DE WERELD NU

Franco, Spanje en socialisme

Franco

Wie in de tijd van Franco wel eens in Spanje kwam, bewaart daar meestal niet zulke goede herinneringen aan. Er lag een waas van angst en ook van een soort achterlijkheid over het land. Het was alsof in Spanje een restant van de middeleeuwen was blijven bestaan.

Als Spanjaarden langs een plek moesten waar de Guardia de wacht hield, dan staken ze de straat over en liepen door aan de andere kant. Het land leek nog steeds in shock te zijn van de burgeroorlog.

De armoede in Spanje onder Franco was een gevolg van een nogal dirigistische economische politiek maar vooral ook van een onofficiële boycot van de Europese landen en Amerika. Na het overlijden van de dictator verdween de boycot en waren de angst en de ergste armoede in een paar jaar verdwenen.

Spanje begon aan een groeispurt die tot in de nieuwe eeuw heeft geduurd. Met Ierland hoorde het land tot de succesnummers van de EU en met Ierland hoorde het in de jaren na 2007 ook tot de belangrijkste slachtoffers van de crisis.

Franco bleef het symbool voor alles wat er fout was geweest in Europa voor en na de Tweede Wereldoorlog. In de jaren vijftig tot en met zeventig hoorde je eerder zijn naam dan die van Hitler als ze aan de linkerkant van Europa een symbool zochten voor alles waar zij tegen waren.

Maar Franco was geen fascist. Hij duldde de fascistische partij, terwijl hij communisten, socialisten en anarchisten verbood, maar ze hadden in zijn Spanje niets te vertellen. Franco was een militaire dictator die regeerde met behulp van de conservatieve katholieken van de Opus Dei. Hij had een volksfrontachtige Republikeinse regering opzij gezet na een vreselijke burgeroorlog (1936-1939), waarin de Spaanse communisten met hulp van Stalin hadden geprobeerd de macht in handen te krijgen. De hulp die Franco op zijn beurt kreeg van Hitler en Mussolini bleef beperkt tot wat wapenleveranties en luchtsteun. Hitler had een hekel aan Franco. Hij vond hem erger dan alle andere regeringsleiders met wie hij in Europa te maken had.

Maar de linkse jeugd van heel Europa en Rusland had vrijwillig mee gevochten aan de Republikeinse zijde, samen met de Basken en de Catalanen. Voor veel andere Spanjaarden was de burgeroorlog daarom een oorlog geweest van communisten, etnische minderheden en buitenlanders tegen het echte Spanje.

Onder het bewind van Franco nam de wederzijdse vijandschap van de tegenstanders uit de burgeroorlog langzaam af en na zijn overlijden werd er onder het toeziend oog van koning Juan Carlos een streep gezet onder het verleden. Er kwam een werkelijke vrede tot stand, die duurde tot de aanslag op de metro van Madrid, toen de socialisten van Zapatero met behulp van El País en andere corrupte media de verkiezingen naar zich toe wisten te halen. Zij rakelden na hun overwinning het verleden weer op: herinneringen aan Franco werden uit het straatbeeld verwijderd en de republikeinen uit de burgeroorlog werden als helden vereerd.

Men kan zich afvragen wie daar in of buiten Spanje mee gediend was. In Spanje was een generatie opgegroeid die van de burgeroorlog geen weet meer had. Ook buiten Spanje zijn de verschillende vormen van het socialisme intussen voldoende in diskrediet geraakt om nergens meer het enthousiasme op te wekken van het interbellum. Het optreden van Zapatero had in zoverre nut dat gewone mensen in Europa er weer eens aan herinnerd werden dat links als het er op aan komt evenmin te vertrouwen is als de nazi’s. Zapatero of Den Uyl, dat maakte niet uit, als je ze een hand gaf moest je je vingers natellen.


Dit artikel over Franco’s Spanje verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp

Meer van Toon Kasdorp vindt u hier.

5 reacties

  1. scherpschutter1943 schreef:

    Mooie samenvatting over de spaanse burgeroorlog.Onderhuids broeit er nog heel wat tussen de verscheidene bevolkingsgroepen in spanje die toen elkaar met de wapens bevochten. Nog steeds zijn er ongeopende massagraven met de slachtoffers van beide kanten. Ook nu nog staan de politieke opvattingen lijnrecht tegenover elkaar. Er is helemaal geen vrede in spanje. Vraag dat maar eens aan de catelanen of aan de basken. Het politieke kruitvat in spanje staat nog steeds onder druk. Het wachten is alleen op de volgende explosie.

  2. Fran schreef:

    Er zijn ook wel wat goede punten op te noemen over de Franco tijd…
    Zo werd het land werd niet overspoeld door Afrikanen en Arabieren. De criminaliteit was laag. Het land had geen staatsschuld van meer dan 100% van het nationaal inkomen. Vrij ondernemerschap werd niet belemmerd door 100.000 wetten en regels. De persoonlijke vrijheid was relatief groot, de kon gaan en staan waar je wilde. Het eigen woning bezit was ‘hoog’ en krakers werden in die tijd ‘gewoon’ uit bezette panden geflikkerd. En niet onbelangrijk; het bestuur had de internationale masonerie / vrijmetselaars beweging (de huidige globalisten) buiten de landsgrenzen weten de houden.
    Zo zijn er vast nog wel wat meer punten op te noemen waar mening conservatief zijn/haar vingers bij zou aflikken.

  3. Ed schreef:

    Voordat Franco de macht greep, was Spanje een politieke puinhoop, waar om de paar maanden een neuwe regering, maar met dezelfde mensen, gemaakt werd. Het land ging een steile afgrond in en dat was het moment waarop Franco de macht greep. Om dan onder dergelijke omstandigheden je ideeën door te kunnen zetten is gewoonweg een harde dictatuur nodig en hij aarzelde niet om die door te zetten.

    Na een paar decennia werd het ook de Spanjaarden duidelijk dat de ingeslagen weg een goede was en het land bloeide enorm op. Franco’s beste daad voor het land was dat hij niet de afgezette koning weer aan de macht liet komen, maar diens zoon als toekomstige koning opleidde zodat na zijn dood het land weer een koninkrijk zou worden.

    Dat er bij veel volken een dictator nodig is om de leefbaarheid in het land te garanderen, wordt duidelijk bewezen in o.a. Iraq en Lybië. Nadat die dictators omreden van de VS-hebzucht werden vermoord is het daar een puinhoop. In veel andere landen is het niet anders: geen dictatoriaal bestuur, dan puinhoop; weinig volken kunnen met het begrip “democratie” iets beginnen.

  4. Ezel schreef:

    Waarom edje nog niet in Rusland woont en dapper meevecht is me een raadsel. Of hij stuurt zijn dochter… dat kan ook

  5. Ed schreef:

    @Ezel.
    Typisch: geen argument kunnen brengen, dan maar op de man.