Racisme of oogkleppen – een anekdote
Racisme kan zowel een gevolg zijn van oogkleppen als dat het niet zien van racisme dat is. Vernietigende anekdotes van Nicolette Geveke.
In een Brussels buurthuis werd een film vertoond met interviews met allerlei criminele wijkbewoners. In de vragenronde vroeg een man, die naar mijn inschatting zo’n 40 jaar geleden academisch onderwijs had genoten, waarom er alleen buitenlanders te zien waren en geen Belgen.
Nou, zeiden de makers, dan heeft u niet goed opgelet: alle geïnterviewde verklaarden dat ze (ook) de Belgische nationaliteit bezitten en sommigen zijn hier ook gewoon geboren zoals Ali en Mo vertelden. Meneer, voor ons zijn dat Belgen.
Maar waarom waren er dan geen Bélgen te zien?, riposteerde de academicus.
Nogmaals, meneer, we hebben alleen geselecteerd op nationaliteit.
En trouwens, hier in Brussel heeft 75 % van de mensen buitenlandse roots, en dat geldt uiteraard nog sterker voor de jongere generatie. Dat is algemeen bekend, dat wéét u toch ook. We hebben gewoon de feiten gepresenteerd. Het is dus echt om een misvatting als u denkt dat er is geselecteerd op afkomst, dat zou racisme zijn geweest.
Is die vragensteller nou in zijn hart wat racistisch, vergelijkbaar met Pressers “de nieuwe fascisten zullen zich anti-fascisten noemen” òf is hij een zichzelf in de étalage plaatsende deugmens òf gaat het om veel voorkomend intellectueel onvermogen om contemporaine maatschappelijke omstandigheden te incorporeren in het eigen denken?
Een heel ander voorbeeld: Begin 70’er jaren besloot een faculteit Archeologie om voor eens en altijd een antwoord te vinden op de vraag wat de precieze oorzaak was van de cultuuromslag die in de 3e eeuw voor Chr. plotseling een einde maakte aan meer dan een millennium buitengewone Griekse (en ‘Italiaanse’) aardewerkcultuur, waarvan de beschildering door velen wordt gezien als veel hoogstaander dan bijvoorbeeld Van Eijck of Rembrandt. Na een half jaar studie was het team niets opgeschoten; er was geen extra heftige oorlog, geen natuurramp, werkelijk niets dat een afdoende verklaring opleverde.
Pas 40 jaar later zag men wel ineens een verklaring: het was naar alle waarschijnlijkheid vooral gewoon de tijdgeest geweest:
Precies zoals men in die jaren in West-Europa afstand nam van veel facetten van het vooroorlogse leven: zoals de eisen in de studentenopstanden van ’68; en in het privéleven het verfoeien van de ‘schatten’ van de (voor)ouders: zoals hoge plafonds en glas-in-lood-ramen in huizen; in die tijd belandden bijvoorbeeld ook veel tafelzilver, art-déco juwelen, antieke meubels èn duur porselein voor afbraakprijzen op vlooienmarkten. De tijdgeest ‘verordonneerde’ ook kostbare gedecoreerd porselein te vervangen door strak en kaal Scandinavisch porselein of door simpel rustiek aardewerk uit de Middellandse Zee regio. Dus precies hetzelfde wat 23 eeuwen eerder gebeurde bij de Antieken. Maar de ploeg academische onderzoekers bleek ziende blind.
Kennelijk ontberen intellectuelen, die men verstand pleegt toe te dichten, maar al te vaak het intellectueel vermogen om contemporaine maatschappelijke omstandigheden te incorporeren in het eigen denken. Maar waarom? Is dat een aangeleerde academische attitude, of gewoon menselijk gedrag?
Nicolette Geveke is Brussels correspondent voor Veren of Lood
Dit artikel verscheen eerder vandaag ook op Polderland
Het verschil is, dat veranderingen in de tijdgeest van onderop organisch (mode, nieuwe technieken enz.) tot stand kwamen. Mensen vonden iets beter, leuker, praktischer en besloten in steeds grotere getalen die nieuwe trend te volgen.
De massa-immigratie echter is het onwillige volk (dat de bui al zag hangen – wisdom of the crowd) door de strot geramd. Over de nadelen mag je nog steeds niets zeggen, zoals daar zijn de verloederde wijken en het grote aandeel in criminaliteit.
En terwijl we nu nog steeds de grenzen wagenwijd open hebben, terwijl we niet eens weten wie er al allemaal in het land zijn met mogelijk slechte bedoelingen, wordt te pas en te onpas de racisme kaart getrokken.