Een meevaller van 3,2 miljard euro? Je kunt het aan het bestuurlijke falderappes van VVD en PvdA overlaten om met dergelijke stunts aan te komen zakken. Baron Münchausen – die zichzelf aan zijn haren uit het moeras trok – is eindelijk overtroffen.

“Kabinet heeft meevaller door garantie aan DNB” kopte de Volkskrant gisteren, boven een bericht dat rechtstreeks werd overgenomen van het ANP. Het is maar wat je een meevaller noemen durft. De uitspraken die minister Dijsselbloem (Financiën) in Het Journaal deed wierpen meer licht op de zaak, en onthulden het karakter van dit gevonden geld: de minister heeft via een bijzonder dubieuze boekhoudtruc een methode gevonden om zich tegenover Brussel te verdedigen voor het niet halen van de 3%-norm, dit en in volgende jaren. Nu is het begrotingsgat tot 3% tot 2017 wel wat omvangrijker dan die 3,2 miljard, maar het is een goed begin. En alle beetjes helpen, zouden ze in Griekenland zeggen.

Die 3,2 miljard zijn cumulatief mogelijk door een garantstelling van 5,7 miljard inkomsten door de staat der Nederlanden aan de Nederlandsche Bank, waardoor een winstuitkering op toekomstige inkomsten uit leningen – aan de insolvabele eurolanden die eerder al een bailout ontvingen – mogelijk wordt. Want aan die leningen aan de perifere landen gaan wij als Nederland namelijk vet verdienen! De echo’s van Jan-Kees de Jager schalden hol over het Binnenhof.

Het is ook eigenlijk al te dol: de regering neemt nu een winstuitkering op de rentebetalingen van een lening die zijzelf garandeert. Dat betekent niets anders dan dat zij de garantie geeft dat als die lening onverhoopt niet wordt terugbetaald, of er geen rente op komt, zij via de Nederlandse begroting alsnog de Nederlandsche Bank schadeloos stelt. Ergo, Dijsselbloem leent alvast 3,2 miljard uit toekomstige begrotingen om zijn financiële gaten van vandaag mee te vullen. Alleen doet hij dat niet via de staatsschuld, maar door een greep in de kas van DNB te doen. Zonder deze ingreep zou DNB namelijk verplicht zijn haar reserves komende jaren op peil te brengen, en deze truc omzeilt die verplichting.

Het is een wel heel dikke sigaar uit eigen doos.

Ongetwijfeld zal het de EC allemaal worst zijn, maar er zit nog een tweede luchtje aan dit plan dat in tegenspraak lijkt met formele EU-regels, al lijkt niemand zich daaraan te willen houden als het niet uitkomt: de keerzijde van deze constructie is dat het hier in feite een rechtstreekse garantie van onze overheid betreft, dat de perifere overheden hun bailout zullen kunnen financieren. En dat gaat dan weer in tegen het verbod van rechtstreekse leningen en garanties tussen lidstaten, terwijl dat op de keper genomen een onlosmakelijk onderdeel van deze truc is.

Het enige ‘voordeel’ is dat alleen landen die meebetaalden aan de bailouts tot nog toe eveneens deze truc zouden kunnen uithalen, maar formeel zijn dat ook Frankrijk, Italië en Spanje (nog steeds!). Maar aangezien die garanties door al deze landen gezamenlijk zijn gedaan, staan ze daarvoor dus collectief garant. Als bijvoorbeeld Spanje hierdoor extra lucht denkt te kunnen happen, hebben wij indirect deelgenomen aan de financiering daarvan. En hen het idee zelf aan de hand gedaan.

De Nederlandse overheid geeft zichzelf de garantie dat zij de verplichtingen aan haarzelf garandeert, en meent op basis daarvan recht te hebben op vooruitbetaling van de potentiële winsten. Het is het type stunt waarmee malafide bestuurders van duistere beursfondsen zichzelf miljardenbonussen menen te mogen uitkeren. Maar daar zijn wij tegen, natuurlijk.

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.