De VVD – en haar fractievoorzitter zijn dit weekend weer betrapt op hypocrisie en hanteren kadaverdiscipline om dat aan te vatten. Je zou nog naar het CDA gaan terug verlangen.

Ditmaal gaat het om de wijze waarop de partij om gaat met Kamerlid Wybren van Haga. Die had een akkefietje waar de VVD zich in december al rot van schrok, maar dat formeel is toegedekt. Een half jaar terug schreef ik er over:

De hele kwestie lijkt maar beperkt dubieus, maar de implicaties zijn enorm. Wat het voor de VVD dubieus maakt is dat het te eenvoudig in de openbaarheid kan worden gebracht. Zo’n zaak als rond Hennie Keizer vorig jaar is voor veel mensen al snel te ingewikkeld, maar dit kun je eenvoudig terug brengen tot een paar quotes die de VVD niet horen wil: vastgoed, huizen melken, regels niet naleven. Met allemaal connotaties van illegale verhuur en wat al niet. Dat lijkt in het geheel niet aan de orde, maar het speelt intussen wel.

Van Haga heeft intussen te horen gekregen dat hij alleen nog mag opzitten en verplicht is op tijd pootjes te geven. Hetgeen de VVD – vanzelfsprekend – ontkent:

.@JeroenStans als @VVD voorlichting nu zegt dat er nooit een verzoek is ingediend, dan zeiden ze afgelopen vrijdag nog iets anders. Zie mail. #VanHaga pic.twitter.com/DFkRqgPSt9

— Ton F. van Dijk (@tonfvandijk) August 6, 2018

Wat de VVD hiermee opnieuw demonstreert is dat de partij aan de leiband van de Afdeling Voorlichting loopt. Nog steeds. Die Afdeling Voorlichting zal deze zomer al hard genoeg geschrokken zijn van de onverhoedse wijze waarop pretendent-Dijkhoff zich bloot gaf, maar als iemand daar iets van heeft geleerd is het in ieder geval niet fractievoorzitter Dijkhoff geweest. Want het nieuwe relletje rond Van Haga kon je van mijlenver zien aankomen, domweg omdat niemand vergeet dat hij er is. De ‘rotte poot’ van de coalitie, zoals GeenStijl het terecht formuleerde.

Wat zien we hiermee terug? Dat deze coalitie een probleem met zichzelf heeft. Niet alleen met de aanstaande gevechten rond de Statenverkiezingen komend voorjaar en een mogelijk verlies van de meerderheid in de Eerste Kamer. Nu ook dit non-probleem in de Tweede Kamer. Van Haga heeft in een eerder stadium al laten weten dat hij zijn zetel niet zal opgeven. Dan is de stap naar het bedreigen van de coalitiesamenwerking nog maar een kleine. Binnen de VVD-fractie heerst dus een gewapende vrede – voor zo lang het duurt.

Voor de onafhankelijkheid van VVD-Kamerleden in de toekomst is dit een beangstigend perspectief. Bij de afgelopen verkiezingen verdween al een aantal erkende egotrippers met een eigen mening, maar geholpen heeft het blijkbaar onvoldoende. Dat maakt dat de VVD zich zoals de hazen nu lopen opnieuw dieper zal gaan ingraven. Fractievoorzitter Dijkhoff laat zien niet in staat te zijn gezag uit te oefenen zonder zijn hulptroepen van de Afdeling Voorlichting, en dat is een zoveelste slecht teken.

Dat houdt in dat er opnieuw naar behoeftige Ja-knikkers zal worden gezocht voor wie een baantje in het parlement hen volledig afhankelijk maakt van De Partij. Als een partij echter in de oppositie belandt kun je niet zonder kritisch denkende houwdegens. Dat heeft het CDA de afgelopen twintig jaar overtuigend genoeg bewezen zou je zeggen Aan de VVD bleek die boodschap onvoldoende besteed, moet worden gevreesd. Want van een gezond debat is binnen de VVD al jaren niets meer te bespeuren.