Dat Italië door de Corona-crisis ernstiger getroffen werd dan veel EU-landen tot nog toe gaat ook voor de EU extra nare consequenties krijgen.

En vrijdag kwam ook nog het bericht dat ondanks de enorme getallen Italië de piek van de epidemie nog niet heeft bereikt. Binnen diens partij Lega ging de liefde  voor de statenbond nooit heel diep – bij de vorming van de eerste regering-Conte werden diverse ministersposten anders verdeeld op instigatie van Brussel, dat EU-vijandigen onder andere niet op Financiën wenste. Maar de huidige weerstand – van vooral Nederland – tegen een genereuze inzet van EU-fondsen ten behoeve van het zwaar getroffen land lijkt het laatste zetje te hebben gegeven. Salvini ligt nu serieus op koers om met zijn land de EU te verlaten.

Dat zal voor de EU een gamechanger zijn – pijnlijk genoeg van eigen maaksel. Zoals eigenlijk veel vaker dan rationeel is – op zichzelf al een argument tegen de Brusselse organisatie en zoals zij is gedegenereerd. Al sinds de dagen van Berlusconi is Italië voor de EU een gigantisch hoofdpijndossier, en de woede van Salvini is er de onvermijdelijke interest op.

De ECB – onder leiding van de Française Christine Lagarde – ging twee weken terug al keurig in het gelid, maar ook dat had als reden dat Italië eenzelfde pad naar de economische afgrond leek te vinden als ooit eerder Griekenland.

De ECB intervenieerde, en de rust keerde ogenschijnlijk weder, maar ook andere EU-lidstaten hadden dat eigenlijk wel kunnen gebruiken:

Het probleem is dat Italië een punt heeft. Net zoals Nederland een punt heeft. En dat punt is, dat als je alles optelt en aftrekt de onverenigbaarheid van de Europese economieën onder één munt ooit wel tot een breuk MOET leiden. Maar de euro houdt de EU bijeen, klagen de Eurocraten. De patstelling van vorige week was er het gevolg van, en dat conflict zal erger worden, naarmate de nood in de zuidelijke landen groter wordt, en de noordelijke (boreale??) landen zien aankomen wat de consequenties zijn. En dat dat een last is die ze niet alleen niet dragen kunnen, maar waarvoor ze ook geen mandaat van hun kiezers zullen krijgen.

Het is geen nieuws, en van diverse kanten is hiervoor gewaarschuwd. De ontkenning in Brussel wordt nu met een werkelijkheid geconfronteerd die zij niet aan kan. Dat vorige week via een videoverbinding een aantal regeringsleiders moest bakkeleien onder het wakend oog van de EU zonder dat die enige inbreng van belang had, is zo veelzeggend over de staat waarin de EU verkeert! De kwestie is niet langer of zij uit elkaar valt, maar wanneer en hoe de verhoudingen nog enigszins kunnen worden gelijmd zodat er niet direct een oorlog uitbreekt. Dat is op zich niet waarschijnlijk, maar landen in doodsnood doen gekke dingen.

Salvini vatte de situatie (vanuit zijn eigen perspectief) accuraat samen:

In veel Italiaanse kranten staat dat Noord-Europa de omvang van de ramp niet begrijpt. De zuinigheid van Nederland is op dit moment, nu corona zo veel slachtoffers maakt, ongelofelijk wreed, zo luidt het commentaar in een van de kranten. Oppositieleider Salvini nam al afscheid van de EU. “Dit is geen Unie, maar een grot vol slangen en jakhalzen.”

Wat slangen en jakhalzen betreft: Italië heeft vanzelfsprekend een eigen blok aan het been, met het zuiden van het land dat economisch maar niet in beweging wil komen. De immigratiecrisis – ook een EU-product pur sang – komt daar nog eens bovenop en maakt elk streven feitelijk ijdel. Vrijdag was wat Salvini betreft de maat vol:

…main opposition leader Matteo Salvini said Italy may even consider leaving the European Union once the country wins its fight against the coronavirus outbreak after the bloc rejected the idea of “coronabonds” to soften the economic impact of the virus.

Twee maanden terug wisten de gezamenlijke linkse partijen in Italië ternauwernood te voorkomen dat de Lega de sterkste van hun traditionele bolwerken stormenderhand zou innemen via de regio-verkiezingen, en prompt ging men van start met een soort juridische jihad, Kennelijk ontbrak het besef dat Salvini daarmee politiek niets meer te verliezen heeft, en vanbuiten de regering bij de Italianen het idee kan laten rijpen dat men van de EU af moet zien te komen.

“First let’s beat the virus, then think about Europe again. And, if necessary, say goodbye. Without even thanking it,” he wrote on his Twitter account on Friday.

Ook de Italiaanse regering zit overigens op de lijn-Salvini, al wordt dat nog niet letterlijk zo uitgesproken:

“They want us to get into debt so they can punish us,” also said Italian Industry Minister Stefano Patuanelli on the issue, while Foreign Minister Luigi Di Maio said “Europe should be fairer,” according to ANSA news agency.

Maar Italië heeft bij de cijfers van 2019 nog steeds een staatsschuld boven de 130% van het GDP.. De nu ontluikende crisis (met krimpend GDP!) en de uitgaven die de Italianen nu willen doen om gaande te blijven zal dat cijfer opstuwen in de richting van de 200% en dat wellicht passeren. Dat is geen punishment van Italië, maar om het te dragen zal de gehele EU vereisen zich daar kreunend onder te scharen. Het zou ook betekenen dat de bezuinigingen in Nederland van de afgelopen 10 jaar volledig zijn gedaan om nu de Italiaanse problemen te kunnen financieren. Dat zal het voor de Eurocraten wel waard zijn (zie rechts), maar verder voor niemand in dit land.

Dat Italië een te grote kluif is om middels het ESM te redden is een feit waarover men het tijdens de Griekse crisis al eens was, en dat Rutte en Merkel zich daarom nu tot het uiterste verzetten tegen de inzet van het ESM is niet meer dan gezond verstand. Bovendien waren zij ook al aanwezig bij de deliberaties in 2010 – de Zuid-Europese leiders zijn sindsdien allemaal nieuw, en wie voor zijn eigen landje vecht heeft andere belangen dan wie voor een ander eigen landje vecht.

En dat is precies waarom de EU zo snel mogelijk moet worden opgedoekt.

---

Meer over de economische en politieke perikelen van Italië vindt u hier op deze site.
Meer over het Corona-virus (Covid-19), de wijze van aanpak en haar economische gevolgen vindt u hier op Veren of Lood.