De rellen rond de G20-bijeenkomst in Hamburg maken iets heel erg duidelijk over de sociaal-politieke opstelling van de elites. Maar er zijn meer tekenen aan de wand.

Mijn twittertijdlijn van afgelopen weekend stond bol van het commentaar op de rellen in Hamburg. Een goede tweede waren de reacties op het schandalige commentaar waarmee diverse media de extremiteiten in de oude Hanzestad probeerden te bedekken of zelfs te ontkennen. Dat varieerde van de NOS die de aantallen gewonde Duitse politiemensen stelselmatig te laag meldde (tot dat de G20 voorbij was) tot diverse ‘journalisten’, die berichtten dat er weinig aan de hand was voor zo ver zij konden zien – wat een eigenaardige manier van verslaggeving is als overal rondom de walmen van brandende auto’s je het zicht benemen. Letterlijk waar, maar pertinent onjuist.

Geschiedkundige vergelijkingen hebben vaak het gebrek dat ze met wijsheid achteraf worden gedebiteerd, en obligaat zijn of maar alleen in een bepaald perspectief waar. Ook daarom is het voor historici die zichzelf serieus nemen altijd gevaarlijk om teveel vergelijkingen te presenteren – de omstandigheden zijn altijd weer net even anders. Dat geldt speciaal voor deducties die verleidelijk zijn omdat ze politiek goed uitkomen.

Een aardig voorbeeld zijn de vergelijkingen met de ondergang van het Romeinse rijk. Er bestaat een boekje met alle exclusieve theorieën die ooit te berde zijn gebracht waarom het Imperium Romanum (IR) aan zijn einde kwam. Dat zegt ook iets over onze fascinatie er mee. Dat tegenwoordig de immigratie in het IR hoog op de agenda van vergelijkingen staat is zowel logisch als onterecht. Neem het van me aan, ik ben op die periode afgestudeerd.

Desondanks – u voelde hem al komen – wil ik een parallel trekken tussen de huidige behandeling van de linkse gewelddadigheden zoals in Hamburg, met de gewelddadigheden die het einde van de Duitse WeimarRepubliek (1919-1933) inluidden. Zowel het verschil als de gelijke elementen zijn veel zeggend.

Als er in de huidige situatie overigens iets ontbreekt, zijn het rechtse knokploegen die de gevechten met linkse straatbendes aan gaan. Wat we vaak niet weten of weer snel vergeten is dat de SA en later de SS in eerste aanleg zelfverdedigingsgroepen waren die partijbijeenkomsten van de Hitler-partij moesten beschermen. Dat duurde niet lang – al snel werd de strijd op straat met de rode knokploegen aangebonden. De bruinhemden versloegen de roodhemden, en Hitlers NSDAP werd een partij van belang – in die volgorde.

Dat Hitler vervolgens aan de macht kwam was omdat de Duitse elite van die tijd banger was voor roodhemden geweld dan geweld van nationalistisch gezinde bruinhemden. Dat had ook een geschiedenis: In Duitsland herinnerde men zich nog de ‘rode’ excessen tijdens de Commune van Parijs in 1871. Het gevaar dat dreigde als de ‘roodhemden’ aan de macht kwamen was duidelijk – men hoopte Hitler en zijn bruinhemden te kunnen gebruiken dit gevaar af te wenden. Het vervolg is bekend: WW2 en alles wat daarbij kijken komt.

Het interessante aan die situatie was dat de zittende elite banger was voor de roodhemden dan voor de bruinhemden, en daar een historisch goede reden voor had. Als je dat vergelijkt met de huidige dag, dan zie je dat het spook van die (tegenwoordig niet-bestaande) bruinhemden de zittende elite meer angst aan jaagt dan als de roodhemden de macht zouden veroveren. Onze kabinetsformatie dit jaar is daar ook een voorbeeld van – de SP werd aan tafel genodigd, maar sloeg dat beleefd af en ging demonstreren in Hamburg. Over hoe de militanten van links zich kunnen misdragen en daar vervolgens ook nog heilig over doen leest u hier.  Filmpjes van afgelopen weekend vindt u bijvoorbeeld hier.

De analogie is duidelijk. De hysterische angst voor niet-bestaande  bruinhemden zal op termijn de nu zittende  elite in de armen van het extreemlinkse rapaille drijven. Deels is dat extreemlinkse rapaille al deel van de elite geworden, dus het voelt ook nog ietwat ‘vertrouwd’. Ik zie daar geen weg om heen. De mate van acceptatie van links geweld onderstreept slechts de geldigheid van deze analyse.