Dat Marine le Pen de tweede ronde zal halen van de Franse presidentsverkiezingen wordt al een jaar door niemand meer betwijfeld. Maar het gaat er om wie haar tegenstander wordt.

Afgaand op de peilingen zal de kandidaat van de Republikeinen – de voormalige gaullisten – de voornaamste tegenstrever worden. Die Republikeinen hielden gisteren hun voorverkiezingen, met als meest opvallende resultaat dat oud-president Sarkozy het veld moest ruimen ten faveure van Alain Juppé (lang beschouwd als zijn voornaamste tegenstrever) en François Fillon, net als Juppé een oud-premier. Deze beide heren moeten aanstaande zondag samen uitmaken wie de presidentskandidaat van de Republikeinen wordt. Fillon haalde 44%, Juppé 28% en Sarkozy slechts 21%. Zondag kiezen de partijleden uit de hoogste twee hun kandidaat.

Sarkozy werd lang beschouwd als de meest logische kandidaat, maar de plotselinge opkomst van Fillon laat zien dat de partijleden de dreiging van een proces tegen Sarkozy serieus nemen, en geen herhaling wensen van 2012, toen Sarkozy verloor van Hollande omdat de Fransen hem per sé niet wilden, mede vanwege de geur van corruptie die hem omgaf. Dat Sarkozy revanche wilde was niet vreemd, dat Marine Le Pen daarvoor een geschikte tegenkandidaat was eveneens.

In de huidige peilingen gaat Le Pen op kop met 29%. Een straatlengte voor… Sarkozy, die op 21% werd gepeild. Juppé peilde vorig jaar overigens geregeld iets beter dan Sarkozy, en leek voor Le Pen een onaangenamer tegenkandidaat dan de oud-president. Maar gezien de overwinning van Fillon gisteravond zal aanstaande zondag een formaliteit blijken, ook omdat Sarkozy zich al achter Fillon heeft opgesteld. Daarmee is Juppé vermoedelijk uit de race, en daarmee doen de Republikeinen zichzelf een groot plezier. Niet alleen is Juppé een anachronisme uit de tijd van Chirac, maar hij heeft wegens corruptie een aantal jaren geen politiek ambt mogen vervullen. Daarmee is ook zijn kandidatuur omgeven met zowel de geur van revanchisme als van viezigheid. Het lijkt er op dat de Fransen daarvan genoeg hebben.

Fillon is een verrassende keus, niet in het minst omdat zijn carrière altijd sterk verbonden was met die van Sarkozy. Daarvan lijkt hij zich nu op tijd te hebben losgemaakt, en daarmee kan hij zich presenteren als iemand die zich niet al te veel heeft ingelaten met baantjes jagen. Na zijn aftreden als premier na de verkiezing van Hollande is Fillon lange tijd uit beeld geweest. Dat lijkt nu voor hem te pleiten.

Hoe staan de kansen van Fillon tegen Le Pen? Dat is de vraag. De NOS had het gisteren over een ‘liberaler’ kandidaat dan zijn tegenstrevers Juppé en Sarkozy. Als dat waar is, stijgen de kansen van Marine le Pen. Of het waar is valt nog te bezien. Fillon lijkt zich sterker te willen profileren als een recht&orde-man dan Juppé, die de oude lijn van Chirac uitdraagt. Dat is waar Sarkozy in deze voorverkiezing faalde: hij is op dat vlak vrijwel even ongeloofwaardig als François Hollande.

Met Hollande moet worden genoemd dat de socialisten diep in de problemen zitten. Ze hebben nog geen kandidaat, en een formele kandidatuur van de president is een garantie voor electorale desintegratie in maart aanstaande. Vorige week stelde Macron, een oud-minister van economische zaken die met Hollande in onmin raakte zich kandidaat als onafhankelijke. Het is de enige serieuze kandidaat van links tot nog toe, en alternatieven zijn nauwelijks te bespeuren.

Met een vaste aanhang van rond de 30% lijkt Le Pen zeker te zijn van de tweede ronde. Zelfs als Macron Fillon de loef zou weten af te steken als tweede kandidaat voor die tweede ronde, dan lijkt het er op dat Le Pen meer kans zal hebben dan tegen een traditioneel rechtse kandidaat. Links heeft ten tijde van de tweede ronde tussen Le Pen senior en Jacques Chirac in 2002 nog campagne gevoerd met de slogan: “Kies de schurk, niet de fascist”. Dat zie ik de rechtse partijen nog niet doen, zo’n campagne ten bate van een socialistische kandidaat. Hoe linkser de reputatie van de tegenstander van Le Pen, des te meer kans zal ze hebben.

Wat dat betreft is de uitschakeling van Sarkozy gisteravond voor het Front Nationaal ongetwijfeld een reden voor champagne geweest. Maar de weg is nog lang, en dat Fillon gisteravond bewees dat peilingen op dit moment op geen enkele wijze vertrouwd kunnen worden zal Le Pen en haar partij veel moed geven.