DE WERELD NU

Saudi-Arabië als kernmacht – waarom en hoe?

Syrië, Iran, Turkije, Saudi-Arabië

Er gaan steeds sterkere geruchten dat Saudi-Arabië besloten heeft kernwapens aan te schaffen, en de onrust die dat mogelijk veroorzaakt in Teheran wordt tenminste geëvenaard in Washington.

Het probleem van Washington is een ander dan dat van Teheran (waarop Saudische kernkoppen als eerste zouden worden gericht), maar dat maakt het niet minder onaangenaam. De ontstane rechtspraktijken tussen staten hebben de afgelopen veertig jaar tot gevolg gehad dat er vrijwel geen kernmachten meer bijkwamen – althans geen staten die toegaven nucleaire wapens te bezitten.

Een van de redenen dat staten een dergelijk bezit niet graag toegeven, is dat in zo’n geval de USA grote druk op een land zet om inspecties van het arsenaal toe te staan, en tevens probeert het betreffende land zo ver te krijgen dat het haar kernwapens ontmantelt. Dat was bijvoorbeeld het geval met de opsplitsing van de Sovjet-Unie, toen in ieder geval Oekraïne, Wit-Rusland en Kazachstan afstand deden van de Sovjet-kernwapens op hun grondgebied. Omdat Washington niet graag aanvaringen met bondgenoten heeft, is het daarom logisch dat staten die zich eenmaal in het bezit van dergelijke wapens hebben gesteld, daarover niet teveel lawaai maken. Wat niet wegneemt dat in ieder geval Pakistan en Israël geacht worden erover te beschikken.

Saudi-Arabië heeft sinds de Amerikaanse ondertekening van de Irandeal echter aangegeven zich minder veilig te voelen, en te overwegen er een paar aan te schaffen. Voor het geld hoeft men het zoals bekend in Riyaad niet te laten, en dat de Amerikanen er op vertrouwen dat Iran zich aan de afspraken houdt vinden de Saudi’s van grote naïviteit getuigen. Hierin ironisch genoeg overigens gesteund door Israël. De oorlogsdreiging tussen Iran en Saudi-Arabië is in geen tijden zo groot geweest als nu, en als de ayatollahs dan ook nog over kernwapens zouden beschikken … de Saudi’s zien dat niet zitten.

Nu is het gros van staten die kernwapens bezitten daar aan gekomen door eigen onderzoek, maar daarvoor ontbreekt het de Saudische prinsen aan motivatie. Zodat men met de geldbuidel rammelt, en een land als Pakistan is dan vanzelfsprekend een logische keus. Niet alleen is Pakistan ongeacht het onderwerp notoir corrupt, maar nu de Afghaanse oorlog ten einde loopt is ook de belangstelling van de Amerikanen om Pakistan en haar corrupte elite van geld te blijven voorzien aardig geslonken. Er is dus een gemeenschappelijk belang – ook omdat men via de Amerikanen politiek tot hetzelfde kamp behoort (nou ja…).

Met het verdere naderbij komen van vijandelijkheden met Iran naar aanleiding van de Syrische burgeroorlog en beider betrokkenheid in Jemen, lijken de Saudi’s de knoop te gaan doorhakken. Het land weigert contacten met Pakistan te ontkennen. De Saudische minister van Buitenlandse Zaken:

Ik ga niet in detail treden over gesprekken die we hebben gevoerd met buitenlandse regeringen en zeker niet onze bondgenoten. Ik ben er zeker van dat u dat begrijpt.
Saoedi-Arabië is bijzonder vastberaden over twee dingen. Ik zeg altijd dat er twee dingen zijn waarover we niet onderhandelen: ons geloof en onze veiligheid. Saoedi-Arabië zal doen wat nodig is om ons land en onze burgers tegen het kwaad te beschermen. En daar laat ik het bij.”

De Amerikanen reageerden niet helemaal doordacht. Minister Kerry:

Dat zou “allerlei non-proliferatieverdragen” tot gevolg hebben. Er zouden grote consequenties zijn. En ik geloof dat Saoedi-Arabië weet dat het hen niet veiliger zal maken. Het zal ook niet gemakkelijk zijn, want ze zullen doormaken wat Iran heeft doorgemaakt: ze zullen dan voorwerp worden van non-proliferatieverdragen en inspectie enzovoort.
Op de nieuwszender CNN probeerde Kerry de bezorgdheden over een eventuele Saoedische poging om kernwapens te kopen, de kop in te drukken: “Je kan niet zomaar een bom kopen en ze overbrengen.”

En daar zit hem natuurlijk de crux: dat kan gewoon wèl. Non-proliferatieverdragen? Daarmee moet men Pakistan maar lastig vallen. Iets dat de USA niet graag doet, want het antwoord is bekend: Ikke nie weet en het is een schande , wat U zegt. Bovendien, als Saudi-Arabië ze niet maken kan, is het risico van proliferatie niet heel groot. Want als ze op zijn moet men nieuwe aanschaffen, en om ze door te verkopen is winstgevendheid voor Saudi-Arabië niet het aangewezen land. Inspecties: idem dito. Het hele internationale apparaat rond kernwapens is geconcentreerd op de producenten, en de gedachte dat een land ze kan aanschaffen zonder eigen onderzoek blijkt nu een lacune in het non-proliferatiedenken.

Maar ja. Niet alleen zijn de Saudi’s rücksichtslos genoeg om een bom op Teheran te smijten als hen dat even beter uitkomt, maar ook in Israël zal men er niet blij mee zijn. Want al is er dan op dit moment een gemeenschappelijk belang, in de Arabische wereld is maar weinig dat even goed standhoudt als de haat van de moslims voor de Joodse staat.