De basis van het boreale schisma is, dat als je iemand je hervormingsbeweging laat organiseren als een normale partij, het ook een normale partij wòrdt. Inclusief de normale hordes baantjesjagers.

Het is te vroeg om al te spreken van een echt schisma in het FvD. Het interview met Henk Otten in het NRC dat dit weekend werd gepubliceerd was in veel opzichten tè bizar en afwijkend van wat het gros der leden hoopt dat de partij bereiken zal. De meeste mensen die ik er over sprak namen aan dat we het over een strategische afleidingsmanoeuvre in het politieke schaakspel hebben. Sommigen zien het als een broodnodige begrenzing van Thierry Baudet. Naar mijn idee speelt er iets anders, en we hebben dat eerder gezien.

Het vervelende is dat dit patroon intussen overbekend is. Als je een nieuwe partij op rechts wilt starten kun je er vergif op innemen dat je hordes mensen trekt die ooit de VVD zijn uitgezet omdat ze te eigenwijs waren. Slim, bevlogen en onregeerbaar – omdat ze allemaal ego’s hebben waarbij vergeleken dat van Thierry Baudet ietwat bleekjes afsteekt. Maar weinig kiezers vonden hen echt interessant, zodat ze vrij zwevend politiek gruis werden. De afgelopen twintig jaar heeft Nederland op rechts een wolk van dergelijk politiek gruis zien ontstaan, en iedere nieuwe ‘rechtse’ partij heeft als kenmerk dat het als een magneet op dergelijke mensen werkt (grappige noot: in de astrofysica wordt dit ook wel een Trojaans punt genoemd).

De PVV hield dat type belangstellende uitermate standvastig op afstand, het FvD liet Henk Otten de partij-organisatie opbouwen. Het resultaat is niet alleen een grote groep mensen die het FvD zien als een VVD 2.0, maar ook een bekwaam opgebouwde organisatie al la Henri Keizer. Waarin interne democratie geminimaliseerd kon worden, maar waarin de partijsecretaris ( om even een klassieke communistische evenknie te benoemen) in staat blijkt aan alle touwtjes te trekken. Met een tamelijk groot eigen ego, ook nog. Want wat zegt Otten in dat NRC-interview prompt, nadat men hem eerst begint uit te vragen over zijn partijleider en hoe hij daar naar kijkt??

Ik dacht dat dit interview over mij zou gaan.

Klassiek aangepakt door de NRC-journalisten: even de geïnterviewde provocerend uit zijn tent lokken, en daar komt gierend het Otten-ego de hoek al om. Een garantie voor (veel te) boude uitspraken van iemand die laat blijken dat het nu zijn beurt eens is – hebben we Baudet niet al genoeg zien ego-trippen? Het is een uitstekend NRC-interview – een waar inkijkje in de ziel van deze politieke newbie. Otten heeft de voorwaarden voor het succes middels het FvD geschapen, en hij wil het weten ook. Dat laat vooral zien dat de pers te woord staan iets is dat je leren kunt – en dus leren moet. Otten is bij zijn eerste poging gezakt, en heeft nu de keus tussen open interne rebellie, en inbinden. Gezien wat hij in dat NRC-interview heeft gezegd lijkt het er op dat hij zichzelf als de sterke man van het FvD beschouwt, en Thierry Baudet als uithangbord dat hij gebruikt om naar zijn gedroomde positie in de Nederlandse politiek te surfen.

Niet wat je wilt van iemand die achter de schermen je partij op bouwt en slechts de machinerie gaande houdt.

Er werden dit weekend al veel vergelijkingen gemaakt met de LPF (de hoop die daaruit spreekt is deprimerend, maar niet onverwacht), maar mijn eerste reactie was dat het eerder op de ondergang van Leefbaar Nederland lijkt. Daarin ben ik de enige niet. De dramatische gebeurtenissen na het opblazen van Leefbaar door Fortuyn, zijn door het succes van de LPF, de moord en de nasleep echter buiten beeld geraakt – ten onrechte want het was een zeer instructieve periode. Het grote verschil waar deze vergelijking echter mank gaat, is dat Fortuyn de condottierri van Leefbaar was, die voor zichzelf begon. Baudet is de oprichter en inspirator van het FvD, en dat maakt zijn positie anders. Het maakt het ook moeilijker er eventueel uit te stappen en opnieuw te beginnen, als Otten hem de pin op de neus zet.

Otten is de politiek in gegaan om macht uit te oefenen, Baudet om iets te veranderen, liefst véél te veranderen. Zoiets schuurt altijd, en men heeft elkaar nodig. Pas nádat Baudet zijn veranderingen onomkeerbaar in gang heeft gezet zou het FvD moeten besluiten zichzelf op te heffen of door te gaan als normale politieke organisatie. Dat Otten die crisis nu al ruim tevoren forceert bewijst zijn gebrek aan visie en politiek inzicht, of een ongeloof in wat Baudet met het FvD bereiken wil.

Of Otten denkt dat dít zijn moment is zich te manifesteren? Dat kan niet goed aflopen. Hoe dan ook is Baudet aan zichzelf en zijn ideeën verplicht meer aandacht te schenken aan wat Otten uitvoert. Of hij daarvoor tijd en ruimte maken kan? Als je tussentijds ook een roman in elkaar draait, mag dat geen probleem zijn. Politiek dilettantisme is prachtig om mee te koketteren, maar wie bewijst het in die zin serieus te bedoelen zal snel afscheid nemen. Daarvoor is de beweging die Baudet startte echter te belangrijk. Als Otten niet in bindt moet hij weg. Kan Baudet dit afdwingen? Het zal voelen als de keus tussen politieke patricide en suïcide.

Maar Baudet kan dat niet uitstellen, want het is te laat als Otten over een jaar zijn positie als partijgezicht in de Eerste Kamer heeft bestendigd. Dan krijg je twee vleugels die steeds vaker met elkaar in conflict raken. Het is vervelend voor hem, maar Baudet kan zich niet langer veroorloven de personele bezetting van het FvD aan Otten over te laten. Ooit moet er weer een lijst voor de Tweede Kamer komen, en dat moet de lijst van Baudet zijn. Anders eindigt dit inderdaad met een LijstTB, en een losse zetel in de Tweede Kamer voor Henk Otten namens het FvD 2.0. Ingewikkelder is het niet.