Es bleibet dabei: die Gedanken sind frei. Dat zei Hoffmann von Fallersleben en hij had gelijk. Gedachten mag je hebben en je mag ze uiten. Ook Geert Wilders en daarom gaat het niet aan dat Wouter Veraart, hoogleraar aan een vanouds niet erg verlicht instituut als de Vrije Universiteit in Amsterdam, hem dat gaat verbieden.

Wouter Veraart ziet het gedrag van de Amerikaanse president Donald Trump terug in de verkiezingsprogramma’s van een aantal Nederlandse politieke partijen.

„In die programma’s lees ik dezelfde soort plannen als wat Trump nu doet in Amerika, met dezelfde discriminerende werking. Ook hier wordt de rechterlijke macht straks getest, dat gaat gewoon gebeuren.”

Wouter is hoogleraar rechtsfilosofie aan de Vrije Universiteit en voorzitter van een commissie die dertien verkiezingsprogramma’s heeft doorgenomen op hun ‘rechtsstatelijke gehalte’. Het idee om zo’n scan te doen, komt van de Nederlandse Orde van Advocaten, die wel een hoop veranderd moet zijn sinds de tijd dat ik daar in dat soort commissies zat.

‘Het was hun bedoeling’, vertelt Veraart, ‘om in de verkiezingsprogramma’s zo weinig mogelijk voorstellen te vinden die de rechtsstaat schaden’(?!). ‘Dat is mislukt’(?!).

In 2012 maakte hij voor het eerst zo’n rapport. Toen hadden twee van de tien partijen voorstellen in hun programma staan die in strijd zijn met de rechtsstaat. Nu vond de commissie zulke plannen bij vijf van de dertien partijen. „Dat is bijna 40 procent en dat vind ik schokkend,” zei Veraart.

`Partijen proberen zorgen over terrorisme, jihadisme en slecht controleerbare vluchtelingenstromen serieus te nemen en ze komen met plannen om daar iets aan te doen. Alleen sommige van die voorstellen zijn zo drastisch dat ze onze eigen vrijheden op het spel zetten. Als je de grenzen sluit voor alle moslims, zoals de PVV wil, doe je afbreuk aan het idee dat we in Nederland mensen gelijk behandelen.`
Tot zover even Veraart. Gelijkheid betekent hetzelfde behandelen in gelijke gevallen maar bij ongelijkheid anders behandelen met inachtneming van de verschillen.

Wat zijn de voorstellen van de politieke partijen die de rechtsstaat schaden? Die zijn er niet. De voorstellen die hij bedoelt zijn discussiepunten uit partijprogramma’s. Gedachten dus eigenlijk en gedachten zijn vrij. Pas als er maatregelen in de vorm van wetsvoorstellen op tafel liggen, die discriminerend zijn, hoor je aan de bel te trekken.

In de VS wordt de nieuwe president Trump verweten dat hij van plan is maatregelen te nemen tegen ‘De LGBTQ gemeenschap’ op grond van hun ‘religieuze overtuigingen’. Kijk het hier maar na. Het staat er echt.

De LGBTQ gemeenschap bestaat, zoals U weet, uit lesbo’s, homo’s, biseksuelen, transgenders en mensen die het nog niet weten. Hier in Nederland is een seksuele afwijking geen reden meer om uit je geloofsgemeenschap te stappen. Het kan zijn dat Amerika op dat punt wat achter loopt, maar Wilders heeft zich nooit tegen homo’s uitgelaten. Integendeel, homohaat is een van de zaken die hij de moslims in Nederland voortdurend verwijt naast hun torenhoge criminaliteitscijfers.

Ik denk dat de ongerusten in de VS bedoelen dat het homohuwelijk weer aan de orde zal worden gesteld en andere moderniteiten die op zo veel weerstand stuiten bij de achterban van Trump, maar hier in Nederland is daar geen sprake van.

Wat zijn de vrijheden die we op het spel zetten als we a.s. woensdag op Wilders of op een van de andere vier partijen stemmen die Veraart in zijn hoofd heeft? Ik weet het echt niet. Voor zover ik kan zien is Wilders juist voor het verdedigen van vrijheden en zijn de hierheen geïmmigreerde moslims daar juist tegen.

Dan het gelijk behandelen van alle mensen. Dat had in de tijd van Locke te maken met de ongelijkheid van de standen. De Verlichtingsfilosofen pleitten voor een maatschappij van gelijke burgers zonder speciale prerogatieven. Dat betekent niet dat Locke van mening was dat misdadigers hetzelfde behandeld hoorden te worden als oppassende burgers of illegale immigranten hetzelfde als mensen die een positieve bijdrage leveren aan de samenleving. Ook zult U bij de Verlichtingsfilosofen geen woord vinden over de aanwezigheid van de islam in de westerse wereld als een wenselijk fenomeen. Kant c.s. beschouwde de godsdiensten, inclusief de eigen protestantse, als dwingelandij en wilden hun invloed op de seculiere samenleving terugdringen.

De verlichting zou met andere woorden politieke programma’s toejuichen waarbij de islam de wereld werd uitgewerkt, te beginnen met Nederland. Vrijheid van godsdienst was een strikte privé aangelegenheid en geen maatschappelijk fenomeen. De invloed op de openbaarheid van het christendom, en helemaal van de islam, was een van de verschijnselen waar de verlichting tegen ten strijde trok.

Veraart ziet vijf politieke programma’s die de grenzen willen sluiten voor alle moslims, maar kijkt U zelf maar, die zijn er niet. Als mensen zich als normale staatsburgers gedragen zijn ze bij alle partijen welkom maar een sub samenleving van een miljoen moslims is dat niet. En moskeeën en andere moslim rekwisieten in de openbare ruimte zijn dat ook niet.

---

Dit artikel verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp