Met Frankrijk gaat het van kwaad tot erger. Francois Hollande wekt nog steeds de indruk graag president te willen worden, maar niet te beseffen dat hij al gekozen is. En erger: dat hij al lang en breed aan het werk had moeten zijn. Deze week liet hij zich drie kwartier uitgebreid op TV ondervragen. Boodschap: “Ik doe mijn best.” Nog slechts 29% van de Fransen heeft er vertrouwen in.

Het is verleidelijk slechts langs de zijlijn te staan en je rot te lachen, maar in Frankrijk wordt sinds de verkiezingen vorig jaar de basis gelegd voor een drama. President Hollande weet zich nu al geen raad, zijn populariteit is ongekend laag, en de leden van zijn kabinet kijken al over hun schouders naar trappelende partijgenoten die denken het regeren beter te kunnen.

Niet zelden is het nemen van géén maatregelen beter dan lukraak aan de slag gaan (zoals het huidige Nederlandse kabinet helaas demonstreert), maar Frankrijk is er structureel ernstiger aan toe dan ons land. Maatregelen zijn wel degelijk vereist, doch Hollande doet weinig anders dan socialistisch geïnspireerd de armen ten hemel heffen en de kiezer bij herhaling te vragen vertrouwen in hem te hebben. Het ziet er vroom uit, maar doet hij verder nog iets?

Bekend is dat Hollande vorig jaar vrijwel direct na te zijn gekozen aankondigde, de rijken met 75% per jaar te zullen belasten. Het zijn van die maatregelen die behoren tot de linkse verkiezingsretoriek, maar ze uitvoeren – zo behoort elke politicus te weten – is een rampzalig idee. En inderdaad, prompt verhuisde een hele generatie jonge Franse ondernemers naar Londen, waar het fiscale klimaat bepaalt vriendelijker is, en ze met open armen werden ontvangen. Maar enige tijd terug werd de maatregel door het Franse hooggerechtshof afgeschoten als zijnde discriminerend.

Frankrijk is niet concurrerend meer, en dat is al een jaar of acht zo. Sarkozy is er niet in geslaagd het tij te keren, maar de handelsbalans laat zien dat de noodzaak steeds groter wordt:

Dit staatje spreekt voor zich. Het is een situatie die geen enkel land zich kan veroorloven, maar Frankrijk laat het gewoon gebeuren.

De werkloosheid is op Europese schaal gezien nog redelijk binnen de perken (10,6% in januari), maar stijgt al 22 maanden onafgebroken, en nadert het record van 1997 in absolute cijfers. Bijna 4 miljoen Fransen zoeken thans werk. En dat in een land waar de overheid veruit de belangrijkste werkgever is, die bijna 60% van het GDP uitgeeft. Ter illustratie, zelfs in het vroegere communistische Oost-Europa lag dat cijfer nooit hoger dan circa 80%.

Twee weken terug al moest de socialistische regering door het stof met een economische U-bocht die op de keper genomen slechts een beperkt economisch stimuleringsprogramma behelst. Desalniettemin is de socialistische na-ijver weer helemaal terug, met het voorstel bedrijven aan te slaan met heffingen die moeten bewerkstelligen dat managers die meer dan een miljoen verdienen, alsnog voor die eerder gewraakte 75% worden belast. De waanzin ten top. Verdere maatregelen voorziet de regering-Hollande dit jaar niet. Dit, is alles.

De gevolgen laten zich raden. In de eerste plaats is het na het eerste fiasco sterk de vraag of dit constitutioneel overeind blijft, maar veel ernstiger is natuurlijk, dat nog veel overtuigender dan bij de eerste poging iets van een 75% belasting in te voeren, het de Fransen duidelijk zal zijn geworden dat het ondernemingsklimaat in Frankrijk voorlopig niet beter worden zal. Dit zal een vlucht van hoofdkantoren naar het buitenland op gang brengen, waarbij vergeleken de verhuizing van rijke Fransen als Gerard Depardieu vorig jaar kinderspel is. En hoofdkantoren die eenmaal verdwenen zijn, komen niet snel meer terug.

Hollande is een aardige man die uitstraalt graag een geliefd leider te willen zijn die zijn gehele volk laat meedelen in het goede der aarde. Hoe het goede der aarde verworven wordt, anders dan door als roverhoofdman rijke mensen van hun bezittingen te ontdoen, heeft hij helaas nooit eerder overdacht. Dat is ook al te merken aan de positie van Frankrijk in EU-verband. Vanuit Berlijn bezien is de president een quantité negligeable – en behandelt hem ook zo.

Wat de vrije val van de Franse economie nog stoppen kan? Op korte termijn zijn de vooruitzichten bijzonder somber. In Frankrijk zijn revoluties in minder ongunstige situaties uitgebroken.

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.