De Nederlandse rechtsstaat wordt door PVV-aanhangers na de uitspraak vorig jaar in Wildersproces2 minder vertrouwd dan daarvoor. Dat is feitelijk de uitkomst van een politicologisch onderzoek dat vandaag werd gepubliceerd.

Hoewel de onderzoekers hebben gepoogd hun verhaal te objectiveren is dat naar mijn oordeel grandioos mislukt. Dit geeft overigen niets, aangezien het een te verwachten conclusie van het onderzoek was, gezien de opzet. U vindt het hier terug. (Britse publicatie vandaag staat hier.) Geen heel verrassende conclusie, zij komt overeen met conclusies die we op dit blog al enige jaren terug bereikten. (Zie hier en hier). Wat het interessant maakt, is dat men dit onderwerp nu vanuit de politicologie heeft proberen te kwantificeren door de rechtstaat te koppelen aan politieke overtuiging, en niet aan een keuze voor een partij. Gemeten werd op een overtuiging die zo dicht mogelijk ligt bij die die Wilders in dit proces ‘fataal’ werd; Dat werd het nieuwe begrip Assimilationisme.

Figuur 1. De resultaten van het survey experiment. ‘Assimilationists’ verwijst naar burgers die kritisch staan tegenover de multiculturele samenleving, ‘multiculturalists’ zijn voorstanders van multiculturalisme, ‘moderates’ hebben een opvatting daartussenin. De drie groepen waren ongeveer even groot.

Het was interessanter geweest indien men had gekeken naar enige overlap tussen de politieke keuze van de ondervraagden, maar die gedachte lijken de onderzoekers te hebben willen vermijden. Nu impliceert de uitkomst hiervan dat ook Assimilationisten van VVD-huize tot de minder vertrouwenden in de rechtsstaat zijn gaan behoren, benevens enige facties van SGP en andere traditionele partijen op ‘rechts’. Misschien is dat dat zo, mogelijk ook niet.

Wie in de aanloop naar NL2021 VVD-uithangbord Bente Becker hoort fulmineren krijgt niet de indruk dat dat door haar als probleem wordt gevoeld. Het gebrek aan respons van traditionele voorstanders van multiculturalisme als de linkse partijen suggereert eerder dat men dit herkent als modus om de PVV de wind uit de zeilen te nemen, en het daarom stilzwijgend goedkeurt. Anders gezegd: Bente Becker zou wel heel ver uit haat slof moeten schieten alvorens zelf achter het hekje te eindigen, lijkt de communis opinio.

Zo’n communis opinio is dan inderdaad in lijn met wat ik hierboven schrijf, maar door de onderzoekers wordt vermeden. Opmerkelijk feit is dat geen toename van vertrouwen in de rechtstaat wordt gevonden bij de politieke tegenstanders van de assimilationisten. Wel neigen ze naar de conclusie:

…dat tegenstanders van multiculturalisme zich door het Wilders-proces geschonden voelden in hun recht op vrijheid van meningsuiting en democratische vertegenwoordiging.

Dat lijkt mij een redelijke conclusie, hoewel ik zelf meer genegen ben te denken aan de vierde optie die geboden werd:

De vierde verklaring voor de afname van vertrouwen is dat de rechtspraak door de vervolging van Wilders meer ‘gepolitiseerd’ is geraakt. Burgers hebben meestal meer vertrouwen in instituties die verder van het politieke spel afstaan. Normaal gesproken geldt dit ook voor de rechterlijke macht, maar de vervolging van een politicus zou hier enige afbreuk aan kunnen hebben gedaan.

Maar in het verschil tussen deze twee zit al verpakt dat de eerste groep zich vertegenwoordigd kan voelen door iemand op wie men niet heeft gestemd, terwijl de tweede verklaring die ik hier weergeef specifiek gevoeld zal zijn door met name daadwerkelijke PVV-stemmers.

Hoewel ik zeker kritiek heb op onderzoeken als deze, vind ik het een interessante omweg om recht te doen aan de manier waarop opvattingen door maatschappelijke ontwikkelingen verschuiven.

---

Meer analyses over de treurige gang van zaken rond Wildersproces2 op Veren of Lood vindt u hier.