Vrijdag kwamen er via landelijke media berichten door dat rebellen van IS en het Al-Nusra-front ten zuiden van Damascus een vrije aftocht zouden krijgen van de Syrische regering. Een curieuze kop waar de argeloze nieuwsconsument geneigd zal zijn gedachteloos aan voorbij te gaan.

De precieze redenen van de manier waarop dit bericht (zie rechtsonder) werd gebracht bespreek ik later vandaag, eerst even de feiten en de betekenis van deze gebeurtenis.

De rol van de VN in dit geheel is niet geheel onbelangrijk. De situatie van de opstandelingen die zich in de buitenwijk Yarmuk net buiten Damascus hadden verschanst werd steeds moeilijker, en er waren ook burgers aanwezig in die wijken. Het Syrische leger hield deze wijken al ruim twee jaar ingesloten. De analogie met een middeleeuwse belegering van een kasteel gaat verder dan alleen een optische. De belegerden begonnen tekort aan alles te krijgen, de belegeraars hadden geen belang bij een bestorming van de verdedigde posities. Het onderhandelingsresultaat is vergelijkbaar met de capitulatie van de laatste verdedigers van Homs, waarover ik al eerder schreef.

Waarom accepteert het regime deze aftocht van de belegerden?

Omdat het leger van Assad een oorlog te winnen heeft. Het uithongeren van een troepje vijandelijke guerrilla’s in een buitenwijk bindt troepen die elders nuttiger kunnen worden ingezet. Het Syrische leger is doende Aleppo in te sluiten, en als die stad tot overgave kan worden gedwongen zijn niet alleen de ‘gematigde’ rebellen niet langer een militaire factor van betekenis, maar is de kans om de weg van Raqqa naar Turkije af te sluiten reëel geworden. Als dat lukt is deze oorlog zo goed als voorbij: IS is voor de aanvoer van voorraden volledig afhankelijk van de route naar de Turkse grens. En de olie waarmee men deze voorraden betaalt moet ook langs deze weg, die nu al stevig door de Russische luchtmacht wordt gebombardeerd.

De 2000 strijders die Damascus nu mogen verlaten zullen ongetwijfeld elders weer aan het front worden ingezet, want ook IS en Al-Nusra hebben een steeds nijpender tekort aan soldaten. Maar het aantal soldaten dat nu voor het leger van Assad elders beschikbaar komt is groter dan het aantal vijanden dat nu een vrije aftocht krijgt. Dat weten de verdedigers ook wel, maar hun positie was vrijwel hopeloos. Dat de Russische luchtmacht zaterdag de leiding van een der groepen in dit gebied wist te doden, zal weinig uitmaken voor de aftocht die overeengekomen werd.

En het psychologische element is evenzeer belangrijk. Na jarenlange stapje voor stapje achteruit te zijn gedrongen, is het Syrische leger sinds september (het begin van de Russische interventie) vrijwel overal in het offensief. Dat verschillende ‘pockets’ nu recent hebben gecapituleerd, voedt de hoop dat de strijd overzichtelijker wordt. En een regulier leger is bij uitstek geschikt om een overzichtelijke oorlog tegen ongeregelde verzetsgroepen te winnen. Militair. Dit gebeurt zo zelden dat we geneigd zijn te vergeten dat dat tot de mogelijkheden behoort.

Berichten van de afgelopen dagen dat 25 januari de onderhandelingen tussen de Syrische regering en de ‘gematigde’ rebellen zullen worden hervat vergeten de vraag te stellen, wat de gematigden nog te bieden zullen hebben als in de tussentijd Aleppo zou worden ingesloten? De komende drie weken zullen hoogst vermoedelijk een stevig opgevoerde druk van het Syrische leger in die regio te zien geven. Als Aleppo ingesloten wordt zonder kans op bevrijding, kunnen de gematigden nog maar twee dingen doen: genade vragen aan Damascus, of zich aansluiten bij IS. Nu dat laatste ook in Irak grote klappen oploopt (Ramadi is gevallen, meldde Al-Jazeera gisteren) lijkt de keus niet al te moeilijk.

Dat zou langzamerhand ook de USA eens moeten gaan beseffen. Nu steeds vaker bewijzen worden geleverd voor de onbetrouwbaarheid van Turkije als het gaat om de oliehandel met IS, en de onbetrouwbaarheid van de ‘gematigden’ als het gaat om waar door de USA geleverde wapens terecht komen, is het de hoogste tijd om daadwerkelijk een einde te maken aan de strijd in Syrië.