Dat de Russische interventie in Syrië niet lekker valt bij de USA en de NATO, is alleszins voorstelbaar. Maar de oorlogsretoriek die steeds meer wordt gebezigd ziet er angstaanjagend dom uit. En tot onze schande is het vooral de NATO die zich hieraan de laatste weken het meest schuldig maakt.

Confrontatie-politiek
De steeds confronterender reacties van de NATO op de Russische interventie in Syrië beginnen ongezond obsessief te worden. Zodanig zelfs, dat je je begint af te vragen of mensen binnen de NATO er een kennelijk belang bij hebben een grote confrontatie uit te lokken.

De schending van het Turkse luchtruim door een Russisch gevechtsvliegtuig zaterdag is tot bespottelijke hoogtes opgespeeld, als je bedenkt dat de Russen binnen de kortste tijd Turkije uitleg verschaften en excuses maakten. Maar de USA meende te kunnen concluderen dat het meer was dan een vergissing van een enkele piloot, en begon stampij te maken.

De pijn zit hier in:

“Allies call on the Russian Federation to immediately cease its attacks on the Syrian opposition and civilians, to focus its efforts on fighting ISIL, and to promote a solution to the conflict through a political transition.
“Allies also note the extreme danger of such irresponsible behaviour. They call on the Russian Federation to cease and desist, and immediately explain these violations.”

De Amerikanen willen dat de Russen zich schikken naar hun inzichten in de Syrische oorlog. En zagen hierin bovendien een kans om voor het oog van de wereld de aandacht af te leiden van het bombarderen van een hospitaal van Artsen zonder Grenzen in Kunduz, Afghanistan. Maar zoals ik al eerder schreef, de positie van de Russen in Syrië is niet zonder grond of rechtvaardiging.

The guns of August
Dat de spanning tussen NAVO en Rusland steeds verder oploopt neemt men blijkbaar voor lief. Maar wie ooit de correspondentie voorafgaand aan het uitbreken van de eerste Wereldoorlog heeft doorgenomen, zal beseffen dat een escalatie soms in een klein hoekje zit. Niet de bekende oorzaak van de moord op aartshertog Frans-Jozef in Serajevo gaf het startschot voor die desastreuze oorlog, maar de onzorgvuldigheid waarmee diplomatieke post die de spanningen moest oplossen werd geformuleerd. Het Duitse kabinet ging na eerste kennisname van de gebeurtenissen op de Balkan gerustgesteld op vakantie – een maand later was men in oorlog. Het is een illustratie dat als de spanning behoorlijk oploopt – wat toentertijd in Europa ontegenzeglijk al een paar jaar gaande was – kleine vonkjes grote ontploffingen kunnen veroorzaken.

Kan het beter?

Israël
Israël laat zien hoe dat beter moet. Benjamin Netanyahu reisde al voor het losbarsten van de Russische aanvallen op de opstandelingen naar Moskou, maakte afspraken over het vermijden van confrontaties tussen de militairen van beide landen, en kreeg ongetwijfeld de verzekering mee dat als het aan Rusland lag, Assad zich de komende tijd rustig zal houden indien hij overleeft. In hoeverre dat ook inderdaad aan Rusland ligt moet worden bezien, maar in het licht van de ontstane situatie was het een verstandige zet.

Iets waaraan Barack Obama zich niet zal spiegelen, want de vijandschap tussen de Amerikaanse president en de Israëlische premier is welbekend. Het probleem van Obama is dan ook een ander.

Amerikaans falen
De Amerikaanse politiek in het Midden Oosten staat op instorten, en het is geen gewaagde uitspraak om te zeggen dat zij volledig heeft gefaald. En daarmee zal vijftien jaar intensieve Amerikaanse bemoeienis met het MO (en Afghanistan) worden bijgezet op de schroothoop der geschiedenis. Dat is voor geen enkele bewindspersoon een plezierige constatering, en voor een ijdel mens als Obama is dat een fiasco dat onverdraaglijk is.

Desalniettemin valt moeilijk te ontkennen dat de politiek die door Bush werd ingezet al weinig kansrijk was, maar Obama zal de schuld krijgen van de uiteindelijke mislukking, omdat die zich tijdens zijn bewind voltrok. Daarom is het des te meer een moeilijk te accepteren deceptie. Dat de terugkeer van Rusland op het wereldtoneel en de opkomst van China eveneens een rol hebben in de verminderde speelruimte voor de USA, zal vanuit het perspectief van de gemiddelde Amerikaan weinig ter zake doen. Uitgaan van eigen kracht is een voor Amerikanen logische wereldbeschouwing. En het lijkt er op dat dat minder en minder een vanzelfsprekendheid zal zijn de komende tijd.

De feiten zouden dus moeten leiden tot een verstandiger, verzoenender aanpak. Maar de ijdelheid in Washington lijkt dat onmogelijk te maken. Met alle risico’s van dien.

---

Volg ook ons Dossier Wereldpolitiek USA en Dossier Syrië