Vandaag wordt een grote dag in de geschiedenis van de financiële markten. Het is een veilige uitspraak, ook al kan ik op dit moment slechts speculeren op wat gebeuren gaat.

De grote vraag is vandaag: hoe nu verder met Spanje? De rente op de 10-jaarsleningen is zoals bekend afgelopen vrijdag opgelopen tot bijna 7,3%, en als dat zo blijft zou dat alleen al voldoende kunnen zijn om het land in de financiële afgrond te doen storten.

Wellicht denkt de Spaanse regering met een aankondiging van een sanering van de bankensector weg te kunnen komen teneinde de rust op de markten terug te doen keren? Het is niet te hopen. Niet alleen vertrouwen de markten de Spaanse banken allang niet meer, maar ongetwijfeld komen er nog wat lijken uit de kast vallen die de situatie alleen kunnen verergeren. Spanje lijkt af te koersen op de creatie van een rampenbank, waarin alle slechte leningen en kredieten zullen worden ondergebracht. Een ijsberg op vakantie naar Afrika lijkt geen gekke vergelijking.

Zo lang de angel van voortdurende prijsdalingen van Spaans onroerend goed niet uit de markt is lijkt dit weinig zin te zullen hebben. Een omzetting van bankschulden in aandelenkapitaal zou beslist de koninklijke weg zijn, al zal dat veel pijn doen bij de huidige aandeelhouders, die in dat geval hun bezit (voor wat het nog waard is) sterk zullen zien verwateren.

De Spaanse regering zal die koers niet kiezen, al was het alleen maar vanwege de schandalen (zoals een balletdanser in een bankraad van bestuur) die hierdoor boven tafel zouden kunnen komen. Aangezien de Spaanse oppositie tenminste even diep met dit soort schandalen verweven is als de regeringspartij, staat in de coulissen al een gigantische doofpot gereed. De voorgaande regering de schuld geven zal ditmaal niet helpen: de regio waar de problemen met banken het meest desastreus zijn is Valencia, waar de in Madrid regerende PP al meer dan 20 jaar aan de macht is.

Ook vrijdag gebeurd: de instorting van de euro tot een wisselkoers van 1,21 US$. Analisten verwachten dat de munt voorlopig nog verder zal blijven dalen, tot wellicht $1,10 eind 2013. Lees ook de (redelijk begrijpelijke) volledige analyse. Mits natuurlijk, de Amerikaanse banken niet hun Europese bezittingen te gelde zullen maken en massaal hun kapitaal uit de EUrozone terugtrekken, in welk geval de euromunt veel heftiger dalen zal.

Tot nog toe ziet het er nog niet naar uit dat de Amerikaanse banken daadwerkelijk tot een dergelijke terugtrekking over zullen gaan, mede doordat de leverage van Amerikaanse banken veel minder groot is dan die van de Europese. Bovenstaand plaatje (open het met ‘bekijken’) laat de leverage van de grote wereldbanken zien. Let vooral op de leverage van de Scandinavische banken (!), en de aanwezigheid van àlle grote Spaanse banken in de Top-15. ING staat op 29. Wat dit plaatje ook pijnlijk duidelijk maakt, is hoe weinig baat de EU op korte termijn zal hebben bij een bankenunie. De kapitaalstructuur van de Europese banken is te zeer overstretched om een crash van een grote collega op te kunnen vangen. En dit is dan slechts de situatie eind 2011.

Vanuit Spanje schijnt recentelijk een emigratiegolf richting Argentinië op gang te zijn gekomen. Op dit moment niet zo slim: in Argentinië is zojuist hyperinflatie losgebarsten.

Griekenland
Rampzalige situaties brengen ons bijna automatisch weer terug bij Griekenland. Hoewel het economische gewicht hier van niet kan worden vergeleken met dat van Spanje, lijkt het land ditmaal de kanarie in de kolenmijn te gaan worden bij een testrun voor een groot staatsfaillissement. Want als iets afgelopen weekend vast kwam te staan, is het dat de EU-top afscheid van de Grieken genomen heeft.

Nadat het IMF aangaf niet langer te willen deelnemen aan steunoperaties voor Griekenland, en de ECB Grieks schuldpapier besmet verklaarde als onderpand voor leningen aan banken, kwam daar zondag de Duitse FDP-minister van Economische Zaken. Roesler verklaarde, zich niet te kunnen voorstellen dat de inspectie komende week, die vereist is voor een verdere uitbetaling van Griekse bailoutsteun, een positief advies op zou leveren. Kort gezegd: Duitsland trekt zijn handen er van af:

“Unfortunately it is likely that Greece will not be able to fulfil (the troika’s) requirements. And I say quite clearly, if Greece fails to comply with the requirements that there should be no more payments to Greece.”

En:

“I think for many experts, for the FDP, for me, that an exit by Greece from the eurozone lost its horror a long time ago.”

Dat de FDP bij de komende Bondsdagverkiezingen moeite zal hebben de Duitse kiesdrempel te halen zal aan deze harde opstelling niet vreemd zijn. Het debat in Duitsland over de euro is een stuk verder dan in Nederland.

Op 20 augustus moet Griekenland een groot bedrag aflossen, en zonder bailout-gelden is dat volstrekt onmogelijk.

Tenzij!

Tenzij de Grieken op eigen houtje euro’s bij gaan drukken. En dat kunnen de Grieken, mits ze daarvoor voldoende onderpand ontvangen. Hetgeen door de Griekse Centrale Bank zelfstandig beoordeeld worden kan. Hiervoor geldt in principe het ELA-systeem, maar ja….. Een kat in het nauw maakt nu eenmaal rare sprongen. Als Griekenland op 20 augustus in staat blijkt aan haar verplichtingen te voldoen, weet u wat er gebeurd moet zijn.

Vanzelfsprekend, het tumult zal niet van de lucht zijn, maar aangezien de reglementen van de Eurozone niet voorzien in de mogelijkheid een lid uit te stoten, zou het de EU kunnen verplichten in Straatsburg een rechtszaak te beginnen. En zoiets kost maanden, zo geen jaren. Ik wil maar zeggen, we hebben gekkere dingen gezien de afgelopen twee jaar.

Bulgarije
Grappig detail bij al deze ellende: Officieel had de EU afgesproken dat per 1 januari 2012 Bulgarije deel zou gaan uitmaken van de Eurozone. Maar naar Bulgaarse munten zult u tevergeefs zoeken in uw portemonnee: de Bulgaren hebben er hun neus voor opgehaald, en werken nog steeds met de Lev. In de woorden van de zeer kundige minister van Financiën Simeon Djanko:

“We put the process on ice. We first want to see what the future rules of the Eurozone look like.”

Een man waaraan we een voorbeeld mogen nemen. Kunnen we hem niet huren als extern deskundige? Ook in ons land is er grote behoefte aan iemand die niet gedresseerd is om voor de Eurocraten in Brussel te bukken als hij wordt toegeblaft.

—–

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.