DE WERELD NU

Griekenland opnieuw op kop op weg naar de uitgang

Gisteren merkte ik al op dat Spanje en Griekenland hoogstwaarschijnlijk vrijwel tegelijkertijd de Eurozone zullen verlaten. In zekere zin zijn deze landen een soort Siamese tweeling geworden, aangezien het vertrek van het een noodzakelijkerwijs het vertrek van het ander tot gevolg moet hebben.

Beide landen volgen tot nog toe een vrijwel gelijk scenario, en Spanje lijkt de aanvankelijke voorsprong van de Grieken teniet te hebben gedaan. Gevolg van deze observatie is wel, dat het voor de kernlanden werkelijk bijzonder onaantrekkelijk is een van beiden tot vertrek te dwingen. Maar anderzijds kan de Eurozone zich evenmin veroorloven dat zich bij dit duo nog andere landen voegen. En Portugal lijkt zich onafwendbaar op te maken juist dat te doen.

Maar Griekenland lijkt nu toch weer een neuslengte voorsprong te hebben genomen. Waar in Spanje de slechte leningen bij de banken officieel wordt geschat op circa 10% (een hoogst dubieus cijfer in verband met het ontbreken van een adequate verwerking van de gedaalde huizenprijzen), in Griekenland heeft dit cijfer het schokkende niveau van ongeveer 25% bereikt. Niet alleen zal dit grote gevolgen hebben voor de Griekse banken, die een nieuwe herkapitaliseringsronde nodig zullen hebben, maar ook is het een signaal dat de maatschappelijke desintegratie enorm gaat worden.

Het land dat als eerste vrijwillig uit de euro stapt om via een nieuwe eigen munt en subsequente devaluatie heeft een praktische voorsprong, en dat zal er voor zorgen dat beide landen elkaar zullen gaan beloeren de komende tijd, om zeker te stellen dat zij niet verrast zullen worden door de andere partij.

Slechte leningen
Het totaal bedrag aan slecht leningen in Griekenland bedraagt nu 57 mrd. 33 Mrd hiervan komt op het conto van bedrijven die in moeilijkheden zijn geraakt, op 20% van alle hypotheken wordt al drie maanden of langer niet afgelost (15 mrd) en leningen aan consumenten en creditcardschulden zijn goed voor de overige 9 mrd ellende (30% van deze laatste categorie is nu ‘bad’).

De Griekse overheid bereid nu wetgeving voor om de afhandeling hiervan te stroomlijnen, zowel om leners te beschermen, als om te voorkomen dat schuldenaren gebruik maken van de situatie. Want dat de incasso in het land volledig overwerkt is staat wel vast, en wie geld schuldig is kan van gebrekkige regelgeving gebruik maken om de eigen schulden te saneren. Op dit moment propageert de overheid een reductie van 30% bij het afbetalen van schulden, in de hoop op die wijze nog enige cash flow in stand te houden. Ook wordt overwogen de looptijd van hypotheken te verlengen van 20 naar 40 jaar.

Corruptie
Voor de gewone Griek zijn de corruptieschandalen die nu losbreken ongetwijfeld een goed argument om te proberen zelf ook onder zijn verplichtingen uit te komen. Meer dan 30 leidende politici zijn onderwerp van onderzoek, waaronder zeker 11 ministers en een ex-burgemeester van Athene. De lijst omvat politici van zowel PASOK als ND, tot begin dit jaar de leidende partijen in Griekenland.

Een ander probleem waar het land op dit moment met enige zorg naar kijkt zijn de dalende aantallen Grieken die in het buitenland aan prestigieuze universiteiten studeren. Dat aantal is dit jaar met 22.000 een stuk lager dan de circa 33.000 uit voorgaande jaren. Uiteindelijk zijn dit de mensen die het land er in de toekomst weer bovenop moeten helpen, en sowieso wordt verwacht dat het overgrote deel dat nu in het buitenland studeert niet genegen zal zijn na voltooiing van de studie een baan in hun land van herkomst te zullen accepteren.

De slechte leningen die bedrijven niet langer in staat blijken terug te betalen maken duidelijk dat de Griekse economie steeds verder instort. De industriële productie neemt al een paar jaar gestadig af, en concurrerend wil wat overblijft maar niet worden, zo lijkt het. Als dit het voorland van Spanje is – en dat staat er mogelijk zelfs slechter voor, qua zwakte van economische activiteiten – dan is dit opnieuw een signaal dat de deze landen niet binnen afzienbare tijd opnieuw economisch perspectief hebben.

Spaanse bankenstresstest
Dit geeft een wel heel pijnlijk voorbeeld voor het realiteitsgehalte van de begroting die Spanje donderdag presenteerde. Slechts 7 Spaanse banken zakten voor de stresstest waarvan de resultaten vandaag bekend werden. Echter, de Spaanse aanname voor de werkloosheid is 23,4% in 2013 (nu al 24,4%, en de laatste maanden stijgend met een ongelofelijke 1% per maand op het totaalcijfer), een prijsdaling van 4,5% van de onroerendgoedmarkt in 2013 (internationaal denkt men aan 15 a 20%) en een EURUSD-wisselkoers van 1,34 (1,33 in 2014, nu 1,29).

De aannames waarop de stresstest voor de Spaanse banken was gebaseerd was dus volstrekt onrealistisch. Spanje zegt nu slechts 40 miljard van de ECB nodig te hebben voor haar banken, en suggereert er op deze manier nog zelf uit te kunnen komen. Wie de hierboven gepresenteerde cijfers beziet, zal beseffen dat dit een volstrekt bespottelijk idee is.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.