In de Eerste Kamer is gisteren een ‘links’ voorstel aangenomen dat Artikel1 van de Grondwet wil uitbreiden. Allemaal heel lofwaardig, maar beslist ook een afleidingsmanoeuvre.

In feite is dat iedere verandering in de Grondwet, die niet vergezeld gaat van de installatie van een Grondwettelijk of Constitutioneel Hof dat de macht en bevoegdheid heeft de inhoud van de Grondwet ook af te dwingen. Thans is het in Nederland gebruik dat de Tweede kamer de Grondwet interpreteert, en over haar eigen interpretaties met de helft plus één beslist. Dat betekent feitelijk dat de Grondwet met behulp van de kleinst mogelijke Kamermeerderheid opzij gezet kan worden, en dat gebeurt dan ook regelmatig. Zo lang daar geen verandering in komt is alle streven aangaande de Grondwet persoonlijke ijdelheid van indieners..

Ditmaal klonk het:

Een ruime meerderheid van de Eerste Kamer is voor een grondwetswijziging die discriminatie op grond van handicap of seksuele gerichtheid expliciet verbiedt. Een initiatiefvoorstel van D66, GroenLinks en PvdA werd met 58 tegen 15 stemmen aangenomen.

Als gezegd: een nobel streven. Dat in de praktijk al wordt gehandhaafd. Bedenk wel dat dit soort wetgeving primair is gericht tegen gedragingen van de overheid zelf. Zou die plotseling komen met wetgeving die hiermee in strijd zou zijn? Ik kan het me niet goed voorstellen, maar mocht u het voornemens zijn, dan houdt alleen de Tweede Kamer het mogelijk tegen. Grondwettelijke consequenties van niet naleven van de grondwet bestaan in Nederland niet, zomin als rechters bevoegd zijn de Grondwet in hun overwegingen en beslissingen mee te laten wegen, anders dan als leidend principe van hoge moraal om aan de rest van morele praatjes in een uitspraak toe te voegen.

Ergo, elke Grondwetswijziging is net zo goed als haar handhaafbaarheid, Hetgeen inhoudt dat het eerst en vooral om symboolpolitiek gaat. Want de waan van de dag regeert toch al. Daar verandert zo’n Grondwetsherziening niets aan.

Het klinkt derhalve heel belangrijk en verheven, maar van betekenis is het niet. Niet in Nederland. Je vraagt je zelfs af of de partijmensen die dit in de Eerste Kamer lieten aannemen dat zelf wel beseften? Het versterken van Art1 heeft bij veel mensen van linkse signatuur een belangrijke symboolwaarde, net zo goed als de eertijdse inzet van Pim Fortuyn om het artikel in haar geheel te schrappen hen een schok gaf. Maar verder is men in het denken over de Grondwet tot nog toe niet gekomen.

Grondwetswijzigingen zijn de moderne moral high ground. Niet van betekenis dan als symbool. Maar evenzeer zonder tanden als een honderdjarige die 60 jaar geleden een kunstgebit nam, omdat de tijd van eigen tanden ‘toch voorbij was’.

En als de Grondwet serieus genomen zou worden, zou men wellicht wat beter kijken wat links er voortdurend poogt in te proppen. Want op een dag komen ze om een Constitutioneel Hof (en ja, dat móet gesteund worden), en dan zitten we met de brokken van 50 jaar linkse propaganda opgescheept. in een lappendeken die hard aan herziening toe is.