief te bieden op directe toegang tot dat islamitische paradijs dan vechten in Syrië.

Als IS ineen stort, kunnen de gematigden met opgeheven hoofd capituleren. Met andere woorden: in Genève wacht men momenteel op de val van Raqqa. Tot die tijd kan er geen voortgang worden geboekt met de afwikkeling van de oorlog tegen de ‘gematigde oppositie’, die feitelijk al afgelopen is. Al worden er zo nu en dan krijgshaftige kreten geslaakt. Maar ik voorspel dat het na de val van IS heel snel zal gaan. Waarop Assad zich opnieuw tot president van Syrië kiezen laat. Maar dat wisten we eigenlijk al, hoe heftig Obama ook op dit punt nog tegenspartelt.

Hoe lang we daar nog op moeten wachten? Zeker weten doe je het nooit, maar het zou me ernstig verbazen als IS september halen zou.