DE WERELD NU

Frankrijk – het autoritaire midden van president Macron

Frankrijk, Het autoritaire midden

Er worden door heel Europa angstvisioenen aan de mens gebracht over de gewelddadigheid van eventuele toekomstige extremistische regeringen. Maar het autoritaire midden van president Macron van Frankrijk kan er ook wat van.

Het lijkt me knap irritant als je als politie agent je werk probeert te doen, en iedereen houdt alsmaar telefoons op je gericht met camera’s. Toch is het overdreven daarvoor gewurgd te worden, zoals onlangs in Frankrijk Cédric Chouviat overkwam, een koerier van 42, vader van vier kinderen. Hij werd in Parijs staande gehouden omdat hij zat te bellen op zijn brommer, en ging meteen de agenten filmen met zijn mobiel. Nadat ze hem herhaaldelijk hadden gesommeerd daarmee op te houden, greep één van hen Chouviat van achteren bij de keel, en sprongen de anderen bovenop hem, terwijl hij zijn helm nog op had. Dat overleefde hij niet.

Een ooggetuige vertelde hoe een agente Chouviat’s mobiel van straat raapte, daar een halve minuut mee in de weer was en hem daarna weer op straat gooide, kennelijk om de zojuist opgenomen beelden te verwijderen.

In het afgelopen jaar bereikte een onafgebroken stroom beelden van afgrijselijk politiegeweld het internet. Vooral tegen de Gele Vesten, en later ook tegen mensen die demonstreren tegen pensioenhervormingen. Dat geweld heeft een paar doden en honderden gewonden opgeleverd –veel daarvan behoorlijk zwaar. Vooral de gemaskerde, gehelmde en onmogelijk te identificeren leden in burger van de zogeheten Brigade Anti Criminel gaan vaak als wilden tekeer. Die beelden doen denken aan scènes uit de donkere dagen van Zuid-Amerikaanse dictaturen.

De Franse politie lijkt inmiddels zo ongeveer de gewelddadigste van Europa, en is ook de enige die zogeheten LBD-granaten afschiet op demonstranten: traangasgranaten met een extra lading springstof. Die richten verschrikkelijke schade aan, zoals weggeblazen ogen en afgerukte handen…

Frankrijk is daarvoor al door zowel de EU als de VN op de vingers getikt.

President Macron en zijn ministers zijn van de oude school dat je een probleem kunt oplossen door het bestaan ervan te ontkennen en eventuele bewijzen dood te zwijgen. Dat deed de president bijvoorbeeld met zijn wet op ‘zakengeheimen’, die klokkenluiders de mond moet snoeren. Of met het opheffen van het “Observatoire de la pauvreté“, dat de explosief stijgende economische ongelijkheid binnen de Franse samenleving in kaart moest brengen.

Zo hebben Macron en Minister van Binnenlandse Zaken Castaner ook lang volgehouden dat er geen enkele sprake was van politiegeweld. Daarin gesteund door de toezichthouder: de Inspection Générale de la Police Nationale, zelf onderdeel van de politie. Die hebben het hele afgelopen jaar nog geen agent veroordeeld.

Door de stortvloed van heftige videobeelden was ontkennen geen optie meer. Nu zoekt de regering naar middelen om het filmen en openbaar maken van politieacties te verbieden. Dat is nog niet simpel.

Zoals veel beschaafde landen kent ook Frankrijk een wet die het filmen van agenten tijdens hun werk expliciet toestaat, althans in de openbare ruimte en onder bepaalde voorwaarden. Leden van antiterrorisme eenheden mogen bijvoorbeeld niet herkenbaar in beeld worden gebracht. Maar algemeen telt het recht op informatie zwaarder dan rechten die agenten zouden hebben, en iemand arresteren omdat hij de politie staat te filmen is helemaal uit den boze.

Toch gaf minister Castaner onlangs toe dat hij al sinds februari vorig jaar doende is ‘juridische modaliteiten’ van een dergelijk verbod te laten bestuderen.

Andere vrijheden – vooral op internet – worden al langer systematisch belaagd door president Macron en zijn partij: La République en Marche. Het begon met zijn wet uit 2017 om ‘fake-news’ te verbieden; een wet die alleen zin zou hebben als justitie helderzienden in dienst zou nemen.

Vorig jaar kwam hij met de ‘Loi Avia’, zogenaamd tegen haatdragende taal op het internet. Een wet die in werkelijkheid bedoeld lijkt om justitie te omzeilen als aangewezen en neutrale instantie om te oordelen over de toelaatbaarheid van wat er op internet wordt gezegd.

Deze Wet Avia – genoemd naar Macroniste en gedeputeerde Laetitia Avia, ooit gearresteerd omdat zij een taxichauffeur in zijn oor zou hebben gebeten – dreigt platforms als Facebook en Twitter met substantiële boetes als zij ongewenste teksten niet snel genoeg verwijderen. Uitingen die door de politie worden gesignaleerd, moeten zelfs binnen een uur worden weggehaald. Maar de politie is niet de aangewezen organisatie om te beoordelen wat wel of niet onder de vrijheid van meningsuiting valt. En bedrijven achter de sociale media al helemaal niet…

Het lijkt er meer op dat de president zulke richtlijnen zelf uitdeelt, bijvoorbeeld tijdens de gezelligheidsbezoekjes van de baas van Facebook aan het Élysée-paleis.

Kortgeleden schreef ik over de vroegere socialist Richard Ferrand, één van de eerste politici die door had dat het gras bij Macron groener was, en overstapte naar diens partij. Dat leverde hem een ministerschap op, en daarna één van de meest begeerde publieke functies: voorzitter van de Assemblée. Hij moest zich nog wel even bij de rechter verantwoorden omdat hij zijn vriendin – een heel veel jongere rechtenstudente – een goedbetaalde baan had toegespeeld in het bestuur van een lokale bank waar hij zelf voorzitter van was.

Maar Ferrand werd pas echt bekend door een meer dan een miljoen keer op de sociale media bekeken video, waarop te zien is hoe hij als voorzitter van het parlement duidelijk zichtbaar de boel bedonderde bij het tellen van de stemmen voor een wetsvoorstel, uitgebracht door handopsteking. Uiteraard in het voordeel van de partij van president Macron. Hoewel dit filmpje geen twijfel liet over zijn gesjoemel, zit Ferrand nog gewoon waar hij zat, gesteund door de absolute meerderheid van zijn partij in het parlement. Toch zal het viraal gaan van deze beelden menig Macronist hebben doen knarsetanden over de vrijheden op sociale media. Om nog maar te zwijgen over de president zelf.

En inderdaad, uitgerekend deze Ferrand was één van de eersten die van zich liet horen naar aanleiding van het schandaal rond Benjamin Griveaux, Macron’s kandidaat voor het burgemeesterschap van Parijs, die zich vorige week moest terugtrekken.

Griveaux had een door hemzelf gemaakte video waarin hij masturbeerde naar tenminste één vrouw gestuurd -niet zijn eigen, want die was nog maar net bevallen van hun derde kind. Via de lover van de vrouw in kwestie belandde de video op internet.

Het burgemeesterschap van Parijs wordt beschouwd als één van de belangrijkste politieke posten in Frankrijk, en is nu nog in handen van socialiste Anne Hidalgo. President Macron wil dit per sé binnenhalen, en dat had in maart moeten gebeuren, bij de aanstaande gemeentelijke verkiezingen.

In de Journal du Dimanche zegt uitgerekend Ferrand naar aanleiding van deze affaire anonimiteit op het internet een ‘schande’ te vinden, die hard aangepakt dient te worden… De voorzitter van de vereniging van brandkastkrakers laat weten dat er te veel recherche rondloopt…

Ferrand en andere Macronisten leven misschien nog in het pre-digitale tijdperk, met hun gedroomde verbod op internet-anonimiteit, maar het lijkt waarschijnlijker dat ze iets heel anders willen: het voor iedereen zo lastig mogelijk maken om voor de zittende macht belastende beelden met het publiek te delen.

Het gaat het niet goed in Frankrijk; de repressie op straat gaat van kwaad tot erger, de vrijheid van meningsuiting staat onder druk, en de politiek verkeert in coma. Opinieblad Marianne spreekt van ‘autoritair centrisme’, een correcte term voor de politieke lijn van president Macron en zijn claque, en over ‘les tentations liberticides du pouvoir‘, de neiging tot het inperken van vrijheden door de macht.

De voormalige bankier lijkt in ieder geval niet de man van het liberale midden, zoals hij vaak wordt voorgesteld, maar eerder van ‘extreem centraal’, zoals je ook extreemlinks en extreemrechts hebt. Zijn succesvolle verdeel en heers politiek heeft de gematigde politieke tegenstand min of meer opgeslokt. Om een voorbeeld te noemen: Macron stelde burgemeesters van grote steden 40% loonsverhoging in het vooruitzicht, en verzocht ze tezelfdertijd dringend zich bij zijn partij aan te sluiten. Ook andere politici links en rechts van het midden worden bij herhaling opgeroepen ‘het landsbelang boven de eigen partij te stellen‘, vrij vertaald: zich aan te sluiten bij La République en Marche.

Wat overblijft zijn de extremen ter linkerzijde en rechterzijde. Daar heeft Macron ook een oplossing voor: ‘ik of de chaos’. Tot nu toe heeft dat aardig gewerkt, al spreekt men nu liever van ‘ik of nog meer chaos’. En er komen scheuren in het vernis.

Nu eerst maar zien wie er burgemeester van Parijs wordt. Macron heeft zwaar ingezet, door Minister van Volksgezondheid Agnès Buzyn van haar post te halen om als last minute vervanger van Griveaux mee te doen. De zittende burgemeester Hidalgo is een geduchte kandidaat, maar hou Rachida Dati in de gaten, oud-Minister van Justitie onder Sarkozy, burgemeester van het Zevende Arrondissement in Parijs, en nu de kandidate van centrumrechts…


Alexander van der Meer is correspondent van onder andere Veren of Lood in Frankrijk.

9 reacties

  1. karton schreef:

    Angstvisioenen over gewelddadigheid van toekomstige extremistische regeringen ?
    Die extremistische regeringen zijn reeds aanwezig binnen Europa, “maakt u zich vooral géén zorgen”!
    Heeft u ook gezien hoe de Spaanse regering met geweld tekeer ging tegen de eigen bevolking die zich wensten af te splitsen ? Wekelijks is te zien hoe de Franse regering hevig geweld gebruikt om de Gele Hesjes terug te slaan naar hun hok!. De Griekse regering is druk bezig om bijv. Lesbos geheel vrij van Grieken te meppen zodat de vele “vluchtelingen hun “eigen” eiland hebben.
    In Nederland was de “regering” er als de kippen bij om een grote Turkse demonstratie in Rotterdam met grof geweld uit elkaar te slaan, of…………………heb ik dit laatste gedroomd ?

  2. BegrensEuropa! schreef:

    Frankrijk laat zien wat het verdwijnen van het redelijke midden uit de politiek tot gevolgen heeft. Macron is duidelijk niet in orde. Merkel, waarvan inmiddels ook bekend is dat ze niet spoort, luistert naar hem. Rutte zwabbert een beetje in de rondte. En zo wordt de hele EU verder op sleeptouw genomen, terwijl al zo veel ernstig is misgegaan. De politiek moet het probleem van de polarisering op de agenda zetten. De belangrijkste stap is het opheffen van het cordon sanitaire. Zowel in Frankrijk, als in België, Nederland en Duitsland. Dit in navolging van Denemarken en Oostenrijk. Helaas zijn er nog veel mensen die dit niet willen inzien.

  3. Ravian schreef:

    La République Marche!

    Past veel beter bij Macron en zijn centrum-extremisten.

  4. Kees Bruin schreef:

    Informatief en deprimerend artikel! Het gaat inderdaad niet de goede kant op met Frankrijk, en het is dus nog erger dan ik al vermoedde.
    Maar, Macron is prima voor de EU, een echte Eurofiel, een bankier bovendien, en dat zijn vrienden van de EU.
    En als hij autocratisch en totalitair ingesteld is, is dat een pluspunt in EU-kringen, want de EU wil niets liever dan een dictatuur vestigen.

  5. Gerrit Joost schreef:

    Rachida Dati – Zat dacht ik in het EU parlement en kreeg vet betaald door Engie (net als Verhofstadt, geld ontving als lid van comités en raden van bestuur en toen nog Hans van Baalen, die €5000 kreeg van Mercedes). Een vrouw die als Minister van Jusitie de rechters niet blij maakte. Glamour type met een ring van €15.000 aan haar vingers. Ben benieuwd… (dank weer voor het mooie artikel).

  6. Cool Pete schreef:

    @NiemandsKnegt, @ohboywhatashot, @GiletsJaunesParis.
    Gele Hesjes, sinds najaar 2018 : vele tienduizenden, elke week.
    Vele stakingen, de laatste maanden.
    Fransen roepen : “Revolution !”

  7. Ernie van de Wal schreef:

    Las vandaag elders dat er een Europees leger komt. Tegen de Russen, om maar iets te noemen, gaat dat Europese leger geen deuk in een pakje boter slaan.

    Tegen protesterende EU-burgers daarentegen……….. Spaanse agenten in Frankrijk, Franse agenten in Nederland etc. De EU stelt ons zware repressie in het vooruitzicht.

  8. Ravian schreef:

    @ Ernie van de Wal

    Yeah, het komt allemaal rechtstreeks uit het “handboek Dictator” van die goeie ouwe ome Josef.
    Macron is alvast aan het oefenen met Eurogendfor.
    Ollongren & Co werken al aan de benodigde “wettelijke” onderbouwing.
    En het OM is druk doende met politieke proefprocessen.
    Nog heel even en de useful idiots worden wakker in 1984.

  9. Grapjas schreef:

    Daarom wil Le petite Macron nu dat EUSSR- leger. Kan dat ingezet worden zonder naar hem wijzende vingers. Over 10 jaar terreurgroepen als KOZP op 5 december ‘beschermd tegen extremisten’ door de EUSSR- zwarthemden?