DE WERELD NU

Turkije, gas & NATO – USA trekt jasje alvast uit

Turkije uit de NATO, Iran

De regering-Trump denkt na over harde sancties tegen Turkije vanwege de aankoop van het Russische S400-luchtafweersysteem.

De logica is onmiskenbaar dat dit het Turkse lidmaatschap van de NATO bedreigt. Maar heeft Turkije nog veel te zoeken in de NATO? Veel redenen heeft het land er niet voor, en de politiek van de regering-Erdogan is er zelfs in directe tegenspraak mee. Desalniettemin zou een vertrek van Turkije uit de NATO de immer indolente EU tot in haar vezels schokken, aangezien het een fundamentele herschikking van de strategische positie van NATO en de EU vereist. Of de verkalkte organisatie daartoe in staat is zonder veel piepen en kreunen moet worden betwijfeld.

Maar vooreerst zal aan de orde zijn hoe de Amerikanen denken Turkije terug in het gareel te krijgen. De Turkse politiek onder Erdogan verwijdert zich steeds verder, en is vaak uitgesproken vijandig. Deels wordt dit veroorzaakt door de frustratie dat de USA het land niet steunde in haar territoriale ambities in Noord-Irak en Syrië, deels door de megalomanie waaraan president Erdogan onmiskenbaar lijdt. Hij vindt dat Turkije de rol van een mogendheid van de eerste rang zou moeten spelen, en de positie in de NATO waarin de Amerikanen de politiek bepalen is daarvoor vaker een hinderpaal dan een steun. Zeker nu het gevaar van en agressieve en expansionistische Sovjet-Unie is verdampt, heeft Turkije daarom nog weinig aan het lidmaatschap van de NATO.

De Grand Strategy van Turkije
Welbeschouwd heeft NATO nu meer aan Turkije dan andersom. Dat bleek tijdens de crises in het MO met Irak, en later met de bestrijding van IS. Maar met de aanschaf van het S400-systeem laat Erdogan zich in de kaart kijken, aangezien de enige goede reden dit systeem aan te schaffen is dat het het luchtruim boven Cyprus onder Turkse controle kan brengen – ook ingaand tegen eventueel EU-verzet als het land zich de gasreserves (men neemt zelfs al een voorschot) in de zeebodem rond het eiland toe eigent. Ook de hernieuwd aandacht voor de republiek van Noord-Cyprus wijst in die richting. EU-gesputter wordt nu beantwoordt met het sturen van een tweede prospectieschip naar de wateren rond Cyprus., waarover Turkije geen enkele twijfel lijkt te kennen.

Turkije

Dat Cyprus geen NATO-lid is komt daarbij zeer goed uit. Bevrijd van de ketenen van het NATO-lidmaatschap en de controle van de USA is goed voorstelbaar dat Turkije zal besluiten tot militaire avonturen in Noord-Irak (inclusief de rijke olievoorraden in Mosul) en de regio rond Afrin in Syrië.

Maar eerst wil Turkije energie-onafhankelijk worden van wie dan ook, en daarvoor heeft het een begerig oog geworpen op de gasvoorraden in de bodem van de Middellandse Zee.energie. Pas een paar jaar terug leek men te mikken op eventuele olie- en gasvoorraden in de Egeïsche Zee, maar die stap lijkt niet te worden doorgezet. Een eventuele poging na uittreding uit de NATO zou onmogelijk worden door dat er dan een oorlog met Griekenland nodig zou zijn, maar ook Griekenland is NATO-lid (en lijkt dat te zullen blijven). Aangezien Cyprus dat niet is, is het land extreem kwetsbaar voor Turkse expansiedrift.

NATO
Het wordt tot nog toe niet uitgesproken, maar het is niet voorstelbaar dat men dit op het NATO-hoofdkwartier in Brussel en in het Amerikaanse Pentagon niet beseft. De voornemens tot sancties die de Amerikaanse regering nu heeft ontwikkeld tonen dat. Want dat de USA van het marchanderen met Turkije genoeg heeft is duidelijk. Na de Brunson-toestand vorig jaar is dit net een stapje te ver om weg te wuiven als irrelevant.

With Turkey’s purchase of the Russia S-400 missile-defense system looking like a done deal, the Trump Administration, which claims it already made Ankara its ‘best offer’ on the US Patriot missile-defense system, is trading the carrot for the stick and, in a non-too-subtle message to Erdogan and his senior advisors, warned that, if Turkey goes ahead with the purchase, the US will drive Turkey’s nascent defense industry into ruin with CAATSA.

De kwestie-Brunson werd vorig jaar opgelost toen de USA sancties aankondigde op Turkse staalproducten, en ook nu hoopt men dat dat voldoende effect zal hebben:

And Trump is hoping the strategy will work again, though, so far at least, Turkey has shown no indication that it plans to back down.

The US has been considering possible sanctions for well over a year as it became clear Turkey wasn’t going to back down. A leading proponent was Wess Mitchell, the assistant secretary of State for European affairs who stepped down earlier this year.

“This has the potential to spike the punch,” Mitchell said of the S-400 purchase in Senate testimony in June 2018. “We can’t be any clearer than saying that both privately and publicly, that a decision on S-400 will qualitatively change the U.S.-Turkish relationship in a way that would be very difficult to repair.”

Yet Turkey has so far refused to back down. Part of the country’s calculation, according to people familiar with the matter and outside experts, is that Erdogan believes he can split Trump off from the rest of his administration and persuade him that buying the S-400 isn’t a big problem.

Sancties
Maar tegelijk is dit een lakmoesproef voor de Turkse bedoelingen. Als Turkije tegen alles in blijft vasthouden aan de S400, weet men in Washington zeker dat het tijd wordt afscheid te nemen van deze NATO-partner. Vorige maand voorspelde ik dat de kans op een Turks vertrek uit NATO nu circa 80% is, en schatte ik in dat dat vertrek al in augustus zijn beslag zou kunnen krijgen. Zoals de zaken zich nu ontwikkelen ligt men aardig op schema.

The Trump administration is weighing three sanctions packages to punish Turkey over its purchases of the Russian S-400 missile-defense system, according to people familiar with the matter.
The most severe package under discussion between officials at the National Security Council and the State and Treasury departments would all but cripple the already troubled Turkish economy, according to three people familiar with the matter, who asked not to be identified discussing internal deliberations.
Any of the options would come on top of the months-old U.S. pledge to cut off sales of the F-35 jet to Turkey if President Recep Tayyip Erdogan keeps his vow to buy the Russian system.
The idea with the most support for now is to target several companies in Turkey’s key defense sector under the Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act, or CAATSA, which targets entities doing business with Russia. Such sanctions would effectively sever those companies from the U.S. financial system, making it almost impossible for them to buy American components or sell their products in the U.S.

Zie voor de zwakte van de Turkse economie en de mogelijke gevolgen bijvoorbeeld ook dit stuk, waarin ik ook beschrijf dat de USA (Republikeinen èn Democraten zijn het hierover roerend eens) eensgezind is over hoe Turkije aan te pakken, en dat men geen halfzachte reactie acepteren wil.


Meer nieuws over Turkije (hier) en over de politiek van Erdogan (hier ) vindt u ook op Veren of Lood.

Meer over het groeiende conflict over de gasvelden tussen Turkije en Cyprus vindt u hier.

11 reacties

  1. Gerrit Joost schreef:

    “Maar vooreerst zal aan de orde zijn hoe de Amerikanen denken Turkije terug in het gareel te krijgen.” Turkije lijkt mij dit geenszins van plan. Erdogan heeft zijn zinnen gezet op o.a. de wateren rond Cyprus. Bij veel Nato oefeningen is Turkije de grote afwezige. Als Griekenland en Turkije wel meedoen, dan zorgen beiden ervoor dat ze voldoende afstand van elkaar houden. De verstandhouding is al tientallen jaren gespannen. Naar mijn idee gaat Turkije door. Turkije heeft peccunnia nodig, gesteund door reikwijdte van de S400 en omdat Cyprus geen Nato-lid is, kunnen ze ver gaan. De grens van “zo ver of nog net iets verder” zullen ze m.i. opzoeken.

  2. BegrensEuropa! schreef:

    “Lakmoesproef”, “Turkije terug in het gareel” etc. Er lijkt ergens iets niet helemaal door te dringen. Turkije is altijd een expansieve, genocidale staat geweest, behalve misschien in de korte periode na de Eerste Wereldoorlog, die het met Duitsland verloren heeft en waarna het een haar gescheeld heeft of het was een ministaatje geworden. Ataturk heeft daar een stokje voor gestoken. Jammer voor de Koerden, Armeniers en de honderdduizenden oorspronkeljke Griekse inwoners van Smyrna, Antalya, en Constantinopel. Het kalifatisme in de vorm van de moslimbroederschap steekt weer de kop op en Erdogan steekt dat niet onder stoelen of banken. Maar goed, de diplomatieke processen moeten worden afgewikkeld. Ondertussen probeert Turkije zo goed als onder de bescherming van de NAVO een zo sterk mogelijke positie te verwerven. Het zou veel oplossen als Erdogan er plotseling niet meer zou zijn, maar voor hetzelfde geld zit hij nog 20 jaar in het zadel. De belangrijkste datum is die van 3 maart 2024. Dan is het precies 100 jaar geleden dat het kalifaat is afgeschaft. In zekere zin hebben we natuurlijk al een aantal kalifaten, inclusief het IS Kalifaat, ook al heeft dat momenteel geen grondgebied.

  3. Hannibal schreef:

    @BegrensEuropa!
    Dat is 100 jaar in de christelijke jaartelling. 🙂 In de islamitische moet het al voorbij zijn. Als ik even snel reken een jaar of drie terug.

  4. E. Mac schreef:

    Waarom is het altijd Amerika die het voor het zeggen heeft? Waarom horen we niets van de andere NATO partners of van Stoltenberg? Als je niet naar Amerika luistert wordt je gestraft. Dit kan toch niet.

  5. carthago schreef:

    Indien het tot een treffen komt tussen de VS en Iran ,dan staat turkije als natolid volledig achter Iran .What could possibly go wrong.

  6. Yilmaz schreef:

    Waarom mag Turkije zijn luchtruim niet verdedigen,S400 is geen aanvals raket maar een verdedigens raket desondanks mag dat niet van USA,10 jaar lang vroeg Turkije om Patriots maar kreeg ‘m niet,en maar zeggen dat ze bond genoot zijn,voor Amerika ben je bond genoot zolang je doet wat ze willen,,dan maar S400

  7. BegrensEuropa! schreef:

    @Hannibal: Dat van die 100 jaar realiseer ik mij. Ik verzin het niet zelf. Het idee van kalifaatherstel komt uit Turkije. Daar hanteert men sinds 1917 gewoon de Gregoriaanse kalender.

  8. Gerrit joost schreef:

    @ Yimaz – U hebt gelijk hoor, Amerika is het te doen om de verkoop van haar wapensystemen. Het probleem met de S400 is dat ook Cyprus binnen het verdedigingssysteem valt. Als Turkije haar gang daar gaat en het escaleert, wat niet ondekbaar is, dan schiet het systeem eventueel de Nato-bondgenoten uit de lucht.

    @ E. Mac – De VS heeft nog veruit de beste slagkracht en bepaalt voor de Westerse wereld “het goed en kwaad”. Alleen zijn we hiertoe niet in staat. De VS kan ook heel snel, als het moet, overal reservisten vandaan trekken. Ze kunnen snel opbouwen. Wij niet. Turkije ook nog Nato, heeft een goed getrained leger. De meeste Nato bondgenoten willen de rekening niet betalen en laten het aan de VS over. Dan ben je afhankelijk en maakt Amerika de dienst uit.

  9. Cool Pete schreef:

    De Turkse bezetting van Noord-Cyprus is illegaal en een daad van agressie.
    Cyprus is een onafhankelijk land. Turkije heeft geen aanspraken op die gebieden
    en grondstoffen, ook niet in zee.
    Erdogan is een diktator; en viel Syrie en Irak binnen, voert oorlog tegen de Kurden : oorlog-misdaden.
    De wereld-gemeenschap moet hem terug-dwingen.

  10. Hannibal schreef:

    @ E. Mac
    Bondgenootschappen zijn geen democratische instellingen. Stoltenberg doet netjes wat de USA van hem wil, anders is hij zó vertrokken.

    Zie ook:
    http://verenoflood.nu/amerikaans-zeeimperium/

  11. Ravian schreef:

    @ Yimaz
    De aanschaf van het S-400 systeem door Turkije verschaft Rusland toegang tot kritieke informatie over westerse wapensystemen, en dan met name de Stealth techniek waar zowel de US als elk NAVO land dat zo dom is geweest de F-35 aan te schaffen zijn hele luchtverdediging op gebaseerd heeft.
    Het draait om militaire geheimen dus.
    Maar ze hadden Turkije sowieso al jaren geleden de NAVO uit moeten knikkeren, aanleiding genoeg voor geweest.