Het ongeluk afgelopen weekend in Landgraaf illustreert de spagaat waarin de NOS zichzelf heeft gewerkt met haar voortdurende omfloerste berichtgeving en eufemistische benadering van nieuws over islamitische wandaden.

Het is best mogelijk dat het openbaar ministerie schuldiger is aan dergelijk omfloerst gedrag dan de NOS, maar desondanks treft de blaam de NOS als eerste. Indien de nieuwsorganisatie zich nooit iets had aangetrokken van aanwijzingen dat men liever zag dat er enige eufemismen worden gebruikt als islamitisch terrorisme aan de orde was, had het probleem zich nooit zo ver kunnen ontwikkelen als het zich nu toont.

De hysterie over islamitisch terrorisme schijnt bij de landelijke nieuwsorganisatie eerder groter te zijn dan bij het publiek dan kleiner. We zijn nu in het stadium beland dat elk grootschalig ongeluk dat niet eenvoudig geduid kan worden al op voorhand wordt behandeld alsof het islamitisch terrorisme betreft. Landgraaf, zo lijkt nu duidelijk, was een authentiek ongeluk met een roekeloze chauffeur, roekeloze festivalgangers die midden in de nacht onverlicht op straat zaten en daardoor vielen een dode en drie ernstig gewonden.

Je zou bijna zeggen: gelukkig! Een heel pijnlijke gedachte, die reflex.

Desondanks werd van af het begin overduidelijk rekening gehouden met islamitisch terrorisme – ook door mij overigens.

Aangezien islamitisch terrorisme specifiek is bedoeld om niet-islamieten ontzag voor de islam bij te brengen, is het voor terroristen al bijna nutteloos geworden in Nederland nog zelf aanslagen te plegen: de gezochte paniek is er toch al. NOS & OM garanderen dat zoals het gaat.

Daarnaast valt nu nog een tweede ontwikkeling te ontwaren. Het OM doet nu bij persconferenties zó vaag, dat niemand nog uit welk soort berichtgeving dan ook kan concluderen wat er nu eigenlijk aan de hand was. Geen journalist die dóórvraagt. Dat kan vanwege het OM best zijn om het eerdere eigen gedrag te rechtvaardigen, maar dat onder anderen de NOS daar in mee gaat creëert een situatie waarin het nauwelijks nog zinvol is er sowieso over te berichten.

En dat is het volgende stapje: er maar liever over zwijgen dan iets bekend te maken. Als het OM weigert enige helderheid te verschaffen over een gebeurtenis, als de NOS weigert helderheid te verschaffen en de zaak te duiden – haar bestaansrecht en -reden – en niet bericht zoals zij hoopt of wil dat iets is, dan heeft zij als nationale nieuwsvoorziener minder toe te voegen dan de geruchtenmachine op Twitter.

Versluierende persberichten van het OM zijn nu bijna nog nieuwswaardiger dan de NOS-bulletins die daaruit worden gedestilleerd. Daarmee vergroot de NOS eerder de onrust en onzekerheid van de Nederlandse bevolking dan dat zij mensen gerust stelt. Ziet de NOS zelf niet in dat zij hiermee haar eigen graf graaft?